VWO1 h.4 taalverzorging lettergrepen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

h.4 Taalverzorging

afbreken van woorden

• Je leert hoe je woorden in lettergrepen verdeelt;

• Je leert hoe je woorden moet afbreken.

Leerdoel

• We bespreken hoe je woorden in lettergrepen verdeelt.

• We bespreken op welke plaatsen je een woord moet afbreken.

• We oefenen samen met het afbreken van woorden.

• Jullie maken de opdrachten in het werkboek en de

     opdrachten van het werkblad.

Wat gaan we doen?

lettergrepen

• De meeste woorden bestaan uit twee of meer lettergrepen.

     vracht-wa-gen lo-co-mo-tief

• Een lettergreep is een klankgroep in een woord. Meestal kun je zelf horen wat de lettergrepen in een woord zijn door het woord langzaam uit te spreken. 
• spreek 'lelijk' uit            De lettergrepen hiervan zijn 'le' en 'lijk'.               

• Hoor je het niet dan zijn er een aantal regels die je kunt volgen om een woord op te kunnen delen in lettergrepen:
  

    

lettergrepen

1 - klinker + medeklinker + klinker

Als je een woord hebt waarin er een medeklinker tussen twee klinkers staat, dan splits je het woord op na de eerste klinker. Bijvoorbeeld:

kachel:    ka - chel (ch telt hier als één klinker omdat het één klank is)

gevaar:   ge - vaar

 

lettergrepen

2 - klinker + meerdere medeklinkers + klinker

Als er meerdere medeklinkers tussen twee klinkers staan, breek je het woord op na de eerste medeklinker. Bijvoorbeeld:

onderwijs: on - der - wijs

conclusie: con - clu - sie

lettergrepen

3 - samengestelde woorden

Als het woord een samengesteld woord is, breek je eerste de twee (of meerdere) lossen woorden op. Soms moet je daarna de losse woorden nog opbreken in lettergrepen. Bijvoorbeeld:

boomstronk:               boom - stronk

zomerhuis:                  zomer-huis            zo- mer - huis

Let op: alle lettergrepen moeten makkelijk kunnen worden uitgesproken. Bijvoorbeeld:

doperwten: dop - er - wten (incorrect, je kunt 'wt' niet goed uitspreken)

doperwten: dop - erw - ten (correct)

afbreekregels

Past een woord niet helemaal op een regel? Dan kun je het afbreken tussen twee lettergrepen. Daartussen schrijf je een afbreekstreepje (-).  Let op:

1. Breek samenstellingen af tussen de woorddelen.

          samensmel-ting    →        samen-smelting

          ban-ketbakker       →        banket-bakker

afbreekregels

Past een woord niet helemaal op een regel? Dan kun je het afbreken tussen twee lettergrepen. Daartussen schrijf je een afbreekstreepje (-).  Let op:

2. Breek niet af voor of na een lettergreep van één letter.

           

           e-verzwijn    →      ever-zwijn

           studi-o          →      stu-dio

afbreekregels

3. Laat speciale tekens en extra letters in verkleinwoorden weg bij het afbreken.

           

           mee--eter             →        mee-eter

           twee-ëntwintig     →        twee-entwintig

           pianoo-tje             →        piano-tje

           taxie-tje                →        taxi-tje

           sherry'-tje             →       sherry-tje

2. Breek niet af voor of na een lettergreep van één letter.

           

           e-verzwijn    →      ever-zwijn

           studi-o          →      stu-dio

Verdeel de onderstaande woorden in lettergrepen.

 

register          baby'tje         skietje

Verdeel de onderstaande woorden in lettergrepen.

 

busbaan     bushalte     apenkooi

Welke twee woorden zijn goed afgebroken?

1. e-venveel kui-ken
2. even-veel kuik-en
3. ev-enveel kuik-en
4. even-veel kui-ken

Welke twee woorden zijn goed in lettergrepen verdeeld?

1. werk-en min-ister
2. wer-ken mi-nis-ter
3. wer-ken mi-ni-ster
4. werk-en min-is-ter

Maak eerst het werkblad (Magister huiswerk)

Maak daarna de opdrachten van h.4.2 woorden afbreken (blz. 111 en 112)