V3a Taalverzorging 1+2 , Hoe hoort het en Spellingcontrole

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Programma

1. 10 minuten lezen
2. Huiswerkopdrachten bespreken
3. Taalverzorging 2 Spellingcontrole
4. Afsluiting en vooruitblik
   

10 minuten lezen

Doel: Je leert waarom er regels voor spelling zijn afgesproken.

We lezen samen de tekst op pagina 34-35 van je boek

• Correct spellen: hoe doe je dat?
  
• Etymologie en analogie
  
• Een lang proces naar één officiële spelling
  
• Welke ‘autoriteiten’ kun je gebruiken?
  
• Discussie over spelling
  

Welke informatie geeft een woordenlijst NIET?

1. grammaticale categorieën
2. de spelling van woorden
3. lidwoorden
4. verbuigingen

In welk naslagwerk kun je het beste zoeken als je wilt weten wanneer je een tussen-n schrijft en wanneer niet?

1. woordenboeken
2. handboeken spelling en stijl
3. woordenlijsten

Waarom is goed toepassen van spellingsregels zo belangrijk?

1. Omdat het dom is om spellingsfouten te maken.
2. Omdat dat nou eenmaal hoort.
3. Omdat niet alle apps (zoals Word) een spellingscontrole hebben.
4. Omdat het nodig is om in de maatschappij goed te kunnen functioneren.

6.Speelt bij de spelling van het volgende woord etymologie of analogie een rol?
w in erwt

1. etymologie
2. analogie

Speelt bij de spelling van het volgende woord etymologie of analogie een rol?
h in thema

1. etymologie
2. analogie

Speelt bij de spelling van het volgende woord etymologie of analogie een rol?
d in avond

1. etymologie
2. analogie

Speelt bij de spelling van het volgende woord etymologie of analogie een rol?
b in ambtenaar

1. etymologie
2. analogie

Speelt bij de spelling van het volgende woord etymologie of analogie een rol?
b in rib

1. etymologie
2. analogie

Speelt bij de spelling van het volgende woord etymologie of analogie een rol?
c in carpe diem

1. etymologie
2. analogie

In het Nederlands bestaan woorden die precies hetzelfde worden uitgesproken, maar anders worden geschreven en een andere betekenis hebben, bijvoorbeeld: ijken-eiken, rijzen-reizen, stijl-steil. Bedenk nog zo een woordpaar.

7.Welk naslagwerk moet je gebruiken als je wilt weten wat deze woorden betekenen?

1. woordenboeken
2. handboeken spelling en stijl
3. woordenlijsten

Speelt bij de spelling van dit soort woordparen etymologie of analogie een rol?

1. etymologie
2. analogie

In 2005 verweten de makers van het Witte Boekje hun collega's van het Groene Boekje dat het consequent toepassen van regels tot onlogische vormen leidde. Welke spellingsregel vind jij onlogisch? Gebruik voorbeelden en leg je antwoord uit.

De spelling van het woord 'allebei' is via een zoekmachine te vinden. Geldt dat ook voor het woord 'gebeurt/gebeurd'? Leg je antwoord uit.

Opdracht 10 nakijken

De voorstellen vormden een te grote breuk met de traditie, de verandering zou te abrupt zijn.

Opdracht 12 nakijken

a Bijvoorbeeld: woorden die met een d worden geschreven, maar waar je een t uitspreekt. Of in open klanken wordt één klinker geschreven, maar een lange uitgesproken. Of ij (als u) en e (als u).

b Bijvoorbeeld: klinkers (a uitgesproken als e), ea (soms als ie, soms als è), medeklinkers niet uitgesproken (crown, sword, why, who), etc.

c De uitspraak is veranderd, maar de spelling is juist veelal hetzelfde gebleven.

Doel: Je leert hoe je de spellingcontrole in een tekstverwerkingsprogramma gebruikt.​

Waarom zou je moeten leren hoe de spellingscontrole in een tekstverwerkingsprogramma (Word, Google Docs) gebruikt?

 Spellingcontrole

•  Hulpmiddel​
•  Context​
•  Onterecht fout

Extra opletten bij

• Woorden die op elkaar lijken​
• Werkwoordsvormen​
• Samenstellingen​

Alleen op woordniveau, pas dus ook op voor foute formuleringen

• Verkeerd verwijswoord​
• Incongruentie​
• Verhaspelingen​

Is het onderstreepte woord juist gespeld? Zo niet, verbeter en geef aan waar het misgaat (verwijswoord, werkwoordsvorm, woorden die op elkaar lijken, samenstelling).

Beppie was erg blij met haar grote ingelijste foto van al haar kleinkinderen.

Is het onderstreepte woord juist gespeld? Zo niet, verbeter en geef aan waar het misgaat (verwijswoord, werkwoordsvorm, woorden die op elkaar lijken, samenstelling).

Zij is de persoon waarmee ik wil trouwen.

Is het onderstreepte woord juist gespeld? Zo niet, verbeter en geef aan waar het misgaat (verwijswoord, werkwoordsvorm, woorden die op elkaar lijken, samenstelling).

In het Middellandse Zeegebied heerst een aangenaam klimaat.

Is het onderstreepte woord juist gespeld? Zo niet, verbeter en geef aan waar het misgaat (verwijswoord, werkwoordsvorm, woorden die op elkaar lijken, samenstelling).

Als directeur sta ik hoogst persoonlijk garant voor de kwaliteit.

Is het onderstreepte woord juist gespeld? Zo niet, verbeter en geef aan waar het misgaat (verwijswoord, werkwoordsvorm, woorden die op elkaar lijken, samenstelling).

Het land wordt al dagen geteisterd door niet aflatende regenbuien.

Is het onderstreepte woord juist gespeld? Zo niet, verbeter en geef aan waar het misgaat (verwijswoord, werkwoordsvorm, woorden die op elkaar lijken, samenstelling).

Bij het diagnosticeren van psychische stoornissen is de DSM-5 lijdend. 

Welke uitdrukkingen zijn hier verhaspelt?

Simone lijkt ontzettend op haar vader; de appel valt niet ver van de peer.

Welke uitdrukkingen zijn hier verhaspelt?

Ik lette echt goed op, maar er was geen speld vast te knopen aan zijn verhaal.

Welke uitdrukkingen zijn hier verhaspelt?

Je moet het in ieder geval proberen, want wie niet schiet wie niet raakt.

Welke fout wordt hier gemaakt en waarom herkent de spellingcontrole het niet als fout?

Zeg, hoe oud word je vader eigenlijk dit jaar?

Welke fout wordt hier gemaakt en waarom herkent de spellingcontrole het niet als fout?

Autobedrijf Janssen: de grootste in personen en bedrijfswagens.

Welke fout wordt hier gemaakt en waarom herkent de spellingcontrole het niet als fout?

Het schijnt morgen weer te ontdooien.

Waar moet je goed op letten als je een spellingcontrole in bijvoorbeeld Word gebruikt?

Lesdoelcheck! 

Huiswerkopdrachten maken

• Maak opdracht 3, 4, 5 en 9 op pagina 40-41 van je boek. 
• Je krijgt de rest van de les de tijd.
• Je mag gebruikmaken van internet.
• Je mag zachtjes overleggen met je buur.
• Deze opdrachten zijn huiswerk voor volgende les.
• Klaar? Ga nog even in je leesboek lezen. 

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: maandag 14 oktober

• Huiswerk: maken opdr. 3, 4, 5 en 9 (p. 40-41) + leren p. 34-35 en 38-39
• Meenemen: LAPTOP, boek, leesboek, schrift en pen
• Programma: taalverzorging 3