HH - 5.2 Hormonale regulatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.2 Hormonen

Lesdoelen

• Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen van weefsels en organen kunnen beïnvloeden.
• Je kunt de werking van verschillende hormoonklieren en hun hormonen beschrijven. 

Hormonen

Hormonen

=  signaalmoleculen die door klieren worden afgegeven en allerlei functies in je lichaam regelen. 

• geven alleen een reactie als zij binden aan de receptoren van/op doelwitcellen

Klieren

• endocriene klieren: geven hormonen af aan het bloed

• exocriene klieren: geven hormonen (+ andere stoffen) af via een afvoerbuis (zoals speekselklier, galblaas) 

Doelwit organen

= organen/ cellen die receptoren die bezitten waaraan het hormoon kan binden. 

Wat is/ wat zijn de doelwit organen van het zwarte hormoon?

1. de eierstokcel
2. de levercel
3. de eierstokcel en hersencel
4. alle drie de cellen

Noem een factor die invloed kan hebben op de reactiesterkte van een doelwitcel.

• Een hormoon kan meerdere doelwitorganen hebben.
• De mate van reactie (remmen of stimuleren) van doelwitorganen bepaald door o.a. hormoon-concentratie en het aantal receptoren. 

Aansturen van hormonen vanuit hersenen

Hypofyse

In welk orgaan worden 'releasing hormones' gemaakt?

1. Hypothalamus
2. Hypofyse
3. Doelorgaan
4. Hypothalamus en hypofyse

Wat is het doelwitorgaan van oestrogeen?

1. hypofyse
2. eierstok
3. baarmoeder
4. Hypofyse en baarmoeder

Wat is geen hormoonklier?

1. Teelbal
2. Hypofyse
3. Nier
4. Alvleesklier

Aan de slag!

• lezen paragraaf 5.2 t/m hypofysehormonen
• paragraaf 5.2: opdracht 4, 5, 7, 9 
• bekijk BiNaS 89A+C

Hypofyse

Voorkwab (adenohypofyse) en achterkwab (neurohypofyse):

• FSH en LH
• GH = groeihormoon
• TSH = thyroïd stimulerend hormoon
• Oxytocine
• ADH = antidiuretisch hormoon
• ACTH = adrenocorticotroop hormoon

Regeling ACTH

• aansturing via ACTH vanuit de hypofyse 
• maakt cortisol (stresshormoon)

• maakt adrenaline
• snelle, kortdurige werking.

Bijnierschors 

Bijniermerg 

Regeling van ADH

Anti-'plas' hormoon

--> dus bij veel ADH, weinig urinevorming

Veel ADH zorgt voor...

1. donkere urine
2. lichte urine

Als je veel water gedronken hebt, krijg je dan veel of weinig ADH in je bloed? Waarom?

1. Veel ADH want dat stimuleert de uitscheiding van water
2. Veel ADH want dat remt de uitscheiding van water
3. Weinig ADH want dat stimuleert de uitscheiding van water
4. Weinig ADH want dat remt de uitscheiding van water

Regeling van TSH

De schildklier

• aansturing via TSH vanuit de hypofyse 
• de schildklier maakt dan de thyroxine --> zorgt voor stofwisseling + groei en ontwikkeling bij kinderen

• Jodium nodig voor de vorming van thyroxine 

Het schildklierhormoon kan niet gemaakt worden zonder het element jodium (I). Stel dat een patiënt jodiumtekort heeft.
Zal er meer of minder TSH gevormd worden?

1. meer TSH
2. minder TSH

Jodium 

Ontstaan van een struma 

Te weinig thyroxine?

Wat is de oorzaak van dwerggroei?

1. Te hoge thyroxineproductie.
2. Te lage thyroxineproductie.
3. Een wisselende thyroxineproductie.
4. Geen thyroxineproductie.

ALGEMENE VRAGEN

Welke hormonen zorgen ervoor dat cortisol wordt geproduceerd?

1. Adrenaline
2. Noradrenaline
3. CRH
4. ACTH

Welk hormoon regelt de terugresorptie van water (in de nieren)?
(Zoek op in BINAS)

1. TSH
2. ACTH
3. ADH
4. FSH

Welk orgaan maakt ADH?

1. hypothalamus
2. hypofyse
3. nier
4. bijnier

Indien onder bepaalde omstandigheden de osmotische waarde van het bloedplasma bij een mens daalt:

1. Blijft de hypofyse evenveel ADH afscheiden
2. Scheidt de hypofyse meer ADH af
3. Scheidt de hypofyse minder ADH af
4. Wordt er minder urine uitgescheiden

Alvleeskleir --> eilandjes van Langerhans

• Deze maakt de hormonen insuline en  glucagon 
• Deze hormonen hebben invloed op de glucose- concentratie in het bloed
• Glucose <--> glycogeen
  

Hormonen (eilandjes van Langerhans)

In de lever worden hormonen afgebroken. Leg uit dat deze afbraak noodzakelijk is om een goede regeling van de homeostase mogelijk te maken.

Welke twee hormonen worden geproduceerd door de alveesklier?

1. Insuline en glycogeen
2. Insuline en glucagon
3. Insuline en adrenaline
4. Insuline en glucose

glucose.................glycogeen

1. geel = glucagon paars = insuline
2. geel = ADH paars = insuline
3. geel = insuline paars = glucagon
4. geel = insuline paars = oxytocine

Aan de slag!

• lezen paragraaf 5.2 helemaal
• paragraaf 5.2: opdracht 4, 5, 7, 10, 11, 14 t/m 17
• bekijk BiNaS 89A+C