H1 Les 2 spelling + Werkwoordspelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling

Belangrijkste vraag als je een werkwoord moet spellen:

Welke werkwoordsvorm is het?

• Persoonsvorm
• Infinitief
• Voltooid deelwoord
• Onvoltooid deelwoord
• Bijvoeglijk naamwoord
• Gebiedende wijs

Persoonsvorm

• Persoonsvorm tegenwoordige tijd
• Persoonsvorm verleden tijd - sterk
• Persoonsvorm verleden tijd - zwak

Persoonsvorm tt

• Ik-vorm
• Ik-vorm + t
• Hele werkwoord

• Ik word
• Hij wordt
• Wij worden

Morgen leid/leidt de treinstaking vast op veel scholen tot lege lokalen.

1. leid
2. leidt

Rijd/Rijdt je broer al lang op die opgevoerde brommer?

1. Rijd
2. Rijdt

Misschien word/wordt je wel eerste bij die talentenjacht.

1. word
2. wordt

Persoonsvorm vt - sterk

Klankveranderende werkwoorden

• Deze werkwoorden zijn sterk genoeg om te veranderen

• Ik werd
• Hij werd
• Wij werden

Persoonsvorm vt - zwak

Klankvaste werkwoorden

• Deze werkwoorden zijn te zwak om te veranderen

• Ik beantwoordde
• Hij beantwoordde
• Wij beantwoordden

Persoonsvorm vt - zwak

Klankvaste werkwoorden

• Deze werkwoorden zijn te zwak om te veranderen

• Ik maakte
• Hij maakte
• Wij maakten

de(n) of te(n)?

Enkelvoud ik-vorm tt + de of te: beweerde, landde, danste.

Meervoud ik-vorm tt + den of ten: beweerden, landden, dansten.

’t (e) x – f (o) k s ch (aa) p.

Haal van infinitief -en af en kijk naar de laatste letter.

Eindigt het woord met een van deze zeven medeklinkers is? Gebruik te(n).

In alle andere gevallen gebruik de(n).

blaffen → de hond blaf__

kuchen → zij kuch__

antwoorden → de leerling antwoord__

geloven → hij geloof__ het niet

peinzen → wij peinsden lang over de lastige vraag__

Stap 1: -en eraf.

Stap 2: laatste letter?  ’t (e) x – f (o) k s ch (aa) p  te(n). andere laatste letter?  de(n).

Door een defecte wekker miste/mistte ik bijna de bus naar school.

1. miste
2. mistte

Na het rokerige feestje luchte/luchtte Jantien haar kamer.

1. luchte
2. luchtte

De NS-omroepster melde/meldde een vertraging van vijf minuten.

1. melde
2. meldde

Infinitief

• Moeilijk woord voor het hele werkwoord;
• Komt altijd na de persoonsvorm in de zin;
• Kan niet van tijd/getal veranderen.

• De leerlingen moeten voor de deur van het lokaal wachten op hun docent.
• De leerling moest voor de deur van het lokaal wachten op haar docent.

Wij zouden dit jaar de boom in onze tuin ______ (verlichten).

De meeste boeren waren in staat hun vee zelf te ______ (slachten).

Voltooid deelwoord

• Komt ook altijd na de persoonsvorm in de zin;
  
• Kan niet van tijd/getal veranderen.
• Er staat een vorm van de hulpwerkwoorden hebben/zijn/worden.

• Hij heeft gisteren zijn kamer opgeruimd.
• Zij werd door de docent op haar vingers getikt.
• Zij zijn vorige week verhuisd naar Den Haag.

Borend in mijn holle kies heeft mijn tandarts een zenuw ______ (raken).

1. geraakd
2. geraakt

Inge is vorig jaar naar Eindhoven _______ (verhuizen)

1. verhuist
2. verhuisd

Bart heeft zijn leven lang _______ (sporten).

1. gesport
2. gespord

Onvoltooid deelwoord

• Sam en Duco gaan fietsend naar de training.
• Kletsend lopen Suus en Eva door de winkelstraat.

• Voor of na de persoonsvorm in de zin;
• Altijd hele werkwoord + d;
• Geeft aan hoe iemand iets doet.

_____ (zoeken) naar een tekstbestand op zijn laptop heeft Jasper per ongeluk enkele bestanden gewist.

1. Zoekend
2. Zoekent

_____ (lopen) door de winkelstraat kijkt hij naar de etalages.

1. Lopend
2. Lopent

Bijvoeglijk naamwoord

• Zegt iets over een zelfstandig naamwoord;
• Eigenlijk een voltooid/onvoltooid deelwoord 'bijvoeglijk gebruikt';
• Spel zo kort en eenvoudig mogelijk.

• De gelakte nagels.
• De fietsende scholieren.

Bijvoeglijk naamwoord

Uitzonderingen:

• Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord:
• Het gouden horloge.
• Uitspraak:
• Het gewitte plafond.
• Als het voltooid deelwoord op -en eindigt:
• Het gebakken ei.

De hele buurt rook naar de verbrande/verbrandde autobanden.

1. verbrande
2. verbrandde

Gisteravond verwachte/verwachtte ik een mailtje van mijn nichtje uit Aruba.

1. verwachte
2. verwachtte

Het op de flyer vermelde/vermeldde mailadres was helaas niet correct.

1. vermelde
2. vermeldde

De vergrote/vergrootte poster hing ik op aan de muur.

1. vergrote
2. vergrootte

Ik vergrootte de afstand tussen de fietser en mij.

1. vergrote
2. vergrootte

Gebiedende wijs

• Pak je boeken op tafel!
• Houd je mond dicht!
• Beantwoord de volgende vragen.

• Bijzondere vorm van de persoonsvorm;
• Het is een opdracht/bevel;
• Er staat geen onderwerp in de zin;
• Je schrijft altijd de ik-vorm.