Les 6 - leesautobiografie en fictie

Fictie en non-fictie (Blz. 64)

Je leert

• Over het verschil tussen fictie en non-fictie
• Verschillende soorten perspectief herkennen
• Personages beschrijven
• Genres herkennen
• Uitleggen wat je smaak is

De GVR

Grote Vriendelijke Reus

Roald Dahl

Fictie

• Realistische fictie
• Niet-realistische fictie

Non-fictie

• Echt waar
• Informatief
• Bijvoorbeeld -->

Personages beschrijven

Bij het beschrijven let je op de volgende dingen:

1. Hoe ziet het uiterlijk eruit?
2. Wat is zijn/haar karakter? (Het gedrag van iemand)
3. Welke belangrijke kenmerken heeft hij/zij? (zit in een rolstoel, heeft een litteken op het voorhoofd, kan toveren, etc)
4. Wat is zijn/haar relatie tot de andere personages?  (broer/vriend/oom/vader/moeder, etc)
5. Is de bijfiguur een helper en/of tegenstander van de hoofdpersoon?

Wie ben ik? (groepjes)

Noteer een herkenbaar personage in je schrift zonder dat iemand dit kan lezen. Groepsgenoten raden wie het is door naar de volgende zaken te vragen:

Uiterlijk

karakter

kenmerken

relaties

Vertelperspectief

Vertelperspectief

Het standpunt van waaruit een verhaal wordt verteld.

1. Ik-vertelperspectief

De gebeurtenissen worden verteld door een personage in de ik-vorm.

2. Personaal vertelperspectief

De gebeurtenissen worden in de hij- of zij-vorm verteld.

Vertelperspectief

3. Wisselend perspectief 

Als een schrijver kiest voor het ik-perspectief of het hij- of zij-perspectief, dan kunnen verschillende personages elkaar afwisselen als hoofdpersoon en/of verteller.

1. Ik-perspectief

• Je ziet alles door de ogen van de verteller
• Geschreven in de ik-vorm
• Leert de ik-persoon heel goed kennen
• Komt niet te weten wat andere personages voelen of denken

1. Ik-perspectief

Een ijskoude rilling was langs mijn ruggengraat omhoog gekropen. Op de gastenlijst komen voor het Feest is moeilijker dan geblinddoekt je rijexamen halen. Het verhaal gaat dat ze je van tevoren screenen, al heeft niemand een idee wie die ‘ze’ zijn en hoe dat screenen in zijn werk gaat. Hadden ze me de afgelopen weken in de gaten gehouden? Was ik al die tijd zonder dat ik het doorhad bekeken en afgeluisterd?
                                                (Uit: Zes seconden – Daniëlle Bakhuis)

2. Personaal perspectief

• Je ziet alles door de ogen van één persoon
• Geschreven in de hij- of zij-vorm
• Leert de hoofdpersoon goed kennen

2. Personaal perspectief

Gieles probeerde zich een schuddende aarde voor te stellen. Een schuddend dak was hem niet vreemd. Als ‘s nachts zware vrachtkisten opstegen, bonkte het dak als een oude centrifuge. Gieles zapte weg van de aardbeving naar Animal Planet. Een vlooiende bonobo en haar jong zaten onder een boom. Zijn vriend Toon vertoonde overeenkomsten met apen.
                                           (Uit: Glijvlucht – Anne-Gine Goemans)

3. Wisselend perspectief

• Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van verschillende personages
• Je ziet dezelfde gebeurtenissen vanuit verschillende invalshoeken
• Kan gebruik worden gemaakt van de ik-vertelsituatie (meerdere ik-figuren, meervoudige ik-vertelsituatie) of van de personale vertelsituatie (meerdere hij- of zij-figuren, meervoudige personale vertelsituatie)

4. Wisselend perspectief

Hoofdstuk 1: Freke. Op de dag dat mijn zus verhuisde, trok ik in haar kamer.

Hoofdstuk 2: Milan. "Milan, wat hoor ik?!' Mijn moeder gilde beneden aan de trap. 'Geen ballen in huis!'

Hoofdstuk 3: Freke. Ik sprong van mijn bed af en sloot het raam. Ik kon nooit lang naar dat joch kijken. Geschift was hij - altijd op dat veldje!

Hoofdstuk 4: Het was zes uur, te vroeg om op te staan. Van het tafeltje naast mij bed pak ik de nieuwe Voetbalweek. Ik zocht het geschreven portret. Wat zou ik antwoorden als ze mij over een paar jaar vroegen voor de rubriek?    (Uit: Schaduwspits, Corien Botman).

0

Welk perspectief heb je net gehoord in 'Koning van Katoren'?

1. ik-perspectief
2. Personaal perspectief
3. alwetende verteller
4. hij/zij-perspectief

Verder werken aan je leesautobiografie

Lever deze uiterlijk maandag 19 september in via Teams