Krachten, de zwaartekracht

• Nask
• Middelbare school
• vmbo k, mavo
• Leerjaar 3

maandag 28november de zwaartekracht

Mavo 3 en Kader 3.   Natuurkunde (nask1)

Doelen van de les

• Herkennen van de werking van een kracht
• Tekenen van een kracht
  
• De zwaartekracht (berekenen en tekenen)

Herkennen van de werking van een kracht

Een kracht kun je niet zien.

Een kracht is de werking van energie op een bepaald voorwerp

Je kunt wel de uitwerking van de kracht zien

De grootheid kracht

Bij de natuurkunde wordt iedere grootheid aangegeven met een symbool, dit is meestal een (hoofd)letter.

Kracht wordt aangegeven met het symbool F (hoofdletter) van het Engelse woord Force

De eenheid (wat je achter het getal schrijft) is de

Newton, afgekort met de hoofdletter N.

Dit staat ook in tabel 6 van je Binas.

Uitwerking van een kracht

De uitwerking van een kracht is altijd een verandering.

1. verandering van de snelheid (iets gaat sneller of langzamer door een kracht)
2. verandering van richting (een bewegend voorwerp buigt af)
3. elastische verandering van vorm (het voorwerp krijgt zijn oorspronkelijke vorm weer terug)
4. plastische verandering van vorm (het voorwerp krijgt zijn oorspronkelijke vorm niet meer terug)

Uitwerkingen van een kracht

Tekenen van een kracht

Een kracht wordt getekend als een pijl

Met de pijl kun je drie dingen aangeven.

1. waar werkt de kracht (waar begint de pijl (blauwe bolletje)) (dit wordt aangrijpingspunt genoemd)
2. wat is de grootte van de kracht (de lengte van de pijl)
3. wat is de richting van de kracht (waar gaat de pijlpunt heen)

1. De pijl begint op de plaats waar de mannetjes het touw vasthouden.
2. De grootste kracht heeft de langste pijl (Blauw trekt minder hard dan rood).
3. De pijlpunten wijzen naar de richting die de kracht heeft (Blauw trekt naar links en rood trekt naar rechts).

Bekijk het plaatje goed

Wat is het symbool voor de grootheid kracht?

1. K
2. F
3. N
4. Pk

Wat is de afkorting van de eenheid van de kracht

1. K
2. F
3. N
4. Pk

Wat was de richting van de blauwe pijl

1. naar links
2. naar rechts
3. naar beneden
4. naar boven

Wat was de richting van de rode pijl

1. naar links
2. naar rechts
3. naar beneden
4. naar boven

Welke kracht was het grootste

1. de rode kracht
2. de blauwe kracht
3. beide krachten even groot
4. dat is niet te zeggen

Welke uitwerking van de krachten kun je zien

De zwaartekracht

De zwaartekracht is de kracht waarmee een hemellichaam (zon, planeet, maan of ster) een voorwerp naar zich toe trekt.

Hoe zwaarder het hemellichaam is, des te groter is de zwaartekracht.

Op de aarde veroorzaakt de zwaartekracht een valversnelling van 10 m/s² 

Deze zorgt ervoor dat de aarde iedere kilogram aan massa met 10 N naar de aarde wordt getrokken

Omrekenen van de massa naar de kracht.

De massa is de natuurkundige grootheid die aangeeft uit hoeveel en welke moleculen een voorwerp bestaat.

De massa wordt aangegeven met het symbool m (de kleine letter) en de eenheid kilogram (kg).

De kracht die bij de massa (m) hoort noemen we het gewicht (Fg), dus het gewicht (Fg) is de kracht die veroorzaakt wordt door de massa (m) en de heersende valversnelling (g).

Het gewicht (Fg) is even groot als de zwaartekracht (Fz) 

Omrekenen van de massa naar de kracht.

De valversnelling (g) op aarde is 10 N/kg (of 10 m/s²).

Op de maan is dit 1,6 N/kg.

Deze vaste waarden staan in je Binas, tabel 1 (eerste regels)

Om de zwaartekracht (Fz) of het gewicht (Fg) te berekenen maak je gebruik van een formule:

Fz = m . g

Fg = m . g (Binas tabel 7 formule 9)

Je mag beide formules door elkaar gebruiken.

Omrekenen van de massa naar de kracht.

Bij de berekening van de zwaartekracht of het gewicht moet je de berekening opschrijven in 5 stappen:

1. vraag in symbool met eenheid (Fz = .... N)
2. de formule (Fz = m . g)
3. de gegevens in de juiste eenheid (m = .... kg;  g = 10 N/kg)
4. de som (Fz = .... x 10)
5. de natuurkundige antwoordzin (Fz = getal N)

Tekenen van de zwaartekracht

We tekenen een pijl.

1. de pijl begint in het midden van het voorwerp (aangrijpingspunt)
2. de lengte van de pijl hangt af van de grootte van de kracht en de schaalverdeling
3. de pijl is naar beneden gericht

Wat is het symbool van de zwaartekracht

1. Fg
2. Fz
3. Fn
4. Fm

Mat is de eenheid die hoort bij de massa

1. Newton
2. liter
3. kilogram
4. gram

Wat is de eenheid die hoort bij gewicht

1. Newton
2. kilogram

Waar is de valversnelling het grootste

1. op aarde
2. op de maan

Hoe groot is de valversnelling op aarde?

1. 1,6 N/kg
2. 5,0 N/kg
3. 7,9 N/kg
4. 10 N/kg

Welke formule gebruik je om van de massa het gewicht uit te rekenen

1. Fg = m . g
2. fg = m . g
3. Fg = M . g
4. fg = M . G

Bereken de zwaartekracht van een olifant met een massa van 8000 kg. Maak de berekening op een kladblaadje (krijg je van de docent) en lever die in. Noteer hier je antwoordzin (Fz = getal N)

maken de vragen van paragraaf 3.1 digitaal of op papier.

de tekenvragen maak je in je werkboek en laat je zien.