2.5 Zwangerschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

2.5  Zwangerschap

Leerdoelen

1.2 Je kunt beschrijven hoe de beruchting bij de mens verloopt

13. Je kunt beschrijven hoe een zwangerschap verloopt

14. Je kunt uitleggen wat prenataal onderzoek is en hiervan voorbeelden noemen

Als een zaadcel de eicel na de ovulatie bevrucht, kan de eicel in leven blijven. De bevruchte eicel kan in de baarmoeder uitgroeien tot een kind.. Na negen maanden zwangerschap wordt een baby geboren. De bevalling vindt plaats in verschillende fasen. 

Bevruchting

Samensmelting van de kern van de zaadcel met de kern van de eicel. 

Vindt plaats in de eileider.

Klompje cellen deelt zich terwijl het door de eileider naar de baarmoeder gaat. 

Maak opdracht 34

Innesteling 

Het vruchtje dat zich in de baarmoeder ontwikkelt heet embryo. Deze wordt de eerste weken gevoed door het baarmoederslijmvlies. 

In het baarmoederslijmvlies vind innesteling plaats., het klompje cellen zet zich vast in het baarmoederslijmvlies.  Er vindt geen menstruatie plaats en de vrouw is zwanger. 

Dit gebeurt ongeveer 21 dagen na de ovulatie. 38 weken na de bevruchting zal het kind geboren worden. 

Zwangerschap

Na de innesteling groeit het klompje cellen uit tot een embryo, zo wordt het genoemd tot de eerste 3 maanden zwangerschap. Daarna is het een foetus (feutus), een foetus heeft alle kenmerken van een mens.  Pas na de geboorte is het een baby. De eerste weken zorgt het baarmoederslijmvlies voor de voeding van het embryo daarna vormt zich de placenta. 

Maak opdracht 35

Placenta

Na de innesteling vormt zich de placenta (moederkoek). Hier stroomt het bloed van de embryo vlak langs het bloed van de moeder en kan er uitwisseling van stoffen plaatsvinden. Voedingstoffen en zuurstof gaan zo naar de embryo en koolstofdioxide en afvalstoffen gaan zo naar de moeder. 

Het bloed van de moeder stroomt niet door de embryo. 

Vruchtwater

Het embryo drijft in het vruchtwater. Het vruchtwater beschermt het emrbyo tegen stoten, uitdroging en temperatuurverandering.

Embryo

Het kind heet in de baarmoeder: embryo.

Navelstreng

Verbinding tussen de placenta en het embryo. In de navelstreng zitten bloedvaten.

Placenta

Deel van de baarmoederwand waar bloed van de moeder vlak langs bloed van het embryo stroomt. Daarom kunnen ze stoffen en zuurstof uitwisselen.

Bloedvaten embryo

Deze bloedvaten raken de bloedvaten van de moeder niet.

Bloedvaten moeder

Door de placenta kunnen er zuurstof en voedingsstoffen aan de baby gegeven worden. 

Navelstreng

Verbindt de embryo met de placenta. Vervoert de voedingstoffen en zuurstof naar de embryo en afvalstoffen en koolstofdioxide naar de moeder. 

Vruchtvliezen en vruchtwater

Om het foetus liggen 2 vruchtvliezen. 

Binnen de vruchtvliezen het vruchtwater: beschermt tegen stoten, uitdroging en temperatuurwisselingen. Staat embryo toe om zich te bewegen. 

Placenta, vruchtwater en vruchtvliezen vormen zich uit de eicel  en zijn dus een deel van de foetus, niet van de moeder.

Maak opdracht 36

Maak opdracht 37

Maak opdracht 38

Zijn onderzoeken tijdens de zwangerschap om te bepalen of de moeder de embryo/foetus gezond is. Er zijn verschillende vormen van prenataal onderzoek:

• Echoscopie
• Vlokkentest
• Vruchtwaterpunctie
• Nip-test

Prenataal onderzoek

Echoscopie

Ook 'echo'. Wordt bij alle zwangere vrouwen gedaan. 

Beeld van de foetus in de baarmoeder dat met geluidsgolven wordt gemaakt en op een beeldscherm gezien kan worden. 

10 weken een echo: bepaling hoeveel weken zwanger, berekening geboorte

20 weken echo: onderzoek afwijkingen hart, hersenen, organen, ledematen en geslacht

Pretecho: om foetus te zien kan in 3D of 4D

Vlokkentest

Er wordt een klein stukje weefsel uit de placenta gehaald. 

Het DNA hiervan wordt onderzocht op afwijkingen. 

Omdat de placenta weefsel van de foetus is, worden dus de afwijkingen van de foetus onderzocht.

Er is een kleine kans op een miskraam. 

Kan via de buik of via de vagina. 

Vruchtwaterpunctie

Met een naald wordt er een beetje vruchtwater opgezogen, hierin zitten cellen van de foetus en het DNA kan worden onderzocht. Ook hier is een kleine kans op een miskraam. 

NIP-test

Niet Invasieve Prenatale test. 

Is dus niet gevaarlijk voor moeder en kind. 

Er wordt bloed afgenomen van de moeder, waarin ook DNA van het embryo zit. Dit DNA wordt dan onderzocht.

Wanneer wordt prenataal onderzoek gedaan?

Echo wordt bij alle zwangere vrouwen gedaan. 

De andere gebeurt alleen als er een grotere kans is op kinderen met afwijkingen. Als er bv een erfelijke ziekte in de familie is of als de vrouw al eerder een miskraam heeft gehad. 

Ook als de vrouw meer dan 36 jaar oud is, is de kans op afwijkingen groter. 

Maak opdracht 39

Maak opdracht 40

Maak opdracht 41a

Maak opdracht 41b

Wordt een vrouw tijdens de zwangerschap ongesteld?

1. ja
2. nee

Waarvoor dient de opbouw van het baarmoederslijmvlies?

1. Om bevruchting mogelijk te maken
2. Om innesteling mogelijk te maken
3. Om menstruatie mogelijk te maken
4. Om de ovulatie mogelijk te maken

Als je de pil slikt kun je
niet zwanger worden

1. klopt niet, ook als je de pil slikt kun je zwanger worden
2. klopt, ook als je hem af en toe vergeet
3. klopt, mits je hem goed gebruikt

nr. 3

1. baby
2. zygote
3. moeder
4. embryo

Een zwangere vrouw neemt een geneesmiddel in. Dit geneesmiddel komt via haar bloed in de foetus terecht. Op welke van de genummerde plaatsen komt het geneesmiddel van het bloed van de moeder in het bloed van de foetus terecht?

1. Op plaats 1
2. Op plaats 2
3. Op plaats 3
4. Op plaats 4

Vruchtwater

Baarmoeder

Navelstreng

Placenta

De geboorte van een kind begint met samentrekking van spieren in de baarmoederwand. Hoe heten deze samentrekkingen?

1. ontsluiting
2. weeën
3. uitdrijving
4. nageboorte

Bij de geboorte kunnen de volgende fasen worden onderscheiden.

1. de nageboorte
2. de ontsluiting
3. de uitdrijving

Wat is de juiste volgorde van deze fasen?

1. 2-3-1
2. 1-3-2
3. 1-2-3
4. 3-2-1

Welke fase van de geboorte
zie je op de afbeelding?

1. weeën
2. nageboorte
3. ontsluiting
4. uitdrijving

Ovulatie

Bevruchting

Celdeling

Innesteling

Tijdens welke fase verlaat de placenta het moederlichaam?

1. weeën
2. na de geboorte (nageboorte)
3. ontsluiting
4. uitdrijving

Wat gaat via nr. 2 naar de embryo?

1. zuurstof
2. voedingsstoffen
3. afvalstoffen
4. Antwoord A en B

zwellichaam

zaadleider

urinebuis

bijbal

teelbal

balzak

prostaat

zaadblaasje

Waar worden de zaadcellen bij de man gevormd?

1. In de penis
2. In de prostaat
3. In de teelballen
4. In de zaadblaasjes

Een erectie ontstaat doordat

1. Zaadcellen zich verzamelen in de urinebuis
2. Bloed zich verzamelt in de zwellichamen
3. Zaadcellen zich verzamelen in de zwellichamen
4. Bloed zich verzamelt in de urinebuis

Een eicel verlaat de eierstok en 'springt' in de eileider, dit noemen we:

1. Eisprong of ovulatie
2. Bevruchting
3. Orgasme of klaarkomen
4. Menstruatie of ongesteld

Veel vrouwen gebruiken tijdens de menstruatie maandverband of tampons om bloed en slijmvlies uit de baarmoeder op te vangen. Een tampon wordt in de vagina ingebracht. Welke letter in de afbeelding geeft het deel aan waarin een tampon wordt ingebracht? 

Letter:

P

Q

R

In figuur 4 zie je een schematische tekening van het voortplantingsstelsel van de vrouw. Welke geslachtsorganen worden er bedoeld met de onderstaande beschrijvingen? Sleep beschrijving naar de juiste nummers.

Vagina

Blaas

Urineleider

Eileider

Baarmoeder

Eierstok

Welk voorbehoedsmiddel voorkomt op welke manier een zwangerschap?

beschermt alleen tegen SOA's

Beschermt alleen tegen zwangerschap

Beschermt tegen SOA's en zwangerschap.

AIDS

Chlamydia

virus

bacterie

ontsteking anus, baarmoedermond en urnibuis

te bestrijden met antibiotica

seropositief

aangetast afweersysteem

levenslang medicatie

HIV