2.3 Het imperium romanum

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

De laatste Trojaan

De held Aeneas - een zoon van de Godin Aphrodite (Venus) en de sterfelijke man  Anchises, kijkt nog éénmaal achterom terwijl zijn geliefde stad Troje in de vlammen wordt opgeslokt.

Na jaren lange omzwervingen komt Aeneas in Italië aan, waar de goden hem hadden opgedragen een nieuw Troje te stichten.

Op de vlaktes van Latium stichtte Aeneas een nieuwe stadstaat. Voor generaties zouden het nageslacht van Aeneas als koningen regeren over dit kleine koninkrijk.

Romulus en Remus

De laatste koning van het geslacht van Aeneas werd afgezet door zijn jaloerse broers. Om ervoor te zorgen dat het geslacht van Aeneas zou uitsterven, werden de zonen van de koning vermoord en de dochter werd verplicht een vestaalse maagd te worden, opdat zij nooit kinderen zou kunnen baren.

Echter schonk de oorlogsgod Mars de vrouw toch een kind - een tweeling: Romulus en Remus. De koning gaf opdracht de kinderen te verdrinken in de rivier. Eenmaal aangekomen bij de rivier kon de soldaat zich er niet toe zetten de kinderen te vermoorden en liet ze afdrijven in een mandje.

De twee jongetjes werden gevonden door een wolvin...

Rome

De kinderen werden grootgebracht door de wolvin. Uiteindelijk toen zij groot en sterk waren keerden zij via dezelfde rivier terug naar waar zij vandaan kwamen.

Romulus en Remus doden de nieuwe koning en stichten uiteindelijk in 753 v.chr een nieuwe stad. Op de plek waar de wolvin de jongetjes had gevonden.

Rond de nieuwe stad  lieten de broers een grote stadsmuur bouwen . 'Wie deze stad zonder toestemming betreed, zal het met de dood bekopen' zou Romulus tijdens de bouw hebben gezegd. Toen zijn tweelingbroer plagend over de muur heen sprong, doodde Romulus hem direct.

Romulus werd de eerste koning van de stad: Rome

Waarom zou het voor de Romeinen belangrijk zijn dat zij van de Trojanen afstammen?

Romeinse koninkrijk

• Periode tussen 750 v.chr  en 500 was Rome een koninkrijk

• Ideale ligging bij zee (handel) en onder de machtige Etrusken (veiligheid)

• De laatste Romeinse koning: Tarquinius Superbus was een wrede tiran.

• Het volk kwam in opstand en zette de koning af. "nooit meer een koning'
  

Rome werd een republiek. Wat is een republiek?

1. Een groot rijk waarin meerdere volken door één volk worden bestuurd
2. Bestuursvorm waarin het volk de hoogste macht heeft
3. Een land zonder koning, waarin de macht is verdeeld onder een deel van burgers
4. Bestuur door een (vaak wrede) alleenheersers

Romeinse republiek

• Het Romeinse koninkrijk werd een republiek (staat zonder vorst)

• Voortaan zou Rome bestuurd worden door de senaat, bestaande uit 300 vooraanstaande families (patriciërs)
• Uit hun midden worden 2 consuls gekozen om leiding te geven aan het Romeinse rijk.
  

• Het volk (plebejers) mocht wel stemmen in een volksvergadering, maar de uiteindelijke beslissingen werden genomen door de senaat

• Onstabiliteit door de optimates (rijke plebejers + patriciërs) die veel als het oude willen laten en de populares (populisten) die grondige hervormingen willen doorvoeren.
  

Hoewel de plebejers weinig politieke macht hadden, waren zij een belangrijk middel voor de 'populares'. Waardoor kwam dit?

1. Omdat de rijke plebejers wel stemrecht hadden
2. Omdat zij in opstand konden komen tegen de machthebbers
3. Omdat de leden uit het senaat gekozen werden door de plebejers
4. Omdat de volksvergadering wel de macht had om wetten te dwarsbomen

Situatie voor Gaius Marius

• De Romeinen hadden geen staand leger, elke zomer verlieten de boeren met hun eigen harnas en wapens hun akkers om in het leger te dienen.

• De soldaten kregen een deel van de buit, maar het meest ging naar de senatoren

• Vrouwen die achterbleven konden vaak niet voor de velden zorgen en werden gedwongen deze te verkopen.

• Veel van deze vrouwen belanden uiteindelijk in de slavernij
  

Situatie na Gaius Marius (populares)

(context: De republiek werd bedreigd door de Teutonen en Kimbren die een enorm Romeins leger hadden verslagen en op weg naar Rome waren. Marius werd aangesteld als consul)

1. Iedereen kon zich aanmelden voor het leger, wapen en harnas kregen ze van de staat.
2. De soldaten kregen een salaris van de generaal, konden promotie maken binnen het leger en kregen nog steeds een deel van buit.
   
3. Er komt een staand leger. Men tekende voor een periode van 16 jaar in het leger
4. Na de diensttijd kregen de soldaten een stuk land in het veroverde gebied als pensioen.
   

Welke gevolgen kan je bedenken die deze hervormingen zouden hebben?

Zou je Julius Caesar een 'optimates' zijn geweest of een 'populares'?

1. Optimates
2. Populares

03:50

Wat was het motief van de moordenaars?

1. Zij wilden wraak nemen voor de moord op Pompeius
2. Zij wilden voorkomen dat de monarchie hersteld zou worden
3. Zij wilden zelf regeren over het Romeinse rijk
4. Ze zagen Caesar als een wrede tiran en wilden de republiek redden

Octavianus

• Na de moord op Caesar wederom burgeroorlogen in het Romeinse rijk

• Uiteindelijk wordt de oorlog gewonnen door Octavianus (de adopteerde neef van Julius Caesar)

• In 27 v.chr maakt Octavianus een einde aan de republiek, maar wil niet dezelfde fout maken als Caesar...
  

Welke 'fout' had Julius Caesar gemaakt?

1. Hij had Rome met geweld veroverd
2. Hij had het senaat buitenspel gezet
3. Hij liet zichzelf dictator voor het leven benoemen
4. Hij stond het toe dat mensen binnen Rome bewapend mochten zijn

Keizerrijk

In theorie

1. Octavianus geeft al zijn bevoegdheden terug aan het Senaat
2. Octavianus herstelde de republiek in oude glorie
   
3. Vervolgens krijgt hij de titel Augustus en levenslang de bevoegdheden van consul (hoogste politieke leider), ponitfex maximum (hoogste religieuze leider) en tribunus plebis (hoogste positie bij de volksvergadering)

In praktijk

• Octavianus presenteert zichzelf als de redder van de republiek. Maar in werkelijkheid trekt hij alle macht naar zich toe en regeert als de eerste keizer van het keizerrijk

• Begin Pax Romana
  

En toch kon je beter een 'proletariër' zijn dan een 'Bataaf' (inwoner van het huidige Nederland) binnen het Romeinse rijk. Waarom?

1. Proletariërs hadden het Romeinse burgerrecht
2. Bataven werden beschouwd als slaven in de Romeinse samenleving
3. Proletariërs mochten zich vrij bewegen door het Romeinse rijk
4. Bataven werden beschouwd als minderwaardig

Romanisering

• Overal in veroverde gebieden werd een bestuurlijk centrum gebouwd (zie plaatje)

• Voor veel overwonnen volken was dit de eerste kennismaking met de Romeinse cultuur

• Langzaam namen de overwonnen volken deze cultuur over en vermengden deze met de eigen cultuur (romanisering)

• Extra stimulans door in het Romeinse leger te dienen en zo het burgerrecht te verdienen

1) Rechten van een Romein (recht op een rechtszaak, etc.)

2) Hogerop klimmen in de Romeinse maatschappij

Romeinse stad Xanten; blauwdruk voor elke Romeinse stad

Wat kan een nadelig gevolg zijn van overwonnen volken te laten dienen in het Romeinse leger?

1. Zij zijn minder goed getraind dan de Romeinse soldaten
2. Er is een taal barrière ze begrijpen de Latijnse orders niet
3. De loyaliteit van de overwonnen volken is niet altijd aan de Romeinen
4. De overwonnen volken waren zelden te vertrouwen

Huiswerk