Nederlandse grondwet en rechten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Nederlandse grondwet en rechten

Nederlandse grondwet

In een grondwet staat wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet worden

1e Nederlandse grondwet: 1789 (Napoleon)

In 1848 werd deze grondwet herzien door Thorbecke:

1. De macht van de koning werd ingeperkt (ministeriële verantwoordelijkheid)

2. Vrijheid van meningsuiting

Rechten en plichten

In een rechtstaat gelden rechten EN plichten

Rechten: datgene waar je recht op hebt

Plichten: datgene wat je moet doen

Beiden gelden voor de overheid EN burgers

Voorbeeld: belastingen en leerplicht 

Andere voorbeelden?

Rechtsgebieden

Alle door de overheid in wetten vastgestelde regels samen noemen we 'het recht'

Binnen dit recht vallen verschillende rechtsgebieden

De belangrijkste: Publiekrecht en Privaatrecht 

Publiekrecht

Publiekrecht: regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burger en overheid

Drie takken: Staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht

Staatsrecht

Alle regels voor de inrichting van de Nederlandse staat

Vb:

Bevoegdheden ministers

Rechten kamerlid

Hoe mee te doen aan verkiezingen

Bestuursrecht

Centraal staat de verhouding tussen burger en overheid

Vb:

Aanvraag vergunningen

Ruimtelijke ordening

Belastingrecht

Bescherming burgers tegen overheid

Strafrecht

Alle wettelijke strafbepalingen

Vb.

Wat is verboden en straffen erbij

Privaatrecht

(Burgerlijk recht) Regelt de betrekkingen tussen burgers onderling - ook bedrijven en verenigingen

Drie taken van privaatrecht: Personen- of familierecht, Ondernemingsrecht en Vermogensrecht

Personen- of familierecht

Regels zaken als huwelijk, echtscheiding, geboorte, overlijden en het adopteren van kinderen

Ondernemingsrecht

Regelt bijvoorbeeld de voorwaarden waaronder je een vereniging mag oprichten 

Vermogensrecht

Alle zaken die te maken hebben met iemands vermogen en in geld uit te drukken zijn

Vb.

Koop- en huurovereenkomsten

Arbeidsovereenkomsten

Erfrecht

Opdracht

1. Wat zijn rechten? + voorbeeld

2. Wat zijn plichten? + voorbeeld

3. Welke rechtsgebieden zijn er?

4. Schrijf van alle rechtsgebieden op waarvoor ze zijn + weke drie vormen eronder vallen. 

Klaar? PO