2.5 De verspreiding van het christendom

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je:

- Verklaren hoe de Joodse bevolking zich over het Romeinse Rijk verspreidde

- Uitleggen waarom het christendom ondanks de vervolgingen populair was en

- hoe het christendom uitgroeide tot staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk

2.5 De verspreiding van het christendom

KA 8 De ontwikkeling van het Jodendom en Christendom als eerste monotheïstische godsdiensten

Romeinse goden

• Romeinen namen goden van andere culturen over
  Zeus = Jupiter
  Poseidon = Neptunus 
• Godsdienstige tolerantie, zolang:
• je de Romeinse goden erkent en 
• de keizer vereert als god 

Inleiding op het Jodendom

Rond 63 v.Chr. verovert Rome Judea (hedendaags Israël). Het volk, de Joden/hebreeuwers kent de volgende kenmerken:

• Monotheïstisch  
• Het geloof in een messias (verlosser) 

Verlosser

Joden geloven in de komst van een verlosser (een Messias) die het Rijk van God zal brengen. Volgens sommige joden is dit een ideale samenleving hier op aarde, waar ook mensen een bijdrage aan kunnen leveren. Andere joden geloven meer in een hemel: een ideale toestand ná dit leven.

God

Monotheïsme wil zeggen: een godsdienst waarbij één god wordt erkend (mono= één, theos=god). Joden geloven in één God. In het jodendom wordt de naam van God niet uitgesproken. Men zegt dan: Adonai (Heer). God is eeuwig. Hij heeft geen begin en geen einde. 

Jezus van Nazareth

• Jezus is een Joodse man die rondreist en vertelt dat God goede mensen beloont en slechte mensen straft. Hij krijgt veel aanhang. 
• Joodse priesters vinden hem daarom gevaarlijk. Ze laten hem gevangen nemen door de Romeinen en kruisigen hem (de straf voor een opstandige slaaf). 

Christenen

• De volgelingen van Jezus noemen zichzelf christenen. 
• Deze naam komt van Christus, dat 'gezalfde' betekent.  

Christenen in het Romeinse Rijk

• Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk door: 
• Goede infrastructuur
• Gelijkheid voor vrouwen en slaven
• Simpele bekering (geen besnijdenis!!) 

Christenen gebruikten zelden het kruis als symbool. Ze gebruikte liever het Chi Rho-teken: de eerste twee letters van de naam Christus in het Grieks. De twee letters naast het teken zijn de alpha (α) en de omega (Ω): de eerste en laatste letter van het Griekse alfabet. Hiermee gaven ze aan dat Jezus het begin en het einde was.

Christenvervolging

• Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, en dat is niet de Romeinse keizer!

• De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...
  

Onder sommige Romeinse steden bevonden zich catacomben waarin christenen (maar ook Joden) hun doden begroeven.

Veel van deze catacomben zijn mooi versierd met christelijke muurschilderingen.

De catacomben werden soms ook gebruikt voor kerkdiensten, omdat het boven de grond te gevaarlijk was om openlijk voor je geloof uit te komen.

Christenvervolgingen was een 'volkssport'. Hier worden ze voor de leeuwen geworpen. 

Christenvervolging

Maar christen zijn in het Romeinse Rijk is levensgevaarlijk! 

Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, 

en dat is niet de Romeinse keizer!

De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...

Om voor elkaar (maar niet voor de Romeinen!) herkenbaar te zijn, gebruikten christenen symbolen. Zo tekenden ze bijvoorbeeld een ichthus (vis) in het zand om hun geloof aan andere christenen kenbaar te maken. Als er dan een Romein in de buurt was, konden ze het symbool weer eenvoudig wissen.

Hoewel de naam ichthus, vis betekent, is het ook een afkorting van de eerste letters van: Jezus Christus, Gods zoon, (en / de) Redder, in het Grieks.

Constantijn de Grote

• Christenen zijn ruim 3 eeuwen vervolgd in het Romeinse Rijk, tot ...
• Constantijn de Grote dit verbood en zelf christen werd. 
• In 380 maakte keizer Theodosius het christendom tot staatsgodsdienst. Alle andere godsdiensten worden verboden. 

Constantijn de Grote ziet een christelijk teken. Gravure uit de 17e eeuw.

Christenen in het Romeinse Rijk

Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 

De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 

zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

De verspreiding van het Christendom in het Romeinse Rijk.

Verspreiding rond het jaar 75.

Verspreiding rond het jaar 200.

Verspreiding rond het jaar 300.

Verspreiding rond het jaar 400.

Maken 

Zie studiewijzer