Nero

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Les 45: Nero

Hodiē

- Achtergrond tekst 45 

- Bespreke huiswerk blz 116/124 van hulpboek

- Uitleg coni bijzin irrealis 

blz. 116/124 van je hulpboek

• Wat is het verschil tussen een coniunctivus en indicativus?
• Wanneer moet je een werkwoord in de coniunctivus anders vertalen dan als ‘gewoon’ werkwoord? 
• Wanneer kan je een werkwoord in de coniunctivus als ‘gewoon’ werkwoord vertalen?
• Wat is een irrealis? 
• Hoe herken je een irrealis? 

De CONIUNCTIVUS in de BIJZIN 

(komt het meeste voor)

De CONIUNCTIVUS in de BIJZIN 

Voor een indirecte rede gebeurt het Latijn ook een coni

(als indirecte vragen, ingeleid met betrek. vnw, etc)

Waarom zou dit kunnen zijn op basis van wat je weet van wat de coni is?

• si quaeras ubi sit formosi mater Iuli—
  

    occidit a duro sola relicta viro! 

• Als je zou vragen waar de moeder van de mooie Iulus is -
  

 ze is alleen gestorven, achtergelaten door haar harde man!

De CONIUNCTIVUS in de BIJZIN 

Er zijn twee bijzondere gevallen voor het vertalen van de coniunctivus in bijzinnen in combinatie met het voegwoord ne en met de voegwoorden si/nisi

 Betekenis van vrezen / bang zijn in de hoofdzin + bijzin ingeleid met het voegwoord “ne”, vertaal je “ne”  met “dat”

• Cuniculus timebat, ne cibus non veniret

• = Het konijn vreesde, dat het eten niet kwam 

(voor de oplettende lezer:

 de ontkenning in de zin is te verklaren vanuit non)

Als de voegwoorden si of nisi in de bijzin staan, kijk dan goed of er in de hoofdzin EN in de bijzin een coniunctivus staat. Ja? Irrealis (= 'unreal') 

•  VB: Si aegear essem, in scholam non venirem 
• Als ik ziek was, ging ik niet naar school / Als ik ziek zou zijn, zou ik niet naar school gaan
• 
  
• Si aeger fuissem, in scholam non venissem 
• Als ik ziek was geweest, was ik niet naar school gegaan / Als ik ziek zou zijn geweest, zou ik niet naar school zijn gegaan

Coniunctivus

pr

impf

pf

plqpf

Indicativus

pr

impf

fut

pf

plqpf

fut ex

Maken mandatum 15 

Mandatum XV

Mater, si possem, fili, vice morte subirem.

Nunc iaces hoc tumulo. Sit tibi terra levis. 

Samen lezen inleidig Les 45

Salvete cives!

Vorige keer:

- Julisch-Claudische huis 

- Irrealis als onderdeel van de coni (komt nog op magister)

- geoefend met de irrealis a.d.h.v. grafschrift

Hodie

-  plannen vertaaltoets - Ik weet niet hoe vol jullie agenda staat, dus komt volgende week woensdag (11 december) of maandag 14 december jullie (beter) uit? 

- vert. t/m r. 7 van les 45 (= huiswerk vrijdag)

(1 t/m 7 bespreken we vrijdag)

- & typisch geval van: Ik vind Latijn en Grieks volgens mij net iets te leuk en heb nu een soort Frankensteinmonsteropgave voor jullie gemaakt :-D... 

Salvete cives!

Hodiē

- bespreken r. 1 t/m 7 van les 45 

- oplossing stippenpuzzel >:-) 

- verder vertalen t/m r. 11 

- indeling workshops (door mevrouw van Karsen)

N.B.: ik heb een overzicht van de coniunctivus gemaakt en die ligt bij de repro voor maandag - krijgen jullie maandag dus :-)

Bespr. les 45 t/m r. 4  

'Ardet Roma!' Ubique haec verba audiebantur.

Tota urbe vocabantur Vigiles, qui inncendium

extinguerent. At Vigiles ignem sistere haud

poterant. Etiam ignem sistere non potuissent,

Bespr. les 45 t/m r. 7

Etiam ignem sistere non potuissent,

si multa milia hominum habuissent, qui hamas

inter se tradentes flammas aqua exstinguerent.

Praefectus Vigilum viris dixit:

Nu:

Verder met stippenpuzzel 

Oplossing verschijnt over 10 minuten

Klaar?

Verder met vertalen 

les 45 t/m r. 11 

>>>>>>

Les 45 t/m r. 11 

(Praefectus Vigilum viris dixit:) 'Contra ignem

nihil efficere possumus. Quam plurimos homines

servare temptemus!' Itaque per ardentes vias

currentes Vigiles populo persuadebant ut quam 

celerrime fugeret.

Salvete cives!

Hodiē

- bespr. les 45 t/m r. 11 

- blad coniunctivus 

- vert. les 45 t/m r. 

Zijn er op dit moment vragen over de toets van vrijdag?

Bespr. les 45 t/m r. 7

Etiam ignem sistere non potuissent,

si multa milia hominum habuissent, qui hamas

inter se tradentes flammas aqua exstinguerent.

Praefectus Vigilum viris dixit:

Les 45 t/m r. 11 

(Praefectus Vigilum viris dixit:) 'Contra ignem

nihil efficere possumus. Quam plurimos homines

servare temptemus!' Itaque per ardentes vias

currentes Vigiles populo persuadebant ut quam 

celerrime fugeret.

Blad coniunctivus

Maak een samenvatting

van deze 4 pagina's in je eigen woorden

in max een halve pagina / een tabel / een tekening (etc)

Nu: les 45 vert. t/m r. 14 

Prope montem Palatinum virum grave onus

portantem convenerunt. Dixerunt: 'Relinquas

omnia quae portas. Onus te tardiorem facit. Si

nihil portavisses, e periculo iam dudum evasisses!'

Huisw. woensdag: vert. t/m r. 21

Respondet ille: 'Si autem bona omnia relinquerem,

postea nihil haberem, quo uxorem liberosque

alerem. Quid faciamus, cum cuncta amisserimus?

Ubi habitemus? Quomodo vivamus?' Vigiles:

'Omitte querelas! Uxor liberique malint te incolumem

videre quam bona tua. Effuge!' Vir eis paruit.

Salvete cives!

Hodiē

- Bespr. t/m r. 21 van les 45 

- Vert. t/m r. 26 van les 45

- (cliffhanger)

Bespr. t/m r. 18

Respondet ille: 'Si autem bona omnia relinquerem,

postea nihil haberem, quo uxorem liberosque

alerem. Quid faciamus, cum cuncta amisserimus?

Bespr. t/m r. 21

Ubi habitemus? Quomodo vivamus?' Vigiles:

'Omitte querelas! Uxor liberique malint te incolumem

videre quam bona tua. Effuge!' Vir eis paruit.

Nu: vert. t/m r. 26

Subito turba adulescentium irate clamantium

Vigilibus obviam venit. Exclamavit aliquis eorum:

'Utinam princeps Nero pro salute populi aliquid

faceret! Si hortos suos patefaceret, multi cives servarentur.'

Salvete cives!

Maak een rebus van iets dat je in de vakantie hebt gedaan - degene naast/voor/achter je gaat zo raden >:-)

Hodiē

- Vertaaltoets van voor de vakantie bespreken 

- Alvast oefenen met de stof voor de toetsweek 

(het menselijk brein gaat goed op herhaling :-))

- oppakken en afmaken les 45 (Nero)

Toets bespreken 

Vertaling t/m les 45

Er is ineens een enorme brand in Rome; mensen zijn verward, in paniek, boos en de brandweermannen doen hun uiterste best om het aantal slachtoffers te beperken. 

Ubique Vigiles per ardentae Romae vias currebant. 

Flammas sistere temptabant, sed frustra. 

Ignis sic gravis erat, 

ut 

flammae pertinere(n)t ad fines urbis 

et nemo incendium exstinguere posset

Iam ignis magnas partes urbis deleverat, 

cum Praefectus Vigilum viros suos vocavit 

et eis dixit: 

"Persuadeamus populo ut fugeret!" 

Inter flammas subito forma lacrimans apparuit: 

"Utinam princeps Nero pro salute populi aliquid faceret! 

Quid faciam?" 

Aliquis Vigilum eum monuit: 

"Ne locutus es! 

Fugias, asine!

Fortasse ignis ortus non esset/fuisset, 

si principem verum pro poeta isto haberemus/habuissemus. 

Tamen hinc effugere magis nobis prodest quam hinc manere!"

Toetsstof toetsweek 2

- SPQR blz 144-5 (thema 6) & 150-163 (thema 7)

- SPQR teksten 41 (thema 6), 43, 44, 45, 46 (thema 7)

- stamboom van de Julio-Claudische familie

- https://www.youtube.com/watch?v=wgPymD-NBQU 

(Conspiracy against Caesar)

- https://www.youtube.com/watch?v=QrcmojhFmzY 

(History versus Augustus)

- https://www.youtube.com/watch?v=p4mbk59rbjE 

(Why read Virgil's Aeneid?)

Welke begrippen of namen ken je (al)?

Schrijf deze in je schrift met uitleg in max 5 steekwoorden

Domus Aurea, christenen, praetoriaanse garde, woordenboek Etruskisch-Latijn, burgerrecht, invasie in Brittania, primus inter pares, limes, staatsvijand, burgeroorlogen, Pax Romana, brand van Rome, alleenheerschappij, adoptiefzoon, republiek, graan, Egypte, zeeslag bij Actium, Troje, Joodse Opstand, propaganda, Colosseum, Vergilius, Aeneas, rolmodel / vorstenspiegel, Romulus en Remus, Tarquinius Superbus, Tacitus

Nero, Claudius, Marcus Antonius, Caligula, Tiberius, Augustus. Octavianus, Caesar, Britannicus, Agrippina, Vespasianus, Titus. Domitianus

Weer even opstarten :-)

Wat was er ook alweer aan de hand?

Subito turba adulescentium irate clamantium

Vigilibus obviam venit. Exclamavit aliquis eorum:

'Utinam princeps Nero pro salute populi aliquid

faceret! Si hortos suos patefaceret, multi cives

servarentur.'

Nu: vert. r. 26 t/m r. 30 

Alius 'Fama est' inquit 'Neronem

ne Romae quidem esse! Fama est eum longe

a periculo carmen triste canere de exitio urbis

illustris Troiae!' Alius addidit: 'Utinam urbem

suam melius curaret! 

Salvete omnes!

"Faaaaame!

I'm gonna live forever" 🕺

Zou je herinnerd willen worden als iemand die diens eigen stad in de brand heeft gestoken om een groter huis voor zichzelf te kunnen laten bouwen en er dan een lied over zingt? 

Alius 'Fama est' inquit 'Neronem

ne Romae quidem esse! Fama est eum longe

a periculo carmen triste canere de exitio urbis

illustris Troiae!' Alius addidit: 'Utinam urbem

suam melius curaret! 

Vandaag:

- Het einde van Nero (opdrachten) en het einde van tekst 45 

- Vergilius' Aeneis over Aeneas (begin van de J-C-dynastie)

- Les 46: Nieuwe (Flavische) dynastie die zich afzet tegen de Julio-Claudische (en als zij zich afzetten, hoe zullen zij zich dan geuit hebben?)

- Les 46: nieuwe grammatica (met dank aan ChatGPT :-))

Maken opdracht 30, 31 & 32 

(blz. 39 hulpboek)

Vert. t/m r. 36 (einde tekst)

Nisi procul esset, crederem

ipsum Neronem incendium accendisse, ut

maiorem partem urbis sibi obtineret!' Vigiles

non esset, si principem verum pro poeta isto

haberemus. Tamen hinc effugere magis vobis

prodest quam maledicere Neroni.' Iam effugerant

adulescentes.

Schrijf de volgende vragen in je schrift voor bij de video die we zo gaan kijken: 

1. Wie was Vergilius?

2. Wie/wat was Aeneas/Aeneis?

3. Waarom is Aeneas belangrijk voor Augustus?

4. Is het hebben van Aeneas als rolmodel een goed of slecht iets? Leg uit. 

Nieuwe grammatica: onbepaald voornaamwoord

(blz 120 hulpboek)

Aliquis aliquid emit - iemand koopt iets 

Aliqui vir aliquod vinum emit - een zekere man koopt een of andere wijn / een of andere man koopt een zekere wijn

Aantekening:

Nieuwe grammatica: onbepaald voornaamwoord

(blz 120 hulpboek)

Aliquis aliquid emit - iemand koopt iets 

Aliqui vir aliquod vinum emit - een of andere/ een zekere man koopt een of andere / een zekere wijn

Let op:

Na si, nisi, num en ne gaat ali niet met quisje mee

dus:

si quis aliquid emit, .... = als iemand iets koopt, ...

Maken mandatum 21a+b

Les 46: Flavii

samen lezen inleiding, yay! >:-)

m. opdr. 46, 47 & 48 

(blz. 45 hulpboek)

Huiswerk vrijdag: les 46 t/m r. 6

Gersom:  Utinam in patria essem! Vespasianus

  Imperator crudelis Romam duxit nos captivos,

  qui novum amphitheatrum quoddam

  aedificaremus. Nisi hic laboraremus, nostrum

  nunc quisque uxorem suam liberosque

  pulcherrimos haberet!

Salvete omnes!

Hodiē

- bespreken huiswerk: mandatum 20a+b + opdracht 45

- dynastie van de Flavische keizers 

- start met tekst 46

Bespreken huiswerk

mandatum 20a+b 

locum    aliqui / alicui / aliquem / aliquod

    vulnus    aliqui / alicuius / aliquos / aliquod 

& opdracht blz. 45: 2 goeie dingen V, T & D

Om de toets in 'stukjes' te hakken

-We hebben al even gekeken naar de culturele begrippen

- We hebben nu alle filmpjes gehad 

- Nu de Latijnse teksten:

Schrijf in max 3 zinnen per tekst waar tekst 41, 43, 44 (ook alweer) over gaan 

Even voor de zekerheid:

- ik heb nog een oefening met de begrippen gepland om te helpen met leren/voorbereiden; 

- oefentoetsvragen voor cultuur en de Latijnse teksten 

- een puzzel om de vragen over Latijnse teksten mee te oefenen

Is er iets wat je mist en waarvan je denkt: dit zou me helpen bij me goed voorbereid voelen op de toets? 

Les 46: Flavii

samen lezen inleiding, yay! >:-)

Nu: les 46 vert. t/m r. 7

Gersom: Utinam in patria essem! Vespasianus

  Imperator crudelis Romam duxit nos captivos,

  qui novum amphitheatrum quoddam

  aedificaremus. Nisi hic laboraremus, nostrum

  nunc quisque uxorem suam liberosque

  pulcherrimos haberet!  Ampliatus: Quid accidit?

Les 46 (r. 8 t/m 12)

Samuel: Cum Romani nobis diu tributa immensa

imponerent, atque cogeremur Caesarem

quasi Deum colere, constituimus pro libertate

nostra bellum gerere. Per multos annos fortiter

pugnavimus, sed frustra. 

Les 46 (r. 13 t/m 16)

Gersom: Cum Hierosolyma obsideretur, in urbe

familia quaeque inopia cibi vexabatur. Multi

cives fame perierunt, priusquam postremo urbs

expugnata est.

Ampliatus: Nonne pacem cum Romanis cupivistis?

Les 46 (r. 13 t/m 16)

Samuel: Numquam! Haud quisquam Iudaeorum

Romanis se dedidisset, nisi isti Hiersolymam, 

urbem sanctam, perdidissent. Cum e templo 

sancto