W16 - 1HM - Woordenschat H5 - NN

• nederlands
• Middelbare school

Weektaak week 16 Nederlands

13 - 17 april 

Woordenschat H5 

Woordenschat betekent: hoeveel woorden met 
betekenis ken je? Hoe meer woorden je kent, hoe meer 
voordeel je daarvan hebt in het dagelijks leven. 
We beginnen met een testje! Sleep het moeilijke woord 
naar de juiste betekenis in de volgende dia. 

Amicaal

Aandenken

Bezoek

Bonje

Domineren

Gunstig

Knus

Nauwgezet

Oprecht

Roddelen

Vriendschappelijk

Souvenir

Visite

Ruzie

Overheersen

Voordelig

Gezellig

Precies

Eerlijk

Kwaadspreken

leerdoel 

Je leert deze week bekende woorddelen van onbekende woorden vinden.

Dit is een nieuwe 
woordraadstrategie.

nakijken 

Voor we kunnen beginnen met de nieuwe stof, ga je eerst de opdrachten van vorige week nakijken: lezen H6 opdr 1,2,3,4,5. 
Verbeter de antwoorden in je schrift. Op de volgende dia's vind je de antwoorden. 

We gaan beginnen! 

We gaan eerst herhalen wat we in de theorie van woordenschat van eerdere hoofdstukken hebben geleerd. Daarna volgen dia's met de nieuwe theorie van woordenschat H5. 

We hebben het gehad over woordraadstrategieën. Dat zijn manieren/trucjes die je kunt toepassen om achter de betekenis van een moeilijk woord te komen. 

Welke woorddraadstrategieën hebben we al gehad?

De 4 woordraadstrategieën die we al hebben gehad 

1.  synoniem zoeken in de tekst
   
2. omschrijving zoeken in de tekst 
   
3. voorbeeld zoeken in de tekst
   
4. tegenstelling zoeken in de tekst 
   

Synoniem

Twee verschillende woorden die precies hetzelfde betekenen.


Voorbeeld:
Toen mijn moeder zei dat we patat gingen eten, had ik daar geen trek in. Terwijl ik gisteren onwijs veel trek in friet had!

In deze zinnen is patat een synoniem voor friet

 een omschrijving zoeken

Vaak staan er omschrijvingen van onbekende woorden in de tekst. Zo kun je achter de betekenis van een woord komen zonder een woordenboek te gebruiken.

voorbeeld:
Honderden ramptoeristen bezochten het gebied. De politie had veel last van al die mensen die uit nieuwsgierigheid naar de ramp kwamen kijken. 

-> 'mensen die uit nieuwsgierigheid naar een ramp komen kijken'  is een omschrijving van 'ramptoeristen'. 

Een voorbeeld zoeken

• Ken je de betekenis van een woord niet? Zoek of er in de tekst een voorbeeld gegeven wordt van het moeilijke woord. Soms kun je hieruit de betekenis opmaken. 
• Kijk in de tekst of er een betekenis tussen haakjes staat

Voorbeeld:

Laagwater en straffe (felle) oostenwind hinderen veerdiensten naar de Wadden. 
In deze zin staat de betekenis van straffe tussen haakjes (felle). 

Voorbeeld: 
Mijn zus bespeelt meerdere blaasinstrumenten: de saxofoon, de trompet en de dwarsfluit. 
In deze zin zijn saxofoon, trompet en dwarsfluit  voorbeelden van blaasinstrumenten. 

TEGENSTELLING

Tegenstelling zijn woorden die elkaars tegengestelde zijn. Soms kun je de betekenis van een onbekend woord raden, omdat de tegenstelling van dat woord in de tekst staat.

Woorden als maar, echter, toch en daarentegen geven aan dat er een tegenstelling wordt genoemd.

bijvoorbeeld: Films downloaden is illegaal, maar films kijken in de bioscoop is wel legaal. 

lees blz 128 in je Nederlands boek en kijk het filmpje op de volgende dia

woordraadstrategie 5: 

een bekend woorddeel herkennen

Als je weet wat de woorddelen betekenen, kun je zelf bedenken wat het hele woord betekent.

Bijvoorbeeld:

een huisdier is een dier voor in huis

bekend woorddeel herkennen bij:

Je moet een bekend woorddeel kunnen herkennen bij de volgende woorden

- samengestelde woorden

- woorden met voorvoegsels

- woorden met achtervoegsels

1. samengestelde woorden

Woorden die bestaan uit twee of meer woorden, heten samenstellingen of samengestelde woorden.

Je schrijft samenstellingen aan elkaar. 
Als je de betekenis van de losse delen van de samenstelling kent, kun je ook de betekenis van de samenstelling bedenken. 

voorbeeld: 
voetbal+wedstrijd = voetbalwedstrijd

^Voorbeelden

 zwemparadijs

boekenkast

sportdag  

lampenkap

fietsenrek 

Welke twee samenstellingen kun je maken met de woorden taart, foto, vorm en lijstje?

Welke twee samenstellingen kun je maken met de woorden computer, haar, spel en band?

2. voorvoegsels

Er bestaan veel woorden met be-, ge-, her-, on(t)-, ver-, wan-, en aarts- ervoor.

Deze korte stukjes zijn voorvoegsels, je schrijft ze altijd op dezelfde manier. Deze voorvoegsels geven een bepaalde betekenis aan een woord. 

Voorvoegsels zet je altijd voor een woord, zoals het woord  zelf al aangeeft: voorvoegsel. Het gaat dus om het eerste deel van een woord.

Voorbeelden 

gezang

beantwoorden

herzien

ontcijferen

vergeven

wangedrag

aartsrivaal 

Opdracht

Het voorvoegels on- betekent niet of zonder.

Geef bij de volgende woorden aan of het woord niet of zonder betekent.

onbegrip

1. niet
2. zonder

onbelangrijk

1. niet
2. zonder

ongeluk

1. niet
2. zonder

ongezond

1. niet
2. zonder

onhandig

1. niet
2. zonder

3. achtervoegsels

Er zijn veel woorden met -heid, -lijk, -ing, -ig, 
 -er, -erd, -aar, -aard, -baar, -rik of -isch erachter. 

Deze korte stukjes zijn achtervoegsels, je schrijft ze altijd op dezelfde manier. Ook achtervoegsels geven een bepaalde betekenis aan een woord. 

achtervoegsels zet je altijd achter een woord, zoals het woord zelf al aangeeft: achtervoegsels. Het gaat dus om het laatste deel van een woord.

Voorbeelden 

blijheid

duidelijk

afdeling

aardig

aansteker

eigenaar

aaibaar

fantastisch

Opdracht

Lees wat deze achtervoegsels betekenen.

Maak van de volgende woorden 

een nieuw woord met een van 

de achtervoegsels.

-loos: zonder

-achtig: lijkt op, tamelijk veel

-aar: iemand die het doet

-waarts: die richting op

Voorbeeld: schilderen.

Een nieuw woord met -achtig is schilderachtig.

Noteer: schilderachtig.

adem

bedelen

leugen

raadsel

Wat heb je nu geleerd: 

Het herkennen van:

1. samenstellingen (voetbalwedstrijd)

2. voorvoegsels (ondiep)

3. achtervoegsels (vrolijk)

Hierdoor kun je de betekenis van moeilijke woorden achterhalen.

Aan het werk 

Je gaat nu de opdrachten maken van woordenschat H5. 
Maak opdr: 1,2,3,4,5,6,7,8. 
Verdeel de opdrachten weer over een aantal dagen. 

Schrijf alle woorden netjes in je schrift met de betekenis erachter. Als je de betekenis van een woord niet weet, dan zoek je die op! 

Lever in de dia's hierna foto's in van de opdrachten uit je schrift

Foto van de opdrachten

Foto van de opdrachten

Foto van de opdrachten

leesboek

Elke week zeggen we dat het belangrijk is dat je blijft lezen. Misschien heb je thuis geen leesboek meer. 
De bibliotheek stelt gratis de app 'thuisbieb' beschikbaar de komende periode. Daar kun je gratis e-books lezen. Handig! Neem eens een kijkje. In het volgende filmpje leggen ze uit hoe je dit kunt gebruiken. 

Klaar!

Je bent nu klaar met de weektaak van deze week. Om de woordjes van de opdrachten goed te onthouden, moet je regelmatig jezelf overhoren over de betekenis. Doe dit tussendoor, dan wordt het woord ook echt toegevoegd aan jouw woordenschat! 

Vergeet daarnaast niet om te lezen in je leesboek. 
Tot volgende week.