Bi-4M-12.2 Verwantschap (Paulien)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat weet je nog van

12.1 Selectie?

De ontwikkeling van vissen tot amfibieën is een voorbeeld van evolutie.

1. juist
2. onjuist

De ontwikkeling van larve van het lieveheersbeestje tot een volwassen lieveheersbeestje is een voorbeeld van evolutie?

1. juist
2. onjuist

Wat is geen argument voor evolutie?

1. Fossielen
2. Overeenkomst in bouw bij organismen
3. Overeenkomst in DNA bij organismen
4. Mensen worden ouder

Hoe heette het principe dat volgens Darwin de drijvend kracht achter de evolutie is?

1. Natuurlijke extinctie
2. Natuurlijke selectie
3. Natuurlijke sequentie
4. Natuurlijke reproductie

Wat wordt er met deze afbeelding bedoeld?

1. Dat mensen van de apen afstammen
2. Dat mensen en apen gemeenschappelijke voorouders hebben.
3. Dat er door micro-evolutie nieuwe soorten zijn ontstaan
4. Dat er veel apen zijn.

Evolutie

1. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen of verdwijnen

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

Wanneer een tulpenkweker een nieuw soort tulp wil krijgen doet hij dat door:

1. natuurlijke selectie
2. kunstmatige selectie
3. veredelen
4. ongeslachtelijke voortplanting

Nieuwe soorten ontstaan door:

1. variatie-natuurlijke selectie en isolatie
2. erfelijke variatie-natuurlijke selectie en isolatie
3. erfelijke variatie-natuurlijke selectie
4. natuurlijke selectie en isolatie

Nieuwe soorten

-Erfelijke variatie

 -Natuurlijke selectie

-Isolatie

12.2 Verwantschap

12.2 Leerdoelen

• Hoe lang is er leven op aarde (bron 4)
  
• Hoe ontstaan fossielen (bron 6)
  
• Hoe zie je dat soorten verwant zijn (bron 7,8)
  
• Hoe verliep de evolutie van de mens (bron 9)
  

12.2 Begrippenlijst

• Fossielen-verstenen
• Verwantschapsschema-gemeenschappelijke voorouders-verwant-ongewervelde dieren-gewervelde dieren
• opponeerbare duim en teen-hersenvolume-mensapen

0

Ontwikkeling van leven op aarde

2,5 miljard jaar geleden: Het eerste leven begon in zeeën en oceanen: eencellige organismen.

900 miljoen jaar geleden: Eencellige organismen -> meercellige organismen

450 miljoen jaar geleden: Eerste gewervelde dieren (vissen) en landplanten

400 miljoen jaar geleden: Dieren op het land

Geologische tijdschaal

Ontstaansvolgorde:

eencellige 

meercellige

vissen

amfibieën

reptielen

zoogdieren

vogels

Hoe later ontstaan hoe ontwikkelder een organisme (best fittest)

Argumenten voor evolutie

en verwantschap

Fossielen(1)

zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten.

Fossielen

Overblijfselen van organismen die vroeger hebben geleefd:

Ontstaan fossiel:

1. Zinken, zachte delen verteren.

2. Harde delen bedekt door zand/klei.

3. Verstenen (samenpersen).

4. (Zee)bodem komt omhoog: zichtbaar.

Overeenkomst in bouw(2)

• Verschillende functies
• Dezelfde bouw
• Gemeenschappelijke voorouder
  

Rudimentaire organen (3)

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Soorten staan dicht bij elkaar als ze kort geleden een gemeenschappelijke voorouder hadden (uitgestorven).
  
• Hierdoor veel gemeenschappelijke kenmerken

 verwantschapsschema

Evolutie van de mens

Evolutie van de mens

7 miljoen jaar geleden een gemeenschappelijke voorouder.

Autralophithecus afarensis - geen opponeerbare teen

Homo habilis - stenen werktuigen

Homo erectus - jagers en vissers, vuur

Homo sapies - plat gezicht, groot hersenvolume

12.1 en 12.2 (Huis)werk)

12.1 M. opdr.2, 3, 5, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 15 ,16, 17, 18 t/m 26

Samenvatten blz136 : opdr.1 t/m 6

12.2 M. opdr.2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13 t/m 17, 19

Samenvatten blz 137 :opdr.7 t/m 10