Havo les 4 Algoritmes en Rechtsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Herhaling vorige les

Herhaling vorige les

Een rechtstaat is een land waarin:

1. Je wordt beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid
2. rechters en politici samenwerken
3. rechtsnormen en maatschappelijke normen in wetten zijn vastgelegd
4. je door de overheid in gaten wordt gehouden

Welke drie machten kennen wij in onze democratische rechtsstaat?

Uitleg

De macht in een rechtstaat is in 3 verdeeld.
De wetgevende macht (Tweede Kamer) maakt de wetten.
De uitvoerende macht (Regering) voert de wetten uit
De rechterlijke macht (Rechters) bepaalt wie er gelijk heeft bij ruzie.
Ongeveer 300 jaar geleden bedacht de Fransman Der Montesquie de scheiding der machten. Hij vond dat degene die de wetten maakt niet mag beoordelen of iemand zich daar ook aan houdt. Dan zou je bijvoorbeeld nooit de overheid kunnen aanklagen.

1. Landmacht, luchtmacht en politiemacht
2. Uitvoerende macht, wetgevende macht en rechterlijke macht
3. Uitvoerende macht, controlerende macht en instemmende macht

Waar staan de belangrijke beginsels van de rechtstaat in (zoals recht op een eerlijk proces)?

1. wetboek van strafrecht
2. wetboek van strafvordering
3. grondwet
4. burgerlijk wetboek

Pak pen en papier!

Opdracht: oorsprong rechtsstaat

Grondbeginselen rechtsstaat

Trias Politica

Grondwet en Grondrechten

Legaliteits-beginsel

Legaliteitsbeginsel

de overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers, als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd en voor iedere burger gelden!

- strafbaarheid

- strafmaat
- ne bis in idem regel

Gevolgen legaliteitsbeginsel

- Je kunt niet veroordeeld worden voor iets wat volgens de wet niet strafbaar is

- Wat strafbaar is moet duidelijk in de wet staan.

- Ne bis in idem

- Maximumstraf

- Geen straf als de dader niet schuldig kan worden bevonden ->

- Verjaring

Grondbeginselen rechtsstaat

Trias Politica

Grondwet en Grondrechten

Legaliteits-beginsel

De rechtstaat gaat wankelen als één van deze punten verandert

Botsende grondrechten

Artikel 7: grondwet= vrijheid van meningsuiting

• maar je mag niet discrimineren
• vrijheid van meningsuiting botst dus met verbod op discriminatie (artikel 1)
  
• recht om je geloof vrij te belijden (artikel 6)
  

Behoudens ieders verantwoorelijheid............

volgens de wet

rechter maakt afweging tussen de grondrechten

Uitbreiding opsporingsbevoegdheden

- Wet BOB

- Computercriminaliteit

- Terrorisme (voorbereiding is al voldoende)

- Wet afgeschermde getuigen

02:05

Op welk beginsel van de rechtstaat beroept de burgemeester zich in dit fragment.

06:51

Welke ontwikkeling is gaande?

1. In potentie is elke burger verdacht.
2. We krijgen te maken met een algocratie.
3. Wantrouwen richting de overheid zal toenemen
4. technische revolutie

Dilemma

• Vrijheid <-> Veiligheid

• eigen verantwoordelijkheid

• Is er verschil tussen overheid en bijv. winkels?