Les 2 betrouwbaarheid van biologisch onderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Doelen les 1

Je kunt variatie in metingen weergeven in een staafdiagram

Hiervoor kun je in Excel de standaarddeviatie berekenen

Huiswerk

Diagrammen gemaakt bij ejectiefracties (bestand gedeeld in teams)

Groepen van 3

• Bekijk elkaars diagrammen. 
• Welke tops uit de diagrammen van je groepje kun je zelf nog gebruiken?

• Wat doe jij juist beter?

Verbeter je eigen diagram

Groepen van 3
Bekijk elkaars diagrammen.
Welke tops uit de diagrammen van je groepje kun je zelf nog gebruiken?
Wat doe jij juist beter?

Verbeter je eigen diagram. Klaar? Upload een foto van je diagram

Doel deze les

Je kunt met je onderzoeksopzet spreiding in meetgegevens zoveel mogelijk voorkomen.

Je kunt met kennis van de standaarddeviatie de minimale steekproefgrootte bepalen.

Betrouwbaarheid

De onderzoeker/onderzoeksmethode zorgt voor zo min mogelijk spreiding door toevallige fouten.

Het onderzoek is repliceerbaarbaar:

Bij herhaalde metingen/uitvoeringen zou er hetzelfde antwoord uit moeten komen. 

Betrouwbaar?

meetsysteem 1

08:01 door Pietersen, 39,1 graden

08:02 door Jansen, 39,2 graden

08:03 door Korte, 39,1 graden

09:04 door Pietersen, 39,2 graden

meetsysteem 2

08:01 door Pietersen, 38,2 graden

08:02 door Jansen, 40,4 graden

08:03 door Korte, 37,7 graden

 09:04 door Pietersen, 42,2 graden

Mogelijke oorzaken van onbetrouwbaarheid van data?

Meet-onnauwkeurigheid

goede meetapparatuur

standaard protocol

1 laborant

check met:

duplo/triplo meting van bekende situatie

Schrijf een methode dat lijdt tot een zo betrouwbaar mogelijk resultaat.
In tweetallen
Onderzoeksvraag: Wat is de gemiddelde lengte van leerlingen in VWO 5
Op mijn teken gaan we deze uitwisselen en beoordelen.

Succescriteria: wanneer is een methode betrouwbaar?

Uitwisselen

Lees de methode van de groepjes in dezelfde rij. 

Check: meetapparatuur duidelijk besproken? Kan de methode verkeerd geïnterpreteerd worden?

Hoe kun je controleren of je onderzoek betrouwbaar is?

betrouwbaarheid

• goede meetapparatuur
• standaard protocol
• 1 laborant

check met:

duplo/triplo meting 

Genetische variatie

Probleem: Door genetische verschillen hebben bv. verschillende rassen komkommers verschillende lengtes

Oplossingen

• Genetisch identieke organismen kiezen
• Selectiecriteria voor organismen

• voldoende grote steekproef

Overwegingen

• Genetisch identieke organismen ->

De conclusie geldt in principe alléén voor het gekozen ras/de gekozen kloon.

steekproefgrootte

n: minimale steekproef grootte

s: standaarddeviatie

delta: gewenste betrouwbaarheid van het gemiddelde

1,96 geeft een betrouwbaarheidsniveau van 95%

bijvoorbeeld

n: minimale steekproef grootte

s: 10 cm

delta (max fout tov gem): 2 cm

bereken n

1,96 geeft een betrouwbaarheidsniveau van 95%

delta?

stel: de gemeten gemiddelde lengte is 1.80

tussen welke waarden ligt de werkelijke gemiddelde lengte bij delta = 2?

oefenen

• Bereken tussen welke waarden de gemiddelde lengte van V4 leerlingen op het Ichthus ligt. (bereken delta)
• Doe dit ook voor jongens en meisjes apart
• Hoeveel leerlingen moeten we meten als we het gemiddelde op 2 cm nauwkeurig willen weten?

Klaar? Doe dit ook voor de schoenmaat 

Huiswerk

*Schrijf een methode dat lijdt tot een zo betrouwbaar mogelijk resultaat.

In tweetallen

Onderzoeksvraag: Wat is de gemiddelde lengte van leerlingen in VWO 4