Lezen 2 Les3: Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Lesdoel

Aan het eind van deze les ken je minimaal vier verbanden met de bijbehorende signaalwoorden.

Opdracht: mindmap

Een mindmap is een goede manier om informatie op
een overzichtelijke manier bij elkaar te zetten en te leren.

Maak aantekeningen van de les, zodat je er na afloop
een mindmap mee kunt maken.

Wat weet je al van signaalwoorden?

Wat is in de volgende zin een signaalwoord en hoe noem je het tekstverband?
Ik ben te laat, omdat ik me heb verslapen.

Tekstverbanden

De bouwstenen van een tekst worden door tekstverbanden aan elkaar verbonden. De schrijver gebruikt hiervoor signaalwoorden.

Er zijn nog meer tekstverbanden. Zie ook Teams, kanaal Nederlands bij bestanden.

Dit zijn voorlopig de belangrijkste.

- Opsomming

- Tegenstelling

- Oorzaak - gevolg

- Reden, verklaring

Via de licentie vind je onder 4.2 Signaalwoorden allerlei opdrachten.

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden
• Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinsdelen, zinnen en alinea’s

Opsomming

Een voetbalteam bestaat uit: een keeper, verdedigers, middenvelders, aanvallers, een coach, wisselspelers en een verzorger.

Signaalwoorden zijn:
ten eerste, ten tweede, om te beginnen, ook (nog), verder,
ten slotte, en.
Maar ook: dubbele punt (:); liggende streepjes (-); getallen (1,2,3); dots.

Tegenstelling

Vanmorgen moest ik vroeg opstaan, maar morgen kan ik uitslapen.

 Signaalwoorden zijn:

tegenover, maar, hoewel, daarentegen, echter, toch, 

aan de ene kant...aan de andere kant.

Oorzaak – gevolg

 Doordat de zon meteen weer fel begon te schijnen, droogden de straten snel op. 

Signaalwoorden zijn:

Door, doordat, waardoor, te danken aan, als gevolg van

Reden / verklaring / argument

De vandaal zei dat hij het bushokje had vernield omdat hij daar gewoon zin in had. 

Signaalwoorden zijn:

Want, omdat, daarom, vanwege, immers, dus.

LET OP

Reden en oorzaak lijken op elkaar.

Groot verschil 

• Reden: neem je zelf een besluit.
  VB: Omdat ik niet wilde rennen voor de trein, kwam ik te laat op school.

• Oorzaak: gebeurt er iets buiten jouw wil.
  VB: Doordat de trein te laat was, kwam ik te laat op school.

Voorbeeld/toelichting

Je kunt veel verschillende soorten sporten noemen. Denk bijvoorbeeld aan wintersport.

Signaalwoorden zijn:

bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, neem nou, onder andere.

Vergelijkend

Zij is een groot fan van Justin Bieber, evenals alle meiden uit haar vorige klas.

Signaalwoorden zijn:

Net als, evenals, zoals

Samenvattend

Samenvattend is een normale hypotheek nu niet meer te betalen vanwege alle prijsstijgingen.

Signaalwoorden zijn:

Kortom, samenvattend, kort samengevat

Signaalwoorden Betoog

Opbouw kern:

Ten eerste, ten tweede, ook, tevens, overigens

Maar, toch

Onderbouwen mening:

want, omdat, namelijk en immers

In het slot:

dus, kortom, samenvattend of concluderend

Theorie signaalwoorden

Welke signaalwoorden horen bij het tekstverband 'opsomming'?

Welke signaalwoorden horen bij het tekstverband 'tegenstelling'?

Welke signaalwoorden horen bij het tekstverband 'oorzaak gevolg'?

Welke signaalwoorden horen bij het tekstverband 'reden verklaring'?

"Onregelmatige werktijden, de hitte en de hectiek van de keuken, het contact met gasten, dat kun je op school niet nabootsen."

Welk verband kom je hierboven tegen?

1. tegenstelling
2. opsomming
3. voorbeeld
4. geen verband

"Het leerbedrijf waar je stage gaat lopen, is niet verplicht je een vergoeding te betalen. Maar in de praktijk doen leerbedrijven dit meestal wel.

Welk verband kom je hierboven tegen?

1. Opsomming
2. tegenstelling
3. geen verband
4. voorbeeld

Welk verband staat in deze zin?
Zijn vriendin daarentegen is wel heel erg aardig.

1. Opsomming
2. Oorzaak-gevolg
3. Conclusie
4. Tegenstelling

Welk tekstverband geeft het signaalwoord aan?

Sleep de signaalwoorden naar het goed tekstverband.

opsomming

tegenstelling

tijdsvolgorde

echter

maar

ook

nadat

daarnaast

terwijl

Welk verband staat in deze zin?
In de winkel haal ik brood en melk.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Middel-doel
4. Voorwaarde

Tekstverband: VOORWAARDE
Welk signaalwoord hoort hierbij?

1. mits
2. waardoor
3. omdat
4. alles bij elkaar

Mits betekent ‘(maar alleen) als, op voorwaarde dat’; 

tenzij betekent ‘maar niet als, behalve als’.

Tekstverband: OPSOMMING
Welk signaalwoord hoort hierbij?

1. nog
2. alles bij elkaar
3. al met al
4. zoals

Tekstverband: UITLEG / TOELICHTING
Welk signaalwoord hoort hierbij?

1. omdat
2. samenvattend
3. met andere woorden
4. tenzij

Signaalwoord: TEN EERSTE........TEN TWEEDE
Welk tekstverband hoort hierbij?

1. middel-doel
2. opsomming
3. oorzaak-gevolg
4. tegenstelling

Tekstverband: CONCLUSIE
Welk signaalwoord hoort hierbij?

1. kortom
2. alles overziend
3. met dat doel
4. daarentegen

Tekstverband: TEGENSTELLING
Welk signaalwoord hoort hierbij?

1. al met al
2. daar staat tegenover
3. zoals
4. waardoor

Welk signaalwoord geeft een causaal verband aan?
'De hond is vervolgens in de sloot gesprongen.
Daarom is hij nat. Bovendien stinkt hij nu.'

1. daarom
2. nu
3. bovendien
4. vervolgens

Om mijn Engels te verbeteren, gebruik ik een online cursus Engels.

1. oorzaak/gevolg
2. reden
3. doel/middel
4. toelichting

Net als in veel landen is het in Nederland verboden mensen te discrimineren op grond van ras.

1. vergelijkend
2. oorzaak/gevolg
3. toelichtend
4. voorwaardelijk

Doordat de brug open was, kwam Peter te laat op zijn werk.

1. tijdsvolgorde (chronologie)
2. oorzaak-gevolg
3. voorwaarde
4. reden

Opdracht: Mindmap

Maak nu je mindmap. Je kan

de afbeelding als voorbeeld

gebruiken.

Wat heb je geleerd in de afgelopen lessen

1. Onderwerp & hoofdgedachte
2. Tekstdoel en publiek
3. Betrouwbaarheid van teksten
4. Indeling van teksten
5. Tekstverbanden en signaalwoorden

1b. KERN - de hele boodschap

In de kern of het middenstuk vertel jij je boodschap. 

Dat doe je door die boodschap in alinea's te zetten: elk (deel)onderwerp krijgt er één. Helemaal voor zichzelf. De volgorde is belangrijk. Wat schrijf je eerst qua alinea? Wat ga je eerst vertellen? 

Soms willen ze een tussenkopje (alineatitel) zien, zoals in het artikel of een betoog. Bij de meeste andere tekstsoorten níet, zoals de ingezonden brief. Het doel van een tussenkopje is dat het de leesbaarheid bevordert. Dit werkt vooral bij lange teksten. 

  

Gebruik jij tussenkopjes in een sollicitatiebrief?  

Wikiwijs

Tekstverbanden en signaalwoorden

Maken deeloefeningen 1 t/m 3

Opdracht 1

Ga met z'n tweeën op zoek naar een tekst die jullie leuk vinden. Dit kan je via internet doen. Je kan ook een artikel uit een krant of tijdschrift nemen. Lees de tekst goed door en beantwoord de vragen die in Teams staan.

Opdracht 2

Jullie gaan met z'n tweeën een tekst schrijven waarin de tekstverbanden “tegenstelling” en “samenvatting” voorkomen.

Je kunt kiezen uit de volgende onderwerpen:

• school
  
• sport
  
• geld
  

Zorg ervoor dat er tenminste drie signaalwoorden per tekstverband in jullie tekst zitten en onderstreep deze. In Teams vind je hier een lijst met de tekstverbanden en bijbehorende signaalwoorden. Gebruik het werkblad in Teams voor het schrijven van jullie tekst.

Herhalingsoefening vorige les

Via onderstaande link  maak je de eindtoets:

https://maken.wikiwijs.nl/76964/Tekstverbanden_en_signaalwoorden#!page-1952547

Het bewijs van deelname zet je in Teams!!

(Afdrukken naar .pdf)