NASK.H5Water.Les4

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat ga je vandaag leren?

Eerst herhalen we lesstof over smelt- en kookpunt en daarna uit de vorige les: 

• bezinken & afschenken
• filtreren
• extraheren

Daarna bekijken we weer een filmpje  en leren we drie nieuwe scheidingsmethodes!

Wat moet je vandaag inleveren?

• Je krijgt tussendoor quizvragen.
• Samenwerken mag, vul wel allemaal zelf het antwoord in.
• Ook vandaag maak je aantekeningen op  papier over de nieuwe technieken die in het filmpje komen. Als je dit moet doen, word erom gevraagd in de les.

• Alles wat je inlevert gaat via LessonUp
• Doe stap-voor-stap wat gevraagd wordt

Herhaling smeltpunt en kookpunt

Smelten en koken

• Bij steeds meer opwarmen gaat een vaste stof smelten (bij de temperatuur die we het smelpunt noemen) 
• Bij nog meer opwarmen uiteindelijk koken  en verdampen (bij de temperatuur die het kookpunt heet). 
• Aan het smelt- en kookpunt kun je een stof herkennen!

• van vast naar vloeibaar = smelten

• van vloeibaar naar gas = verdampen

verdieping

Wat is eigenlijk koken? Bij het kookpunt begint een vloeistof over te gaan in gas. De belletjes gas willen ontsnappen. Dit is het borrelen dat we "koken" noemen. Denk aan een pan kokend water.

Deze heb ik even aangepast, want dan is het een inleiding voor de vraag die hierna komt. En ik moest "kookpunt" & "smeltpunt" nog introduceren.

Welke stof die je kent heeft een kookpunt van 373 K?

hint

De temperatuur staat in Kelvin.

Trek er 273 af en je hebt de temperatuur in graden Celcius.

1. alcohol
2. boter
3. water
4. bloem

Zilver is een vaste stof.
Wat zegt dat over het kookpunt?

1. niks
2. dat ligt lager dan kamertemperatuur
3. dat ligt hoger dan kamertemperatuur

Google het smeltpunt van tin. Wat is de fase van tin?

hint

"de fase" als eigenschap van een stof is de fase bij kamertemperatuur, oftewel bij 295 K (22 C).

1. gas
2. vloeibaar
3. vast

Alcohol kookt eerder dan water. Wat is het kookpunt van alcohol?

hint

water kookt bij 100 graden Celcius = 373 K

1. 78 K
2. 351 K
3. 373 K
4. 450 K

Herhaling over scheiden 

Bezinken en afschenken

Een makkelijke manier om een suspensie te scheiden is laten bezinken en afschenken.

Dit werkt het beste als je vaste stof bestaat uit grote deeltjes die niet goed drijven. Anders gaan ze bij het afschenken mee!

Bezinken en afschenken wordt soms als eerste stap gebruikt om daarna een tweede techniek te gebruiken.

Filtreren

Die tweede stap kan zijn filtreren. Dit betekent de grote vaste deeltjes weghalen met een filter. 

In het filter blijven de grote deeltjes achter, zij vormen het residu (in het filter).

Het filtraat is de vloeistof die erdoorheen is gelopen.

Een goed filter zal de vaste deeltjes tegenhouden en de vloeistof doorlaten. 

Adsorberen

• De vorige technieken werken niet bij oplossingen, omdat een oplossing te kleine deeltjes heeft (moleculen) - die niet bezinken en dwars door filters heengaan. Een techniek die wel werkt is adsorberen.

 

• Met adsorberen voeg je een middel toe, het adsorptiemiddel, dat zich hecht aan de opgeloste stof. Samen vormen ze grotere deeltjes. Die verwijder je - bijvoorbeeld met een filter.

Op welke twee manieren kun je een suspensie scheiden?

Kun je een oplossing scheiden door bezinken en afschenken?

1. ja
2. nee

Met welke scheidingsmethode kun je een oplossing wel scheiden?

1. Adsorberen
2. Filtreren
3. Afschenken
4. Geen van allen

Het adsorptiemiddel hecht zich aan de kleine deeltjes. Eigenlijk maak je dan ...

1. van een oplossing een residu
2. van een oplossing een suspensie
3. van een oplossing een andere oplossing
4. van een oplossing een emulsie

Nieuwe lesstof

Scheidingsmethoden

Aan het einde van deze en de vorige les over scheidingsmethoden ... 

• Ken je vijf of zes scheidingsmethoden 
• Weet je hoe die werken en bij welke mengsels je ze gebruikt
• De scheidingsmethoden zijn: bezinken en afschenken, filtreren, adsorberen, indampen, destilleren, en als als extraatje extraheren.

13:03

Indampen

Opdracht: maak (voor jezelf) aantekeningen over wat belangrijk is om te weten over indampen.

Lever hiervan later in de les een foto in.

14:25

Destilleren

Opdracht: maak (voor jezelf) aantekeningen over wat belangrijk is om te weten over destilleren.

Lever hiervan later in de les een foto in.

Inleveren: je aantekeningen over indampen en destilleren (foto)

Samenvatten 

0

Indampen

• Een oplossing waarin een vaste stof opgelost is kun je indampen.

 

• Bij indampen gebruik je warmte om het oplosmiddel te laten verdampen. 

• De niet-verdampte vaste stof, die eerder in de oplossing zat, blijft achter. Bij indampen wil je juist deze stof, het residu, hebben. 
• Een voorbeeld is ingedampt zout.

verdieping

Werkt indampen ook bij een suspensie? 

Ja hoor - maar filtreren is een stuk gemakkelijker.

In de praktijk kies je bij een suspensie dus meestal voor filtreren

Destilleren

• Een oplossing van meerdere vloeistoffen kun je scheiden door destilleren.
• Dit werkt doordat de stoffen verschillende kookpunten hebben. De een verdampt dus makkelijker dan de ander.

• Wat achterblijft in je oorspronkelijke glas heet het residu. 

• Wat na verdampen condenseert in het nieuwe glas heet destillaat. 
• Bij destilleren wil je het destillaat hebben (veel meer zuivere stof).

Scheidingstechnieken

Je hebt geleerd hoe je mengsels (met vloeistoffen) kunt scheiden & 

wanneer je welke techniek kunt gebruiken

Je kent de scheidingsmethoden: 

• bezinken en afschenken, 
• filtreren, 
• adsorberen,
• indampen
• destilleren

Test jezelf 

Pak je aantekeningen over de vijf technieken erbij. 

Er volgt nu een korte quiz over scheidingstechnieken. Je mag je aantekeningen gebruiken.

Werk alleen en klik niet te snel. 

Zo leer je het meest.

Succes!

Hoe kunnen we een oplossing scheiden?

1. Destilleren
2. Filtreren
3. Indampen
4. Indampen en destilleren

Welke scheidingsmethode gebruik je om uit zeewater drinkwater te maken?

1. condenseren
2. destilleren
3. filtreren
4. indampen

Als je een oplossing hebt van twee vloeistoffen, wanneer werkt scheiden door destilleren dan heel goed?

1. als de kookpunten dicht bij elkaar liggen
2. als ze verschillende kleuren hebben
3. als de smeltpunten ver uit elkaar liggen
4. als de kookpunten ver uit elkaar liggen

een oplossing van een vloeistof in een vloeistof scheid je met

1. indampen
2. destilleren

een oplossing van een vaste stof in een vloeistof scheid je met

1. indampen
2. destilleren

Destilleren heeft veel overeenkomsten met indampen, maar er is ook een belangrijk verschil.
Wat is het verschil tussen destilleren en indampen?

1. Bij destilleren vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
2. Bij indampen vang je de vloeistof die verdampt is weer op.
3. Destilleren gebeurt bij een hogere temperatuur.

Extra: Extraheren

Je hebt nu 5 scheidingstechnieken geleerd.

Heb je nog tijd? Doe dan nu de verdieping over de zesde scheidingstechniek, extraheren,  in het volgende filmpje. 

Waardoor werkt extraheren? Doordat de stoffen verschillen in ....

1. kookpunt
2. oplosbaarheid
3. smeltpunt
4. deeltjesgrootte

Was dit voor jou een moeilijke les? Waarom wel/niet?

Oplossing scheiden

Je hebt twee manieren geleerd om een oplossing te scheiden:

- Vaste stof in vloeistof: indampen

- Vloeistof in vloeistof: destilleren