Economisch beleid hoofdstuk 2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Conjunctuurbeleid

hoofdstuk 2

Drie manieren om bbp te berekenen

BBP

BBP = Bruto Binnenlands Product

Kan berekend worden op drie manieren:

- Objectieve methode

- Subjectieve methode

- Bestedingsmethode 

Subjectieve & objectieve methode

Er zijn 2 methodes om de toegevoegde waarde te berekenen:

• De objectieve methode: productie = omzet – inkoop goederen en diensten (bij andere bedrijven)
• De subjectieve methode: optelsom beloningen primaire inkomens = loon + huur + rente + pacht + winst

BBP objectief en subjectief

                                via de productie                                                via het inkomen

                           (objectieve methode)                                  (subjectieve methode)

Twee manieren om het BBP

uit het model te berekenen

1. Als de optelsom van alle bestedingen 

Y = C + I + O + (E - M)

Dit is de bestedingsmethode ook wel de  genoemd. 

2. Als de optelsom van alle inkomens

Y = C + S + B

Dit is de subjectieve methode ook wel de inkomens methode genoemd. 

BBP zegt niet alles

• Hoogte BBP zegt niets over de inflatie in een land
• Hoogte BBP zegt niets over de Lorenzcurve in een land
• Hoogte BBP zegt niets over omvang informele economie
• Hoogte BBP zegt niets over welvaart in brede zin (Human Development Index)

Welvaart (maatstaven)

1. BBP per inwoner, nadelen:

• zegt niets over verdeling
• neemt vrijwilligerswerk en huishoudelijk werk niet mee
• neemt zwart werk niet mee

2. Groene BBP

• gaat uit van BBP
• neemt natuur, milieu en duurzaamheid ook mee

3. Human Development Index (HDI)

• gaat uit van het BBP
• neemt volksgezondheid (m.n. levensverwachting) en niveau van scholing ook mee

Output gap

Y - Y*  

Y = werkelijk BBP

Y* = potentieel BBP 

Y < Y * = onderbesteding

Y > Y* = overbesteding

Y=Y*  = bestedingsevenwicht

Output gap en inflatie

Positieve output gap in hoogconjunctuur --> risico op inflatie

Negatieve output gap in laagconjunctuur --> weinig inflatie

Hoge bestedingsinflatie vangwege hoge bestedingen

Hoge kosteninflatie vanwege krappe arbeidsmarkt en hogere loonkosten.

Keynes: anticyclisch begrotingsbeleid

Het conjunctuurbeleid van de overheid is erop gericht de conjunctuurgolven af te zwakken.

Tijdens laagconjunctuur: gas geven, economie stimuleren

Tijdens hoogconjunctuur: op de rem trappen, economie afremmen

Groei & Stabiliteitspact (EMU)

EMU = Economische & Monetaire Unie (Eurolanden)

Regels over begroting, aan de hand van percentages van het BBP

Jaarlijks tekort (EMU-saldo) kleiner dan 3% van BBP

Staatsschuld (EMU-schuld) kleiner dan 60% van BBP

Noem een anti-cyclische beleidsmaatregel die in de Corona periode is genomen.

1. NOW-subsidie
2. NPO budgetten voor onderwijs
3. Verlagen van de rente
4. Extra budgetten voor inentingen van Corona vaccins

Anticyclisch begrotingsbeleid

In een periode van onderbesteding zal de overheid:

- Eigen uitgaven vergroten --> meer vraag --> meer productie nodig --> meer arbeiders nodig --> conjuncturele werkloosheid daalt. 

- Belastingen verlagen --> consumenten houden meer inkomen over --> meer vraag --> meer productie --> meer arbeiders --> daling conjuncturele werkloosheid 

Procyclisch begrotingsbeleid

In een periode van onderbesteding zal de overheid soms procyclische handelen als er niet genoeg geld is.

-  Belastingen verhogen

- Bezuinigen op eigen uitgaven

Risico is dat ze de laagconjunctuur verergeren.

I: bij hoogconjunctuur is het politiek lastig om anti-cyclisch beleid te voeren
II: anti-cyclisch beleid kan door politieke besluitvorming omslaan in pro-cyclisch beleid

1. beiden juist
2. beiden onjuist
3. I: juist II: onjuist
4. I: onjuist II: juist

Automatische Stabilisatoren

Automatische stabilisatoren zijn "Mechanismen in de economie die de conjunctuurbeweging automatisch afvlakken".

Er zijn 2 belangrijke vormen van automatische stabilisatoren, namelijk ....

Waarom zijn uitkeringen automatische stabilisatoren?

Automatische Stabilisatoren

Automatische stabilisatoren zijn "Mechanismen in de economie die de conjunctuurbeweging automatisch afvlakken".

Er zijn 2 belangrijke vormen van automatische stabilisatoren, namelijk sociale uitkeringen en progressieve belasting.

Inzetbaarheid en effectiviteit

Het tevreden stellen van kiezers bijvoorbeeld vlak voor verkiezingen

Belastingverlagingen leiden niet altijd tot extra uitgaven

Het duurt soms lang voordat wijzigingen doorgevoerd worden

In een land is er onderbesteding. De overheid voert procyclisch begrotingsbeleid. Zet de onderstaande gebeurtenissen in de goede volgorde.
Nummer 1: de overheid verlaagt de overheidsbestedingen. 

Nummer 2: 

Nummer 3: 

Nummer 4: 

Nummer 4: 

De totale bestedingen in een land nemen af. 

De werkloosheid neemt toe.

De bestedingen nemen af.

De productie neemt af.