4.2 Keizers, koningen en heren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

-Lesdoelen

-Herhalen

-De koning en zijn leenmannen

-Opdrachten

-Afsluiting  

Toets

Waarom moesten horigen herendiensten uitvoeren

Benoem twee plichten die een horige had op een Middeleeuws domein

Padlet hoe heb ik mij voorbereid

Lesdoelen

Aan het eind van deze les: 

• Beschrijven hoe het Frankische Rijk ontstond

• Uitleggen hoe het leenstelsel werkte

• Uitleggen welk gevolg het leenstelsel had voor het bestuur in West-Europa

Wat is een voorbeeld van een herendienst?

1. Verdedigen van de Horigen
2. Bewerken van het land van de heer
3. Meevechten in een oorlog voor de koning
4. op het eigenland werken

Uit welke drie delen bestaat een domein?

Rechten

• Bescherming
• Niet meevechten in oorlog
• Rechtspraak
• Klein veld voor eigen gebruik

Plichten

• Werken op het land van de heer
• Herendiensten verrichten
• pacht betalen (huur voor het land)
• Betalen voor de molen

Domein

3 delen

• Woeste gronden (Bossen en rivieren)
  
• Land van de heer
• Land van de boeren

Val van het rijk

Gevolgen

• Versplintering van West-Europa
• Vertrek uit de steden
• Europa wordt weer een agrarische samenleving

Macht van de Franken

2 oorzaken

• Goede legeraanvoerder
• Samenwerking met de christelijke kerk

800: Karel word keizer van het Romeinse Rijk

Waarom zou het zo belangrijk zijn dat Karel keizer word

Lees de tekst

Het leenstelsel

Lezen

• Schrijf twee moeilijke woorden op.

• Wat is een leenman?
• Wat is een leenheer?
• Hoe werkt het leenstelsel?

Twee moeilijke woorden

Bestuur

Nodig

- Groot leger

- Betrouwbare generaals

Lastig na veranderingen na de Romeinen

• Geen geld meer in omloop
• Land word een beloning

Leenstelsel

Leenheer: Geeft land om te lenen

Leenman: Leent het land van de leenheer en zweert trouw

Wat is een leenheer

1. Een koning die land geeft in ruil voor trouw
2. Iemand die geld aan iemand anders leent
3. Een koning die land van andere inneemt
4. Iemand in Romeinse Rijk die geen bezit heeft

Rechten

• Stuk land
• Bestuurt dit land in naam van de koning
• Houdt de inkomsten van de grond

Plichten

• Zweert trouw aan de heer
• Raad en daad
  Raad = geeft advies
  Daad = helpt in de oorlog

De leenman

De leenheer:

Karel de Grote

Het leen (de grond) dat de leenman 'in leen' krijgt.

De vier plichten van een leenman:

• Hij moest trouw zweren aan de koning; 
  
• Hij moest zijn gebied besturen en er recht-spreken;
  
• Hij moest jaarlijks belasting aan de koning betalen; 
  
• Als er oorlog was in het Rijk, moest hij met zijn eigen soldaten meevechten in het leger van de koning.

De leenman zweert trouw aan zijn leenheer, Karel de Grote.

Stel jij krijgt van de koning meer land dan je kan besturen. Wat zou jij doen?

De leenmannen lieten hun gebied ook weer besturen door onderleenmannen. De leenmannen van Karel de Grote werden dus leenheren van de onderleenmannen (snap je het nog?)!

Stel jij bent een achterleenman. Ben je dan trouw aan de koning of de leenman

1. Koning
2. Leenman

Verval na 814

Rijk van Karel vervalt na zijn dood: 814 

• Frankisch recht: Elke zoon erft evenveel
• Leenmannen werden te machtig
  zagen het leen als eigendom
• Weer aanvallen van buitenaf
  Vikingen

Wat hoefde een leenman NIET te doen voor zijn leenheer?

1. Een eed van trouw afleggen.
2. Vechten voor zijn leenheer.
3. Overleggen wat hij met het gebied ging doen
4. Belasting betalen.

Noem een reden waardoor het Frankische Rijk verviel

Afsluiting

• Beschrijven hoe het Frankische Rijk ontstond
  

• Uitleggen hoe het leenstelsel werkte
  

• Uitleggen welk gevolg het leenstelsel had voor het bestuur in West-Europa

Fijne dag!