H5 PTA 4 - Einde Koude Oorlog en Duitsland/Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom in de geschiedenisles!

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland

tussen 1978-2008?

Kenmerkende aspecten

• De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een
  
• wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
  
• De eenwording van Europa
  
• De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de 20e eeuw
  
• aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
  
• De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen
  

Gebruik de bron. Deze bron gaat over de bezuinigingspolitiek van de jaren 80. Leg uit met een bronelement hoe de tekenaar denkt over deze politiek.

Leerdoelen

3. Je begrijpt waarom de Brezhnev-doctrine politieke, economische en sociale hervormingen in het Oostblok tegenhield.

4. Je begrijpt dat DDR-leider Honecker niet enthousiast was toen de Soviet-Leider Gorbachov in de jaren '80 zijn politiek van perestroika en glasnost lanceerde, en daarmee afstapte van de Brezhnev-doctrine.

5. Je kan uitleggen hoe veel inwoners van de DDR in 1989 een protestbeweging startten, die in november 1989 leidde tot de val van de Berlijnse Muur.

6. Je begrijpt waarom de Koude Oorlog in 1991 ten einde kwam.

7. Je begrijpt dat de invoering van de euro (in 2002) het gevolg was van een afspraak tussen BRD-leider Kohl en de Franse president Mitterrand, waarbij Frankrijk de hereniging van Duitsland accepteerde in ruil voor invoering van de euro.

Detente

Ontspanning in de jaren '70 tussen de Verenigde Staten 

en de communistische wereld

Détente - Ontspanning tijdens de Koude Oorlog, Nixon en Brezhnev

Oost-Duitsland

West-Duitsland

Communisme

Kapitalisme

Oostblok

Westblok

Sovjet-Unie

Verenigde Staten

Nederland

West-Duitsland en West-Berlijn

Oost-Duitsland en Oost-Berlijn

Kapitalisme

Marshallhulp

Dictatuur

Afgesloten van de rest van het land

Communisme

Willy Brandt 
(1913-1992)

• Burgemeester West-Berlijn en van 1969-1974 bondskanselier van de BRD).  
  
  
• Hij zocht toenadering tot Oost-Europese landen (Ostpolitik) en was de eerste Westerse leider die het Oosten serieus nam.
  
  
• De eerste stap van zijn Ostpolitik was de erkenning van de DDR als een echte staat.
  
  
  
• Brandt kreeg in 1971 de Nobelprijs voor de Vrede.
  

1972

BRD en DDR erkennen elkaar als gelijkwaardige staten

Maar Brandt blijft streven naar Duitse eenheid

Ostpolitik

Meer eenheid door meer menselijke contacten:

• West-Duitsers mogen naar Oost reizen
• Hereniging kinderen en ouders
• Telefoonverkeer tussen West- en Oost-Berlijn
• maar: muur blijft

Ostpolitik

De opvolgers van Brandt,

Helmut Schmidt en

Helmut Kohl ,

blijven Ostpolitik trouw

1971:  Erich Honecker (plaatje)

nieuwe leider DDR

Loslaten Breznjevdoctrine

• In 1968 had Brezjnev vastgelegd dat communistische landen in mochten grijpen als een ander communistisch land bedreigd werd door democratisering/kapitalisme. 

• Tegenhanger van de Trumandoctrine. 

Gorbatsjov

• Nieuwe leider voor de Sovjet-Unie, Mikhail Gorbatsjov, brengt een ander geluid
  

Waarom?

Mikhail Gorbatsjov

• Glasnost: openheid
  

• Perestrojka: economische hervormingen
  

• Bezuinigen op militaire activiteiten: minder wapens, minder soldaten. 

Gevolgen

• S.U. krijgt een betere relatie met het Westen

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  

• Terugtrekking van de Sovjet-troepen uit Afghanistan

Revolutiejaar 1989

De val van het communisme in Oost-Europa

Oorzaken

 

• De ideeën van Gorbatsjov (glasnost, perestrojka)...
  

• ...botsen met de oude, vastgeroeste, ideeën van de Oosteuropese leiders...
  

• ...maar zijn wél populair bij het volk van die landen!
  

Hongarije zet de grens 

met Oostenrijk open

mei 1989

Veel andere inwoners van Oost-Europese landen vluchten 

via Hongarije naar het westen.

Deze Oost-Europese leider begrijpt wél de ideeën van Glasnost en Perestrojka: hij wil zijn volk meer vrijheid geven.

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Wat is er aan de hand?

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn

Gorbatsjov is eregast...

...hij komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties in Berlijn

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, 

terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

Daarna gaat het snel...

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Duitse Hereniging

• Meeste Duitsers wilden na de val van de muur weer 1 DLD.
• Kohl maakt plan voor de hereniging (oktober 1990).
• Bezorgdheid voor een te sterk DLD in Europa.
• Kohl belooft Europees DLD. Dit leidde in 1993 tot oprichting van de EU.

HET NIEUWE DUITSLAND

1. Bevolking  79 miljoen inwoners
2. De kosten om het  communistische Oost-Duitsland om te zetten naar het kapitalisme waren erg hoog. 
   
3. De belasting werd flink verhoogd.
   
4. Prijzen van levensmiddelen en huren stijgen
5. Sluiting van Oost-Duitse fabrieken leidden tot werkloosheid. 

Eind goed, 

al goed?

• Economische achterstand 'Oost-Duitsers' t.o.v. 'West-Duitsers'

• Sommigen moesten wennen aan het kapitalisme (ongeveer 65% vond het communisme beter)
  

• Joegoslavische Burgeroorlogen (1991-2001)

Einde van de Sovjet-Unie

25 december 1991

nos.nl

Welke gebeurtenis is afgebeeld 

in de spotprent?

Berlijnse Blokkade

Berlijnse Muur

Wanneer viel de Berlijnse muur

1. 1989
2. 1990
3. 1991
4. 1998

➤Welke drie veranderingen voerde Gorbatsjov door in de Sovjet Unie?

Sleep ze naar de afbeelding.

Er kwam meer vrijheid van meningsuiting

Er kwamen meer soldaten in het Sovjet-leger

Er kwam meer kritiek op de regering

Er kwam een vrijere economie

Er kwam toenadering tot het westen

De dictatuur werd afgeschaft

Er kwamen hogere prijzen van producten

Bij welke gebeurtenis hoort deze prent?

1. Berlijnse Muur
2. Berlijnse Blokkade
3. Berlijnse Luchtbrug
4. Berlijnse Missie

Begrippen uit deze les

moedernegotie

commerciële landbouw

handel

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen