Les 3 Werk

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

ARBEIDSMARKT

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe een arbeidsovereenkomst tot stand komt.
• Je kunt de verschillende dienstverbanden toelichten.
• Je kunt uitleggen wat de wet regelt om de werknemers te beschermen.
• Je weet hoe het loon tot stand komt en kunt het nettoloon berekenen.

CAO & Arbowet?

CAO

In een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) staan afspraken over arbeidsvoorwaarden tussen werkgevers en werknemers over onder andere de hoogte van de  salarissen, dienstroosters,  reiskostenvergoeding, eindejaarsuitkering, verlofregelingen en loondoorbetaling bij ziekte. De afspraken in de cao zijn vaak gunstiger dan afspraken over arbeidsvoorwaarden in de wet. Elke sector of (groot) bedrijf - bijv. alle kappers, schoonmakers of KPN-medewerkers -  heeft een eigen cao.

Vakbond en cao

Beroepsziekte

Ziekte die je kunt krijgen door het werk wat je doet.

• fysieke belasting

• werkdruk

• agressie en geweld

• geluid

• gevaarlijke stoffen

Arbeidsmarkt

Wat houdt het in?

Mensen die bij de beroepsbevolking horen hebben een betaalde baan of zijn op zoek naar een betaalde baan.  Deze mensen bieden hun arbeid aan. De beroepsbevolking is dus het aanbod van arbeid.

Arbeidsmarkt is het totaal van vraag en aanbod naar arbeid. 

Als de vraag naar arbeid groot is en het aanbod klein: er is een krappe arbeidsmarkt en weinig werkloosheid. 

Als de vraag naar arbeid klein is en het aanbod groot: er is een ruime arbeidsmarkt en veel werkloosheid.  

Bedrijven & overheid zijn op zoek naar personeel. Zij vragen arbeid.

Wat zijn primaire e secundaire arbeidsvoorwaarden?

Welke factoren zijn van
invloed op het loon?

Minimumloon

Het wettelijk vastgestelde loon dat een werkgever

ten minste moet betalen aan werknemers.

Minimumloon per uur (per 1 januari 2025)

Leeftijd Per uur

21 jaar en ouder € 14,06

20 jaar € 11,25

19 jaar € 8,44

18 jaar € 7,03

17 jaar € 5,55

16 jaar € 4,85

15 jaar € 4,22

De bedragen in de tabel zijn brutobedragen

Krappe en ruime arbeidsmarkt

Krappe arbeidsmarkt (tekort) = meer vraag (door werkgevers)dan aanbod (van werknemers)

Ruime arbeidsmarkt (overschot) = meer aanbod (van werknemers) dan vraag (door werkgevers)

Vakbond

Een vakbond vertegenwoordigt werknemers en komt in actie wanneer er problemen zijn. Dit kan over van alles gaan, bijvoorbeeld loon, werktijden en vakantiedagen.

Wat is een CAO?

1. Centrale Arbeidsovereenkomst
2. Collectieve Arbeidsonderneming
3. Centrale Arbeidsonderneming
4. Collectieve Arbeidsovereenkomst

Van wie komt het Aanbod voor arbeid op de arbeidsmarkt?

1. De beroepsbevolking
2. De werkgevers

Wat heb je aan de CAO?

1. Heb er helemaal niets aan
2. Zonder cao heb je alleen de minimale bescherming van de wet
3. Wanneer een arbeidsovereenkomst iets bepaalt wat de cao niet toelaat, gaat de cao voor.
4. Een arbeidsovereenkomst geldt alleen voor jou. Een cao geldt voor een hele sector of bedrijf.

Wat wordt bedoeld met
'de vraag naar arbeid'

1. Mensen die willen gaan werken
2. Mensen die werk zoeken
3. Alle banen bij de bedrijven en overheid
4. Bedrijven en overheid die mensen zoeken.

Wat is een CAO

1. Hetzelfde als een arbeidsovereenkomst
2. Dit is een handleiding hoe het systeem werkt
3. Dit is mijn contract
4. Een overeenkomst waarin afspraken staan die binnen een bepaalde bedrijfstak of een bepaald bedrijf gelden.