Samenvatting Blok 4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Samenvatting Blok 4

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom biologen een indeling maken.

2. Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap.

3. Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.

4. Je kunt de zeven hoofdafdelingen (stammen) van het dierenrijk benoemen/omschrijven met diens kenmerken.

5. Je kunt de vijf klassen gewervelde dieren en hun kenmerken benoemen.

6. Je kunt uitleggen wat een soort is en wanneer organismen tot dezelfde soort behoren.

7. Je kunt werken met de volgende begrippen orde, familie, geslacht, soort en ras.

8. Je kunt een determineersleutel gebruiken.

Leerdoel 1 & 3

1. Je kunt uitleggen waarom biologen een indeling maken.

3. Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.

Waarom maken biologen een indelingen?

Ordening

• Het indelen van een verzameling in groepen op basis van bepaalde kenmerken.
• Met doel: orde scheppen in de chaos van vele organisme.

Ordening

Leerdoel 2

• 2. Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap.

Verwantschap

• De overeenkomst in DNA en uiterlijk van verschillende organismen.

Leerdoel 3, 4 & 5

3. Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.

4. Je kunt de zeven hoofdafdelingen (stammen) van het dierenrijk benoemen/omschrijven met diens kenmerken.

5. Je kunt de vijf klassen gewervelde dieren en hun kenmerken benoemen.

Om de dieren in te delen in hoofdafdelingen kijken we naar twee kenmerken. Namelijk naar ......

1. ... de soort cellen en de symmetrie
2. ... de tweezijdige symmetrie en de veelzijdige symmetrie
3. ... waar het skelet van gemaakt is en of het inwendig is
4. ... naar het skelet en de symmetrie

Uit welke 7 stammen (hoofdafdelingen) bestaat het dierenrijk?

7 Stammen

Sponzen

Deze zeester is:

1. Niet-symmetrisch
2. Tweezijdig symmetrisch
3. Veelzijdig symmetrisch

1. Inwendig skelet
2. Uitwendig skelet
3. Geen skelet

Sponzen

• Niet symmetrisch
  
• Skelet van hoornvezel
  
• Bodem van de zee

Holtedieren

Kenmerken:

• Veelzijdig symmetrisch
• Meestal geen skelet
• Leven in water
• Vangen hun prooi met 
• Tentakels

Wormen

• Tweezijdig symmetrisch
  
• Geen skelet
  
• Lichaam lang en dun

Weekdieren

• Tweezijdig symmetrisch
  
• Meestal huisje of schelp

Stekelhuidigen

• Veelzijdig symmetrisch
  
• Inwendig skelet van kalk
  
• Huid is bedekt met stekels
  of knobbels
  
• Leeft in de zee

Geleedpotigen

• Allemaal tweezijdig symmetrisch
• skelet = pantser
  
  
• Insecten (6 poten)
• Spinnen (8 poten)
• Kreeftachtigen (10 poten)
• Veelpotigen

Gewervelden

Gewervelde: wervels

Vijf groepen (klassen):

1. Vissen

2. Amfibieën

3. Reptielen

4. Vogels

5. Zoogdieren

Welke van de afdelingen hebben geen skelet?

1. Gewervelden en stekelhuidigen
2. Holtedieren en wormen
3. Wormen en weekdieren
4. Weekdieren en geleedpotigen

Bij welke afdelingen zijn de dieren niet symmetrisch

1. Weekdieren en wormen
2. Weekdieren, stekelhuidigen en holte dieren
3. Sponzen en wormen
4. Sponzen

Bij welke afdelingen zijn de dieren veelzijdig symmetrisch

1. Holtedieren en wormen
2. Holtedieren en stekelhuidigen
3. Stekelhuidigen en wormen
4. Holtedieren

Vissen

Kenmerken van vissen zijn:

• Huid met schubben en slijm
• Ademhaling d.m.v. kieuwen
  
• Lichaamstemperatuur: Wisselend (koudbloedig)
  
• Voortplanting: eitjes zonder schaal

Amfibieen

Kenmerken van amfibieën zijn:

• Huid met slijm, maar géén schubben
• Ademhaling: eerst met kieuwen, later met longen
• Lichaamstemperatuur: Wisselend (koudbloedig)
• Voortplanting: eitjes zonder schaal

Reptielen

Kenmerken van reptielen:

• Huid met harde, droge schubben (vervellen!)
• Ademhaling: via longen
• Lichaamstemperatuur: Wisselend (Koudbloedig)
• Voortplanting: eitjes met een leerachtige schaal

Vogels

Kenmerken van vogels:

• Huid bedekt met veren
• Ademhaling via longen
• Lichaamstemperatuur: Constant (warmbloedig)
• Voortplanting: eitjes met een kalk-schaal

Zoogdieren

Kenmerken van zoogdieren:

• Huid bedekt met haren
• Ademhaling via longen
• Lichaamstemperatuur: Constant (warmbloedig)
• Voortplanting: levendbarend

Leerdoel 6

5. Uitleggen wat een soort is?

Soort

• Wat is een soort?
• Alle sterk op elkaar lijkende dieren die zich onderling kunnen voortplanten. 
• Waarvan de nakomelingen zich ook kunnen voortplanten.

Leerdoel 7

7. Je kunt werken met de volgende begrippen orde, familie, geslacht, soort en ras.

Leerdoel 8

8. Je kunt een determineersleutel gebruiken.

Determineersleutel

Aan de slag

• Leren voor de toets/samenvatten. 
• Oefenen met linkjes in toetsomschrijving.

biologiepagina.nl

Welk dier is warmbloedig?

1. alleen de ijsvogel
2. de ijsvogel en de vleermuis
3. de ijsvogel, de vleermuis en de pinguin
4. alle vier

Tot welke groep van de gewervelden behoort een ringslang?

1. reptielen
2. amfibieën
3. zoogdieren
4. vogels

Een hagedis is een reptiel, gebruikt hij kieuwen om adem te halen

1. ja
2. nee
3. alleen op het land
4. alleen onder water

Welke kenmerk heeft de huid van reptielen

1. glad en slijmerig
2. harde schubben
3. slijm en schubben
4. haren

VISSEN

VOGELS

REPTIELEN

ZOOGDIEREN

AMFIBIEN

REPTIELEN

VOGELS

VISSEN

ZOOGDIEREN

AMFIBIEN

REPTIELEN

VOGELS

VISSEN

ZOOGDIEREN

AMFIBIEN

REPTIELEN

VOGELS

VISSEN

ZOOGDIEREN

AMFIBIEN

REPTIELEN

VOGELS

VISSEN

ZOOGDIEREN

AMFIBIEN

De leguaan heeft droge schubben.
Hoe haalt de leguaan adem?

1. longen
2. kiewen
3. uitwendige kieuwen, longen en door de huid
4. eerst met kieuwen, daarna door de huid

Een jonge zeehond heeft een witte vacht. Een volwassen dier heeft een bruine of grijze.

Hoe plant de zeehond zich voort?
Is hij warm- of koudbloedig?

1. levendbarend warmbloedig
2. eieren met een leerachtige schaal koudbloedig
3. eieren zonder schaal koudbloedig
4. eieren met een kalkschaal warmbloedig