5.4 Reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

§5.4 De reformatie

De scheuring in de kerk

Wat gaan we doen deze paragraaf?

Aan het einde van deze paragraaf:

• Weet je wie Maarten Luther was.
• Weet je wat de reformatie is.
• Weet je wat de reformatie en humanisten met elkaar te maken hebben. 
• Kun je uitleggen wat het protestantisme is.
• Kun je uitleggen wat de kerk en vorsten van de reformatie vonden. 

Herhalingsvraag:
Wat is een humanist ook al weer?

Wat voor kritiek hadden humanisten op de kerk?

Kritiek op de kerk

• Dankzij het humanisme kwam er tijdens de renaissance kritiek op de kerk.
  
• Toch bleven veel mensen de kerk trouw

        - Ook al hadden ze kritiek..

• De kerk zou zichzelf wel verbeteren en 

       leren van de gemaakte fouten.

• Toch dacht niet iedereen er zo over...

Noem 1 ding waardoor Maarten Luther ging twijfelen aan de regels van de kerk.

Wat moesten goede christenen doen volgens Luther

1. Bidden en de bijbel lezen
2. De kerk veel geld betalen
3. Veel heilige mensen vereren.
4. Niet meer naar de Paus luisteren

Waarom wil de Paus aflaten verkopen aan de gelovige mensen?

Wat doet Luther als protest tegen de kerk?

Waarom was de kerk niet blij met mensen zoals Luther?

Welke van de stellingen is juist?
1 Toen Luther zijn stellingen bedacht wilde hij een
nieuwe kerk beginnen.
2 De Paus wilde wel met Luther praten over zijn
ideeën.

1. Alleen 1 is juist
2. Alleen 2 is juist
3. 1 en 2 zijn juist
4. 1 en 2 zijn onjuist

Hoe noemen we mensen die het met Luther eens waren?

1. Ketters
2. Christenen
3. Protestanten
4. Katholieken

Maarten Luther

• Maarten Luther was een Duitse monnik aan het einde 

       van de middeleeuwen.
           - God was heel erg belangrijk voor hem.

• Hij had zijn hele leven in het teken van een goed leven gezet.
  
• Maar op een reis naar Rome zag hij wat de kerk allemaal fout deed,
  

          - De aflatenhandel
          - Het luxe leven van de geestelijken
          - Het niet houden aan de regels van de bijbel!

• Luther was geschokt!
  

De 95 stellingen

• Toen hij terug kwam in zijn thuisplaats, Wittenberg, besloot Luther alle misstanden op te schrijven
  

       - De 95 stellingen

• Hierin stonden 95 dingen die de kerk fout deed.

• Dit maakte de Paus enorm boos!
  
• Hij gaf Luther de ergste straf mogelijk: excommunicatie
  

       - Je bent dan geen Christen meer en mag nooit meer naar de hemel!

• Luther trok zich hier alleen niet veel van aan..
  

Problemen met de keizer

• Ook de Keizer van het rijk waar Luther in woonde was erg boos!
  

       - Karel V

• Hij was erg bang dat de mening van Luther voor veel onrust ging zorgen
  
• Ook was hij een strenge katholiek die het met de Paus eens was!
  

• In een grote vergadering liet hij Luther bij zich komen en verplichtte hem om alles wat hij gezegd had terug te nemen!
  
• Deed hij dat niet, kreeg hij de doodstraf.
  

Keizer Karel V kijkt toe

Luther moet zich verantwoorden bij de Keizer. Hij moet van de keizer toegeven dat hij foute dingen heeft gezegd. 

Andere geestelijken kijken toe. De meesten zijn het met de keizer en de Paus eens. Maar niet allemaal...

De lutherbijbel

• Luther weigerde dit en vluchtte.
  
• Gelukkig voor hem waren er in het Duitse Rijk ook belangrijke mensen die het met hem eens waren.
  
• Een Hertog besluit Luther bescherming te bieden, waardoor Luther kan onderduiken.
  

• Luther was ervan overtuigd dat mensen zelf de Bijbel moesten lezen

       - Daarom vertaald hij de bijbel in het Duits
       - Nu kan iedereen hem zelf lezen!

De boekdrukkunst

Een letterbak met allemaal letters. Deze wordt gebruikt om een bladzijde van een boek te leggen.

Een drukpers wordt gebruikt om de gelegde letters op een papier te drukken. Zo druk je een bladzijde. 

Er kon nu met 1 gelegde bladzijde meerdere keren dezelfde kopie gemaakt worden. Dit ging heel snel. 

De reformatie

Steeds meer mensen vonden de ideeën van Luther goed.

- Sommigen durfden zelfs openlijk niet meer naar de kerk te luisteren.

Zij begonnen hun eigen kerk, als protest tegen de katholieke kerk 

- Zo ontstond het protestantisme.

 

Zo splitst het Christendom in twee manieren van geloven:

- De Katholieken, die bleven trouw aan de kerk en de Paus.

- De protestanten, met hun eigen strengere versie van het geloof.

Deze gebeurtenis noemen we de reformatie.

Hoe noemen we de splitsing in de Christelijke kerk?

1. Reformatie
2. Hervorming
3. Vervolging
4. Aflaten

Welke twee soorten Christenen zijn er na de reformatie?

Nog meer protestanten

Na Luther komen er meerdere mensen 

met ideeën over het Christelijk geloof.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Al van te voren bepaald wie naar de hemel 

gaat en wie niet!

Aanhangers van Calvijn worden Calvinisten genoemd.

Calvijn vs de Keizer/koning

Volgens Calvijn moeten Koningen en Keizers zich ook houden aan de wetten van God.

Wanneer een heerser zich hier niet aan houdt of oneerlijk is tegenover protestantse gelovigen, mogen de mensen zich hiertegen verzetten!

Calvijns leer verspreid zich halverwege de 16e eeuw over Europa

Komt ook in de Nederlanden aan, een ander deel van het Rijk van Karel V...

Ketters!

Karel V wilde niets weten van de leer van Luther en Calvijn!

- Het Katholieke geloof was het enige ware geloof!

Iedereen die daar aan twijfelde was een ketter!

- Iemand die anders naar het geloof keek dan de kerk wilde.

Karel V liet in heel zijn rijk ketters opsporen en bestraffen!

Velen eindigden op de brandstapel..

Toch stiekem samenkomen

In Nederlanden wordt het protestantisme verboden, op straffe van dood!

- Boeken met de leer verboden!

- Niet in bezit hebben

- Spreken over inhoud bijbel verboden!

Stopt in de Nederlanden de protestanten niet!

- In het geheim komen protestanten nog wel bij elkaar.

- In schuurtjes of velden buiten de stad.

Dit noemt men Hagepreken.

De beeldenstorm

In augustus 1566 loopt een protestantse hagenpreek uit de hand

- Woedende menigte, opgezweept door een prediker, bestormen een         .katholieke kerk!

- Slopen alles wat zij als fout zien!

Maandenlang bestormen overal in Nederland Protestante mensen Katholieke kerken en kloosters en slopen en plunderen alles wat pracht en praal is!

Beelden worden omgetrokken

Glas in lood-ramen worden ingeslagen

Schilderijen en houten werken worden in brand gestoken