2.3 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

Rond 1900 waren er spanningen in Europa:

• nationalisme
• modern imperialisme
• militarisme
• wapenwedloop
• bondgenootschappen: centralen en geallieerden

Dit zijn de vijf oorzaken van de Eerste Wereldoorlog

Duitsland lag tussen twee vijanden in. Zij wilden een tweefrontenoorlog voorkomen.
Generaal Von Schlieffen bedacht hier een plan voor: het Von Schlieffenplan.

HERHALING 2.1

De aanleiding van de Eerste Wereldoorlog was de moord op Frans Ferdinand. 

Door de bondgenootschappen gaan steeds meer landen elkaar de oorlog verklaren.
Duitsland komt zo in een tweefrontenoorlog.

De Duitse opmars liep stil in België. De legers groeven zich in in loopgraven.

HERHALING 2.2

De Eerste Wereldoorlog kent ten minste 15 miljoen slachtoffers.

Oorzaken zijn de massale inzet van soldaten, nieuwe wapens

 en het feit dat er veel landen bij betrokken waren.

Alle middelen in het land worden ingezet voor de winst: een totale oorlog.

Propaganda en censuur wordt gebruikt om de bevolking positief te houden over de oorlog en het aanwakkeren van een vijandbeeld. 

HERHALING 2.2

H2: De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

§2.3 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

Nederland hoorde niet bij een bondgenootschap en raakte niet direct betrokken bij de Eerste Wereldoorlog. Zo ging veel van het oorlogsgeweld aan Nederland voorbij. Toch had de oorlog ook voor Nederland gevolgen.

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

De eerste oorlogsjaren

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat het voor Nederland op politiek en economisch gebied betekende om neutraal te zijn.

Begrippen:

neutraal

B

Schade en schaarste

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog na verloop van tijd leidde tot economische problemen in Nederland.

Begrippen:

handelsbelemmeringen

distributiestelsel

C

Een stroom vluchtelingen

Leerdoel:

Je kan twee gevolgen beschrijven die de komst van Belgische vluchtelingen had voor Nederland.

Begrippen:

Dodendraad

Al vóór de oorlog volgde Nederland een politiek van neutraliteit.

Als een land zich in geval van oorlog niet aansluit bij een van de strijdende partijen.

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

-> Hierdoor weinig oorlogsschade en weinig slachtoffers.

Leger werd wel gemobiliseerd om landsgrenzen te bewaken.

Oosten: tegen Duitsland 

Kust: tegen GB

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

De oorlog had gevolgen voor de handel.

DU en GB stelden eisen aan NL: bepaalde producten niet verkopen aan vijand. NL verbood export van paarden en brandstof. 

Sommige bedrijven maakten daardoor minder winst. Voor andere bedrijven was de oorlog juist voordelig -> hogere prijzen

Met zwart handelen en smokkelen was veel geld te verdienen. (Grens met België)

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

DeBoze burgers

De eerste oorlogsjaren

Sommige Nederlanders besloten zelf dat ze wilden helpen in de oorlog.

Aan de slag

• §2.3 A: opdracht 1 t/m 4

H2: De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

§2.3 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

B: Schade en schaarste

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

De eerste oorlogsjaren

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat het voor Nederland op politiek en economisch gebied betekende om neutraal te zijn.

Begrippen:

neutraal

B

Schade en schaarste

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog na verloop van tijd leidde tot economische problemen in Nederland.

Begrippen:

handelsbelemmeringen

distributiestelsel

C

Een stroom vluchtelingen

Leerdoel:

Je kan twee gevolgen beschrijven die de komst van Belgische vluchtelingen had voor Nederland.

Begrippen:

Dodendraad

Langzaam aan steeds meer handelsbelemmeringen: handel werd moeilijker.

Handelsschepen liepen gevaar:

• GB plaatste mijnen in Noordzee
• Duitsers voerden onbeperkte duikbotenoorlog: geallieerden en neutrale handelsschepen werden tot zinken gebracht.

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

B

DeBoze burgers

Schade en schaarste

• De handel met het buitenland kwam bijna helemaal tot stilstand.
• Veel bedrijven dicht door gebrek aan grondstoffen.
  -> meer werkloosheid.

• Voedselschaarste: prijzen stegen met 75%.
• Vooral bij werklozen en armen leidde de voedselschaarste tot honger.

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

B

DeBoze burgers

Schade en schaarste

NL'se overheid nam maatregelen:

• Boeren kregen de opdracht meer graan te verbouwen. De regering kocht het tegen vastgestelde prijzen.
• Distributiestelsel: Een stelsel waarin je alleen producten kunt kopen met bonkaarten.
• Werkelozen/armen kunnen nu noodzakelijke goederen kopen

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

B

DeBoze burgers

Schade en schaarste

Aan de slag

• §2.3 B:  opdracht 5 t/m 9

H2: De Eerste Wereldoorlog 1914-1918

§2.3 Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

C: een stroom vluchtelingen 

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

A

De eerste oorlogsjaren

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat het voor Nederland op politiek en economisch gebied betekende om neutraal te zijn.

Begrippen:

neutraal

B

Schade en schaarste

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog na verloop van tijd leidde tot economische problemen in Nederland.

Begrippen:

handelsbelemmeringen

distributiestelsel

C

Een stroom vluchtelingen

Leerdoel:

Je kan twee gevolgen beschrijven die de komst van Belgische vluchtelingen had voor Nederland.

Begrippen:

Dodendraad

• 1914: één miljoen Belgen naar Nederland. De komst van deze vluchtelingen had voor Nederland twee belangrijke gevolgen.

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

C

DeBoze burgers

Een stroom vluchtelingen

1. Nederland moest een manier vinden om deze vluchtelingen op te vangen.

• 'Gewone' burgers vangen Belgen op/geld inzamelen-> vluchtelingenkampen -> 100.000 Belgen bleven  tot na de Oorlog

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

C

DeBoze burgers

Een stroom vluchtelingen

2. Dodendraad

Vanaf 1915 een 200 km lang hek tussen België en Nederland, dat onder stroom stond: 2000 volt, 3000 doden

1. Voorkomen dat: mensen vluchtten (soldaten)

2. Tegengaan van smokkel en spionage

3. Weinig bewaking nodig.

4. Hielp NL om neutraal te blijven

§2.3

Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog

C

DeBoze burgers

Een stroom vluchtelingen

eenvandaag.avrotros.nl

Aan de slag

• §2.3 C: opdracht 10 t/m 15