H5 - verkleinwoordjes en afkortingen + tussenletters

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 5: verkleinwoorden en afkortingen + tussenletters in samenstellingen

Verkleinwoorden

Verkleinwoorden: van zelfstandige naamwoorden kan je verkleinwoorden maken, door er -je, -kje, -pje, -tje, of -etje erachter te zetten: hand  - handje; woning - woninkje; pluim - pluimpje; broer - broertje; ring - ringetje.

Let op bij woorden die op één lange klinker eindigen: pyama - pyamaatje; café - cafeetje, auto - autootje; paraplu - parapluutje; tosti - tostietje; baby - babytje. 

Korte klanken worden in het verkleinwoord soms lang: blad - blaadje.

Spelling H5: verkleinwoorden

Regels:

1 woorden eindigend op -ng                               -->             kortinkje / leerlingetje

2 woorden eindigend op een lange klinker  -->             agendaatje

3 woorden eindigend op -i                                   -->             tostietje

4 woorden eindigend op -y                                  -->              baby'tje / cowboytje

(behalve als er voor de y een klinker staat)

5 bij een letter, cijfer of afkorting                       -->             6'je | A4'tje

Afkortingen

Afkortingen schrijf je op verschillende manieren: met hoofdletters en met kleine letters, met of zonder punten.

Zo schrijf je afkortingen:

- Afkortingen van namen van bedrijven, organisaties en landen schrijf je met hoofdletters: BMW, VVD, GB, PSV, RTL, VN

- Afkortingen waarvan je de woorden altijd volledig uitspreekt, schrijf je met punten: a.u.b., bijv. 

- De meeste andere afkortingen schrijf je met kleine letters, zonder punten: vmbo, bh, cv, ov, pin, sms.

Noteer het verkleinwoord van:
album

Noteer het verkleinwoord van:
Kassabon

Noteer het verkleinwoord van:
Berghelling

Kort op de juiste manier af:
in plaats van

Kort op de juiste manier af:
per persoon

Kort op de juiste manier af:
Volkswagen

Kort op de juiste manier af:
televisie

Tussenletters in samenstellingen 

* EN in het midden als het eerste woord een ZN is met alleen een meervoud op -en. (rozengeur).

* E in het midden als het eerste woord: een meervoud op -s heeft, twee meervouden heeft, iets is waarvan er maar één is, een versterkende betekenis heeft of als het geen ZN is. 

* De S in het midden hoor je (lievelingskleur) of als het tweede woord begint met een s, dan vervang je dat woord door iets zonder s. (varkensstal - want het is ook varkensvlees)

Welke regel is van toepassing?

maneschijn

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Welke regel is van toepassing?

beregoed

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Welke regel is van toepassing?

keuzestress

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Welke regel is van toepassing?

zonnepaneel

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Welke regel is van toepassing?

kattenbak

1. Het eerste deel heeft geen meervoud
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Welke regel is van toepassing?

boordevol

1. Het eerste deel heeft geen meervoud
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en

Welke regel is van toepassing?

secondewijzer

1. Het eerste deel heeft geen meervoud
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel heeft alleen een meervoud op -en