Examentraining HC-Britse Rijk par. 1.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC - Het Britse Rijk 1620-1900

1.3 Een industrieel en machtig Brits rijk

HC -Het Britse Rijk 1620-1900

18 Het begin van de Europese overzeese expansie.

21 De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

25 Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

27 Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

29 Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme.

30 De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

31 De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.

32 Discussies over de 'sociale kwestie'.

33 De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

34 De opkomst van emancipatiebewegingen

35 Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

36 De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

Kenmerkende aspecten bij deze historische context

Waar gaat dit thema over?

HC - Het Britse rijk 1620-1900

1.1 De opkomst en evolutie van Engelse koloniën

Op welke manieren ontwikkelden de Engelse koloniën zich in de beide Amerika's (1585-1833)?

1.2 De Britten in India

Waardoor werd India in de negentiende eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse rijk (1765-1885)?

1.3 Een industrieel en machtig Brits rijk

Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

1.3 Een industrieel en machtig Brits rijk

Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Het Engelse koloniale wereldrijk strekte zich rond 1750 uit over alle werelddelen. Engeland beheerst de wereldzeeën.

Bezit koloniën vergrootte de economische voorsprong die GB in 18e en 19e nam op andere landen.

• Ondernemers investeerden winsten uit de koloniën in industrie en transport in GB. (kanalen en later spoorwegen)
• Grondstoffen werden aangevoerd vanuit de koloniën (goedkoop)
• In de 19e eeuw werd India steeds meer een afzetmarkt voor de Britse katoenindustrie. (hier ging wel wat aan vooraf, belangrijk!)

Groot-Brittannië verwerft een grote economische voorsprong op de andere landen

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

In de tweede helft van de 18e eeuw ontstond in GB de industriële revolutie:

• Spinning Jenny
• Stoommachine

Sinds de tweede helft van de 18de eeuw bevolkingstoename door:

• Verbeteringen landbouw
• Ziektebestrijding

Brits Imperialisme beïnvloedt de Industriële Revolutie in GB

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Welke 4 ontwikkelingen leidden in Engeland tot de industriële revolutie?

Even herhalen...

1.3 Welke rol speelden de koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

1. Door een agrarische revolutie kwam er meer voedsel en groeide de bevolking
2. Door de bevolkingsgroei ontstond behoefte aan massaproductie 
3. Minder mensen op het platteland nodig en dat leidde tot urbanisatie 
4. Uitvinding van machines zoals de stoommachine

=

Industriële revolutie

Het denken in standen ging steeds meer plaats maken voor het denken in sociale klassen. (afkomst vs. sociaaleconomische positie)

Men 'kon' dus stijgen of 'dalen' op de maatschappelijke ladder.

Nieuwe bovenlaag - fabrieksarbeiders en grootindustriëlen

Nieuw onderlaag - arbeiders (grootste groep)

Nieuwe sociale klassen ontstaan

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Zie sociale kwestie 

Fabrieksarbeiders en overheid botsen

Overheid doet aanvankelijk weinig tegen slechte omstandigheden.

- willen zelfs vakbonden en organisaties verbieden 1799-1800; Combination Acts.

- De overheid probeerde vanaf 1819 de grootste excessen te voorkomen; Factory Acts.

In 1825 werden de Combination Acts opgeheven. Vanaf dat moment weten arbeiders steeds meer rechten af te dwingen met de hulp van vakbonden en ondernemers als Robert Owen.

Fabrieksarbeiders protesteren tegen slechte woon- en werkomstandigheden

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Sommige invloedrijke personen trekken zich het lot van de arbeiders aan.

Robert Owen - industrieel (textielfabriek), hield zich bezig met filosofie en geloofde in een socialistische utopie (ideale samenleving).

Hij steunde de oprichting van vakbonden en gratis scholen voor arbeiderskinderen.

De situatie voor de arbeiders werd in de 19e eeuw langzamerhand beter, maar het ging erg traag...

Robert Owen

1.3 Welke rol speelden de koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Dankzij de EIC was in de zeventiende en achttiende eeuw in Groot-Brittannië het handelskapitalisme (KA25) groot geworden.

Handelskapitalisme -  winst maken door goederen te verhandelen (denk aan specerijen uit Azië verkopen in Europa).

Maar er viel nog meer winst te behalen door zelf producten te produceren en deze te verkopen (grondstoffen inkopen, producten maken en deze verkopen) 

Industrieelkapitalisme - winst maken door grootschalige en goedkope productie van goederen. 

Industrieel kapitalisme en een vrijemarkteconomie

1.3 Welke rol speelden de koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Zowel voor handels- als voor het industrieel kapitalisme geldt dat er beginkapitaal (geld) aanwezig moet zijn om winst te kunnen maken. Deze winst kan weer worden geïnvesteerd (geld maakt geld).

Handelskapitalisme - voornamelijk welvarende kooplieden, soms van adel.

Industrieel kapitalisme - voornamelijk rijke ondernemers, soms adel, meestal afkomstig uit rijke koopmansfamilies.

Deze rijke ondernemers, grootindustriëlen, begonnen een nieuwe bovenklasse te vormen.

Industrieel kapitalisme en een vrijemarkteconomie

1.3 Welke rol speelden de koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Door de overgang van handelskapitalisme naar industrieelkapitalisme verwierven de ondernemers steeds meer macht.

Om ongehinderd te kunnen profiteren van het industrieel kapitalisme was zo min mogelijk inmenging van de overheid wenselijk.

Liberale markteconomie - zo min mogelijk regels, zo min mogelijk belasting. Ook op de in- en uitvoer van goederen. Vrije handel.

Ondernemers vergroten hun macht

1.3 Welke rol speelden de koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

De macht van de werkgevers was groot, zij bezaten het kapitaal en de productiemiddelen.

In de politiek waren ze echter nog ondervertegenwoordigd, door eeuwenoud kiesstelsel op basis van kiesdistricten, dat geen rekening hield met de opkomst van de steden.

Hier kwam verandering in door:

• Reform Bill (1832) - herverdeling kiesdistricten. Macht in parlement verschuift hierdoor van landadel naar industriëlen
• Afschaffing Corn Laws (1846) - afschaffen invoerbeperkingen op graan. 

Ondernemers vergroten hun macht

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

De ondernemers hadden grote invloed op het Britse wereldrijk.

• Om de vrijhandel af te dwingen zetten Britten desnoods de marine in, ook in gebieden die niet direct gekoloniseerd waren.
• Ondernemers investeerden in winstgevende projecten in de koloniën.

Ondernemers vergroten hun macht

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

Opiumoorlogen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Opiumoorlogen

Londen groeide in de 19de eeuw uit tot de grootste stad in het Britse rijk. De bevolking breidde zich van 1 mil. inwoners in 1800 uit tot 6,7 mil. in 1900.

• Londen werd het financiële hart van de wereld als gevolg van de volgende factoren:
• Overnemen leidende rol van Amsterdam op het gebied van banken en verzekeringen.
• De Royal Navy beschermde de politieke en economische betrekkingen met de rest van de wereld
• In GB zelf verbond een netwerk van spoorwegen Londen met de voorsteden en de rest van de wereld.

Eén van de beroemste gebeurtenissen in de 19de eeuw was de wereldtentoonstelling van 1851 in Londen.

Londen wordt het financiële hart van de wereld

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?

NA 1870 kreeg de Britse industrie steeds meer concurrentie van andere landen (VS en Duitsland).

Op zoek naar nieuwe markten breidden de Britten hun wereldrijk aan het einde van de 19e eeuw nog verder uit.

Rond 1900 heerste GB over een kwart van de wereldbevolking!

GB breidt zijn wereldrijk na 1870 verder uit

1.3 Welke rol speelden koloniën in de sociaaleconomische ontwikkelingen in Groot-Brittannië (1750-1900)?