Neerslagreacties 2

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Neerslagreacties

Is natriumcarbonaat goed oplosbaar in water? (Gebruik Binas tabel 45A)

1. ja
2. nee

Geef de oplosvergelijking van natriumcarbonaat.

Neerslagreacties

• In een zoutoplossing bevinden zich losse ionen.
• Bij samenvoegen van zoutoplossingen, ontstaat er soms een slecht oplosbaar zout.
• Je ziet een suspensie ontstaan (troebel mengsel).
• Er is sprake van een neerslagreactie.

Neerslagreacties

Je kunt neerslagreacties uitvoeren om:

- een nieuwe zout te maken

- om een ionsoort aan te tonen of en ionsoort te verwijderen

- om een onbekend zout te herkennen

Voorbeeld:

We voegen de onderstaande oplossingen bij elkaar:

1. 3 Na⁺ (aq) + PO₄^3- (aq) (natriumfosfaat oplossing)

    2. Al³⁺ (aq) + 3 NO3^- (aq) (aluminiumnitraat oplossing)

Neerslagreacties

1. Maak een mini-oplosbaarheidstabel met de ionen uit beide oplossingen.
2. Vul 'g' of 's' in m.b.v. Binas 45A.
3. Als een combinatie van ionen een 's' oplevert, dan weet je dat er neerslag zal ontstaan.

Mini oplosbaarheidstabel

	NO 3 -	PO 4 3-
Na +	g	g
Al 3+	g	s

Je ziet bij de combinatie van Al3+ en PO43- een s staan. Dit is dus de neerslag! 

De reactievergelijking

Voor de pijl de formules van ionen opschrijven die samen op de tabel een s hebben.

Al3+ (aq) + PO43- (aq) --> AlPO4 (s)

Na de pijl schrijf je de verhoudingsformule van het zout van deze ionen.

Nieuwe zout maken

Bij het vorige voorbeeld heb je een neerslag gekregen, AlPO4 (s).

Dat is dus een vaste stof in de oplossing die je kun filtreren, je nieuwe zout: aluminiumfosfaat!

Nog enkele voorbeelden:

Maken van nieuwe zouten

Neerslagreactie: lood(II)jodide

Een oplossing van lood(II)nitraat:   

Pb²⁺ + 2 NO₃^-

Een oplossing van kaliumjodide:

K⁺ + I^- 

00:03-00:09

oplossing kaliumjodide met K+ en I- ionen

oplossing loodnitraat met Pb2+ en NO3- ionen

00:09-00:15

Pb2+ en I- vormen het slecht oplosbare zout lood(II)jodide

Pb2+ (aq) + 2 I- (aq) -> PbI2 (s)

lood(II)jodide is geel (Binas 65B)

Neerslagreactie: lood(II)jodide

1. Mini-oplosbaarheidstabel

(Binas 45A)

2. Pb²⁺ en I^- geven een neerslag (letter 's')

3. Reactievergelijking: Pb2+ (aq) + 2 I- (aq) -> PbI2 (s)

4. Kleur is te vinden in Binas 65B (geel)

Neerslagreactie: lood(II)jodide

1. Mini-oplosbaarheidstabel

(Binas 45A)

2. Pb²⁺ en I^- geven een neerslag (letter 's')

3. Reactievergelijking: Pb2+ (aq) + 2 I- (aq) -> PbI2 (s)

4. Kleur is te vinden in Binas 65B (geel)

5. Tribune-ionen zijn K+ en NO3-

Tribune-ionen

Ionen die er wel zijn maar die niet meedoen met de reactie.

Neerslagreactie: calciumcarbonaat

Een oplossing van natriumcarbonaat:   

2 Na⁺ + CO₃^2-

Een oplossing van calciumchloride:

Ca²⁺ + 2 Cl^- 

Let op! dit is geen indampvergelijking. Het lijkt er wel op!

Een oplossing natriumcarbonaat wordt bij een oplossing calciumchloride gevoegd.

Ontstaat er een neerslagreactie? Zo ja, geef de vergelijking.
Oplossing kaliumsulfaat + oplossing bariumnitraat.

Ontstaat er een neerslagreactie? Zo ja, geef de vergelijking.
Oplossing ijzer(II)nitraat + opl. natriumchloride.

Ontstaat er een neerslagreactie? Zo ja, geef de vergelijking.
Opl. magnesiumchloride + opl. kaliumfosfaat.

Aantoningsreacties 

* Neerslagreacties kun je gebruiken om ionen aan te tonen.

* Sommige stoffen en ionen kun je aan hun kleur herkennen. Zie BINAS 65B

* Zouten moeten altijd opgelost zijn voordat ze bij elkaar gevoegd mogen worden. 

* Gebruik tabel 45A!

Bijzondere zouten; kleur

Soms is een zout of een zoutoplossing te herkennen aan de kleur.

Gekleurde zouten/oplossingen Binas 65B

Voorbeeld 

Je hebt een bekerglas met of zilver ionen of barium ionen. Je wilt aantonen welke ionen het zijn. Kijk maar op tabel 45A welke ion met de ene ion neerslaat en de andere ion niet. Bijvoorbeeld chloride ionen. Die slaan neer met zilver ionen en niet met barium ionen. 

Vervolg..

De Cl- ionen die we hebben gekozen zijn niet los in een potje, dus een zout kiezen met chloride ionen (goed oplosbaar zout!) Altijd een natrium zout (mag ook een andere). Dus natriumchloride en eerst oplossen!

Vervolg

Je hebt dus nu: Na+ (aq) + Cl- (aq)

Deze voeg je toe aan de bekerglas met onbekende ionsoort.

Er kunnen twee dingen gebeuren, wel een neerslag of geen!

Vervolg

Conclusie:

	Cl -
Na +	g
Ag +	s

	Cl -
Na +	g
Ba 2+	g

             met neerslag                                                                              zonder neerslag

Als er neerslag komt dan zitten Ag+ in de oplossing en als er geen neerslag is dan zijn het de Ba2+ ionen.

Herkennen van een zout

Het stappenplan!

Stappenplan:

herkennen van een zout

Stap 1: Check de oplosbaarheid van het zout

Stap 2: kijk naar de kleur van het zout/ zoutoplossing

Stap 3: Maak gebruik van neerslag reactie