Grammatica zinsdelen H1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica zinsdelen

Lesdoel

Ik kan/weet:

• het gezegde en het lijdend voorwerp vinden in zinnen met wederkerende werkwoorden.

Wederkerende werkwoorden 

Wederkerende werkwoorden

Wederkerende werkwoorden hebben een wederkerend voornaamwoord bij zich.

Wederkerende werkwoorden kunnen onderverdeeld worden in

-  verplicht wederkerende werkwoorden 

-  toevallig wederkerende werkwoorden.

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

1: Ik schaam me.

2: Hij ergert zich.

3: Zij wast zich.

4: Je bezeert je.

5: Ik bemoei me met jouw zaken.

6: Zij vragen zich af wat jij hier doet.

7: Wij spannen ons erg in.

8: Zij vergist zich nooit.

9: Hij heeft zich gestoten.

10: Ik heb me verbrand.

Wat valt op?

Verplicht wederkerende werkwoorden

zich bemoeien 

zich ergeren

zich gedragen

zich uit de voeten maken

zich ontfermen

zich schamen

zich uitsloven

zich vergissen

zich verschuilen

zich verslapen

zich verslikken verspreken

zich voornemen

Wederkerende werkwoorden

Een voorbeeldzin met een verplicht wederkerend werkwoord is:

Hij bemoeit zich met mijn dochter.

 

(fout: Hij bemoeit zichzelf met mijn dochter of Hij bemoeit mijn dochter.)

WG = bemoeit zich

Toevallig

wederkerende werkwoorden

(zich) amuseren

(zich) bezeren

(zich) aankleden

(zich) scheren

(zich) verwonden

(zich) vermaken

(zich) wassen

Oefenen

• Vanwege het arrestatiebevel houden we ons voorlopig schuil in de heuvels.
• ow = we
• wg = houden ons schuil

• In vlakke gebieden blijken rivieren zich vaak te vertakken.
• ow = rivieren
  
• wg = blijken zich te vertakken
  

Ons eerste afspraakje had ik me eigenlijk heel anders voorgesteld.

• ow = ik
  
• wg = had me voorgesteld
  
• lv = Ons eerste afspraakje
  
• bwb = eigenlijk
  
• bwb = heel anders
  

Toevallig wederkerende werkwoorden

Een voorbeeldzin met een toevallig wederkerend werkwoord is:

Hij wast zich elke dag.

(ook mogelijk: Hij wast zichzelf elke dag of Hij wast zijn auto.)

wg = wast         Lv = zich

Tip!

Bij toevallig wederkerende werkwoorden kan -zelf aan het wederkerend voornaamwoord toegevoegd worden en kan het wederkerend voornaamwoord duiden op een andere persoon, een lijdend voorwerp.

Gezegde en lijdend voorwerp bij wederkerende werkwoorden

Even oefenen.

https://www.jufmelis.nl/werkwoordspelling/wederkerende-werkwoorden/wederkerende-werkwoorden-1

Na veertig jaar optreden heeft de zanger zijn gitaar aan de wilgen gehangen.

• ow = de zanger
  
• wg = heeft aan de wilgen gehangen
  
• lv = zijn gitaar
  
• bwb = Na veertig jaar optreden
  

• Waarom moeten die toetsen wiskunde altijd zo moeilijk zijn?
• ow = die toetsen wiskunde
  
• ng = moeten [zo moeilijk] zijn
  
• bwb = Waarom
  
• bwb = altijd
  

• Heeft de voorzitter van het NOC de sporters hun medailles overhandigd?
• ow = de voorzitter van het NOC
  
• wg = Heeft overhandigd
  
• lv = hun medailles
  
• mv = de sporters
  

Als de zin een zinsdeel niet bevat, zet dan een x.

Ons eerste afspraakje had ik me eigenlijk heel anders voorgesteld.

ow:

wg:

ng:

lv:

mv:

bwb:

Aan de slag!

Maak opdracht 3 en 4 op bladzijde 29.