Cette leçon contient 37 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.
La durée de la leçon est: 45 min
Éléments de cette leçon
les 2
opfrissen systematische naamgeving
NOVA H9 HAVO5
HAVO5
Slide 1 - Diapositive
Over deze les
Maak tijdens deze les aantekeningen op het stencil "overzicht koolstofverbindingen havo4"
Na afloop van deze les controleer je of je voldoende voorkennis hebt om te starten met H9 door het maken van de voorkennistoets (blz 142 in je boek)
Slide 2 - Diapositive
Maak tijdens deze les aantekeningen op dit stencil
Met de opdracht in de laatste kolom controleer je of je de regels van de systematische naamgeving kunt toepassen
Slide 3 - Diapositive
koolstofverbindingen
koolwaterstoffen
alkanen
alkenen
halogeenalkanen
alcoholen
alkanol
alkaanzuur
carbonzuren
aminen
alkaan
amine
Overzicht van alle koolstofverbindingen (havo5) met karakteristieke groepen. Op de volgende dia's worden alle groepen (havo4) één voor één herhaald. De reacties (additie,condensatie) herhalen we bij H9.2
esters
amiden
condensatiereactie
condensatiereactie
additiereactie
Slide 4 - Diapositive
alkanen
CnH2n+2
alkenen
CnH2n
alkanolen
CnH2n+1OH
alkaanaminen
CnH2n+1NH2
alkaanzuren
CnH2n+1COOH
Overzicht karakteristieke groepen havo4
Slide 5 - Diapositive
systematische naamgeving
De lengte van koolstofketens geef je aan met een stamnaam.
Deze stamnamen leer je uit je hoofd
Het ezelsbruggetje kan helpen
Ma
En
Pa
Blowen
Perfecte
Hasj
Slide 6 - Diapositive
Alkanen
Slide 7 - Diapositive
Alkanen
Achtervoegsel: - aan
- bestaan uit C-atomen en H-atomen
- hebben alleen enkele bindingen:
het is een verzadigde koolwaterstof (maximaal aantal H-atomen gebonden aan C)
molecuulformule:
CnH2n+2
Slide 8 - Diapositive
halogeenalkanen
halogeenalkaan = een H-atoom van de alkaanketen is vervangen door een halogeenatoom
voorvoegsel: broom-, jood-, fluor-, chloor-
Slide 9 - Diapositive
systematische naamgeving
Als een atoom op verschillende plekken aan de koolstof-keten kan zitten, moet je de plek aangeven met een plaatsnummer. Dit nummer is zo laag mogelijk
2-broompropaan
1-broompropaan
Slide 10 - Diapositive
Hiernaast zie je:
1-chloorbutaan
en
2-chloorbutaan
dit zijn isomeren met molecuulformule C4H9Cl
Slide 11 - Diapositive
isomeren
Moleculen met dezelfde molecuulformule maar een andere structuurformule.
Door de andere ruimtelijke structuur zijn de stofeigenschappen zoals b.v. kookpunt verschillend.
C4H10
C4H10
NOTEER & LEER
onvertakt vertakt
Slide 12 - Diapositive
Hiernaast zie je:
butaan
en
methylpropaan
systematische naamgeving:
1. aantal C-atomen langste keten = stamnaam
+ achtervoegsel "-aan"
2. aantal C-atomen van de zijtak = stamnaam + "-yl". Noteer deze groep als voorvoegsel
1C, dus "meth"
zijgroep, dus "yl"
= methyl-
4C's dus butaan
3C's dus propaan
Slide 13 - Diapositive
Slide 14 - Diapositive
Wat is de juiste systematische naam?
A
butaan
B
1,3-dimethylpentaan
C
3-methylhexaan
D
heptaan
Slide 15 - Quiz
Wat is de juiste systematische naam?
A
2,3-broompropaan
B
2,3-tribroompropaan
C
2,2,3-tribroompropaan
D
1,2,2-tribroompropaan
Slide 16 - Quiz
Alkenen
Slide 17 - Diapositive
alkanen
CnH2n+2
verzadigde koolwaterstoffen
alleen C - C bindingen
alkenen
CnH2n
onverzadigde koolwaterstoffen
bevat één C =C binding
ethaan
etheen
Slide 18 - Diapositive
systematische naamgeving alkenen
langste keten: 4 C-atomen met daarin een C = C dus stamnaam is buteen
de C = C krijgt een zo laag mogelijk plaatsnummer: dus but-1-een
zijketen is een methylgroep op het 3e C-atoom dus 3-methylbut-1-een
Slide 19 - Diapositive
plaatsnummer C = C
onthoud: deze karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer
C=C > alkeen
Slide 20 - Diapositive
Alkaan
Alkeen
Sleep de woorden naar het juiste vak
onverzadigd
verzadigd
C6H12
C18H38
C4H10
C23H46
propaan
etheen
Slide 21 - Question de remorquage
Geef de systematische naam:
Slide 22 - Question ouverte
Alcoholen
Slide 23 - Diapositive
alkaan
alkanol
Alkanolen
karakteristieke groep: - OH
(hydroxylgroep)
uitgang: - ol
De OH-groep heeft altijd het laagste plaatsnummer
Slide 24 - Diapositive
Wat is de juiste naam?
A
hexanol
B
hexaan-5-ol
C
hexaan-1-ol
D
hexaan-2-ol
Slide 25 - Quiz
Wat is de juiste naam?
A
butanol
B
butaandiol
C
butaan-1,1-diol
D
butaan-1,4-diol
Slide 26 - Quiz
alkaanzuren
Slide 27 - Diapositive
alkaan
alkaanzuur
Alkaanzuren
karakteristieke groep:
(carboxylgroep)
uitgang: - zuur
LET OP:
De C van COOH telt mee in de lengte van de hoofdketen!
De COOH-groep zit altijd aan het uiteinde = plaatsnummer 1 (en dat laat je weg)
Slide 28 - Diapositive
systematische naamgeving alkaanzuren
structuur 1:
langste keten: 2 C-atomen dus stamnaam is ethaan
karakteristieke groep: - COOH dus ethaanzuur
structuur 2:
langste keten: 4 C-atomen dus stamnaam is butaan
karakteristieke groep: - COOH
dus butaanzuur
structuur 1
structuur 2
LET OP: de C van de COOH telt mee in de langste keten
Slide 29 - Diapositive
de zuurgroep heeft altijd plaatsnummer 1 en de C van COOH telt mee in de langste C-keten. De juiste naam is dus
4,4,4-tribroombutaanzuur
Slide 30 - Diapositive
Geef de juiste naam
A
ethaanzuur
B
propanol
C
hydroxypropaan
D
propaanzuur
Slide 31 - Quiz
Wat is de juiste naam?
A
propaandizuur
B
methaandizuur
C
1,3-propaandiol
D
propaan-1,3-diol
Slide 32 - Quiz
alkaanaminen
Slide 33 - Diapositive
alkaan
alkaanamine
Alkaanaminen
karakteristieke groep: - NH2
(aminogroep)
uitgang: - amine
De NH2-groep heeft altijd het laagste plaatsnummer
Slide 34 - Diapositive
NAAMGEVING
De naam van een alkaanamine krijg je door achter de stamnaam het achtervoegsel -amine te zetten
methaanamine
Slide 35 - Diapositive
Wat is de juiste naam?
A
1-propaanamine
B
propaan-1-amine
C
3-propaanamine
D
propaan-3-amine
Slide 36 - Quiz
karakteristieke groepen:
onthoud: de karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer
C=C > alkeen
-OH > alkanol
-NH2> alkaanamine
-COOH > alkaanzuur (altijd op nr 1, dit nummer laat je weg)