Het Wilhelmus

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Leerdoelen

• Je kent na afloop van de les de ontstaangeschiedenis van het Wilhelmus 
  
  
• Je kunt beargumenteren of het Wilhelmus nog geschikt is als volkslied 

Wilhelmus

Het begin

- Nederland onderdeel van het Spaanse Rijk 
> Geen land, maar kleine gebieden = gewesten 

- Spaanse Rijk in de 16e eeuw grootste politieke macht ter wereld. Aan het hoofd: Karel V 
> Nederlanden één geheel maken en dan katholiek. 
> Gewesten wilden dit niet

Luther 

> Kritiek op de kerk > zielenheil > mensen moesten zelf nadenken over het geloof 

> Hervorming van de kerk = reformatie > door boekdrukkunst ideeën sneller verspreid 

Filips II

- Hervormers = protestanten = ketters. > maar zelfs adel in opstand 
> houden van hagenpreken = bijeenkomsten in weilanden 

- Karel V treedt af en splitst zijn rijk in twee delen. Nederland hoort bij Spaanse deel, waar Philips II (zoon van Karel V) de baas was > pakte ketters (protestanten) hard aan. 

Geuzen

- Philips II stelt Margaretha van Parma aan als landvoogdes in Nederland > strenge geloofsvervolgingen > smeekbedes van de bevolking 

> Smekelingen krijgen een naam: geuzen > was bedoeld als scheldnaam, werd nu een erenaam. Willem van Oranje was een van de edelen die gesmeekt had. 

Hertog van Alva 

- Hoogtepunt van de onrust: Beeldenstorm > augustus 1566 > protestanten keren zich af tegen versieringen in katholieke keren en slapen heiligenbeelden. 

- Wraak Filips II > stuurt gevreesde hertog van Alva om ketterij uit te roeien > veel ketters op de brandstapel. 

Willem van Oranje 

- Tegen aanpak Alva > Willem van Oranje kwam in opstand. 

- Willem is stadhouder, baas van een gewest (provincie) 

- Willem van Oranje (sprak bijna geen Nederlands), lang oppervlakkig > nu partij protestanten > komst Alva > Willem vlucht naar Duitsland > zet daar leger op tegen Alva 

Tachtigjarige Oorlog 

- Begin van lange strijd > tachtig jaar > Tachtigjarige Oorlog > begon in 1568

- Protestanten direct overwinning in de Slag bij Heiligerlee (nu in Groningen, hoorde toen bij Friese gebied) 

- Filips II wil afrekenen met leider opstand > Willem van Oranje wordt vogelvrij verklaard > 1584 doodgeschoten door Balthasar Gerards, maar opstand is nog niet voorbij.... 

Willem van Oranje

Willem van Oranje (1533-1584)

Opgegroeid in een Lutherse familie in een gebied dat we nu Duitsland noemen.  Hij erfde enkele gebieden in de Nederlanden als kind, die gebieden behoorden op dat moment aan de Spaanse koning. Willem moest aan het hof van Karel V 'heropgevoed' worden tot goed katholiek.

Geuzenliederen

- Liederen waren populair in die tijd > zorgden ervoor dat men moed hield 

- Wreedheid van de vijand wordt beschreven en mensen worden aangespoord op God te vertrouwen. 

- Populairse geuzenlied is het 'Wilhelmus' 

Wilhelmus

- Oorlog staat er niet goed voor > Willem van Oranje al lange tijd in ballingschap in Duitsland. 

- Was veel geld nodig om de vijand te verdrijven + moreel van het binnenlands verzet moest versterkt worden 

> Wie, wanneer en waar het geschreven is, is een mysterie 

Wilhelmus

- Momentopname geschreven 
Tweeledig doel: bevolking moet inspreken en reden opstand tegen het wettige gezag van de Spaanse koning uitleggen. 

- Hartenkreet Willem van Oranje > spreekt trouw uit aan de Spaanse koning, maar kondigt aan dat hij de tirannie (Alva) zal verdrijven 

Inhoud Wilhelmus

- Vijftien strofes 

- Beginletters vormen: Willem van Nassov (V was ook U)

- Acrostichon 

- Politieke en godsdienstige motieven 

In welk jaar werd het Wilhelmus ons volkslied?

De aanleiding van het ontstaan van het Wilhelmus

1. de reformatie
2. de renaissance
3. de opstand tegen Spanje
4. de splitsing van de kerk

Het Wilhelmus is een:

1. aemulatio
2. sonnet
3. acrostichon
4. onomatopee

Wat was voor het Wilhelmus ons volkslied?

1. Wier Neerlands bloed
2. De vlieger
3. Viva Hollandia
4. Links, rechts

Hoeveel coupletten heeft 

het Wilhelmus.

1. 2 coupletten
2. 8 coupletten
3. 15 coupletten
4. 18 coupletten

Welke van de onderstaande uitspraken is FOUT?

1. Het Wilhelmus diende als propaganda.
2. Het Wilhelmus was vroeger een strijdlied.
3. Het Wilhelmus is altijd het Nederlandse volkslied geweest.
4. 'Wien Neêrlands bloed' was geen succes.

Wie heeft het Wilhelmus geschreven?

1. Niet bekend
2. Balthasar Gerards
3. Michiel de Ruyter
4. Karel de Grote

Waarom leggen we onze hand op onze borst als we het Wilhelmus zingen?

1. Dat is overgewaaid uit andere landen, waar dit een officieel saluut is.
2. Omdat Willem van Oranje, werd vermoord met een schot in zijn borst.
3. Het gebaar staat symbool voor oprechtheid.
4. Het is een eeuwenoude traditie

Over wie gaat het

Wilhelmus eigenlijk?

1. Willem Alexander
2. Willem van Oranje-Nassau
3. Koning Willem III
4. Willem van Hanegem

Vind je het Wilhelmus nog actueel als volkslied?

Ja

Nee

Een beetje

Vragenrondje

wat is jou nog niet duidelijk?

Ik heb de uitleg:

1. niet begrepen
2. beetje begrepen
3. goed begrepen
4. heel goed begrepen