H11.6 Stralingsbelasting

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H11.6 Stralingsbelasting

Na deze les kan je ...

... het verschil aangeven tussen bestraling en besmetting.

... de stralingsdosis berekenen. 

... de dosisequivalent berekenen. 

... de effectieve totale lichaamsdosis berekenen. 

Bestraling en besmetting

Bestraling:

Je wordt bestraald met radioactieve straling. 

Bijvoorbeeld tijdens het maken van een röntgenfoto. 

Bestraling en besmetting

Besmetting:

Je krijgt een radioactieve stof in je lichaam.

De straling komt nu dus van binnenuit. 

Bijvoorbeeld bij een PET-CT scan.  

Als je bestraald wordt is dit altijd even gevaarlijk voor jouw lichaam.

1. Waar
2. Niet waar

Waar hangt de schade die straling
veroorzaakt van af?

Stralingsdosis

De grootte van de schade die de straling veroorzaakt is afhankelijk van 4 factoren. 

1. De hoeveelheid stralingsenergie die het lichaam absorbeerd.
2. In welke tijdsduur de straling geabsorbeerd wordt. 
3. Het soort straling.
4. Welke organen bestraald zijn. 

Stralingsdosis

De stralingsenergie die één kilogram lichaamsmassa absorbeert. 

De eenheid J/kg wordt bij stralingsdosis gray (Gy) genoemd. 

D=​m​​E​​

E: Geabsorbeerde energie (J)

m: Massa van het bestraalde orgaan (kg)

D: Stralingsdosis (J/kg)

Dosisequivalent

Niet alle stralingssoorten richten even veel schade aan. 

Door de dosisequivalent te berekenen neem je de stralingssoort mee in de berekening. 

De eenheid J/kg wordt bij dosisequivalent sievert (Sv) genoemd.

H=w​r​​⋅D

H: Dosisequivalent (J/kg)

wr: Stralingsweegfactor

D: Stralingsdosis (J/kg)

Niet ieder orgaan is even gevoelig voor straling. 

In de effectieve totale lichaamsdosis houd je rekening met het bestraalde orgaan. 

Dosisequivalent

Effectieve totale lichaamsdosis = H x orgaanweegfactor

Welke organen hebben de grootste weegfactor en waarom?

Wat is de weegfactor van röntgenstraling?

1. 1
2. 2
3. 5
4. 20

Wat is de weegfactor van alfastraling?

1. 1
2. 2
3. 5
4. 20

Waarom is de weegfactor van alfastraling 20 x groter dan van betastraling?

De maximale effectieve lichaamsdosis die een mens als gevolg van kunstmatige straling mag ontvangen is vastgelegd in de dosislimiet. 

BiNaS tabel 27D2. 

Dosislimieten

Wat is de dosislimiet van iemand van 20 jaar die in het ziekenhuis werkt op de röntgenafdeling?

Waarom is de dosislimiet van iemand die met straling werkt 20 x hoger dan iemand die dit niet doet?

To do

Maak 53, 54, 55

Wat vond je het interessantste van de les vandaag?