Venapunctie en bloedonderzoek

• Verpleegkunde
• MBO
• Studiejaar 2

Venapunctie en bloedonderzoek

Wat weet je over de verpleegtechnische handeling venapunctie?

Wat is een venapunctie?

1. Toedienen van medicatie rechtstreeks in de bloedbaan
2. Bloed afnemen door aanprikken vene
3. Bloed afnemen door aanprikken arterie
4. Bloed toedienen via een bloedvat

Nu jullie: Pak pen en papier en schrijf de juiste benaming bij de cijfers. (5 min)

1. Longslagader (arteri pulmonalis, O2 arm)

2. Aorta (belangrijkste slagader, O2 rijk)

3. Linkerkransslagader (coronair arteri)

4. Afdalende tak

5. Kransader

6. Ombuigende tak

7. Holle ader (vena cava inferior, onderste en superior, bovenste)

8. Rechterkransslagader (coronair arteri)

9. Longaders (veni pulmonalis, O2 rijk)

De uitwisseling van zuurstof en voedingsstoffen in versus koolzuur en afvalstoffen tussen bloed en weefsels vindt plaats in de:

1. Kleine slagaderen (de arteriolen)
2. Kleine venen (de venulen)
3. De Capillairen

Welke bewering met betrekking tot de bloedverdeling over de bloedvaten is juist:

1. De arteriën bevatten meer bloed dan de venen.
2. De arteriën bevatten minder bloed dan de venen.
3. De arteriën bevatten evenveel bloed als de venen.

Een kenmerk van de venen is:

1. De aanwezigheid van kleppen
2. Afwezigheid van kleppen
3. Mooi rond van vorm en veel elastische vezels.

Welke van de onderstaande cellen zijn verantwoordelijk voor het zuurstoftransport?

1. De trombocyten
2. De leukocyten
3. De erytrocyten

Wat is een indicatie voor een venapunctie?

1. Aandoeningen/ziekten aantonen/uitsluiten
2. bepaling van de bloedgroep
3. Bepaling van een medicatiespiegel
4. alle antwoorden zijn juist

Aandoeningen en ziekten aantonen/uitsluiten door te kijken naar een veranderd bloedbeeld (tekort of teveel aan bepaalde stoffen). 

Voorbeelden: 

• Onderzoek van bloedbepalingen: algemeen onderzoek (Hb-gehalte)
• Bloedkweek: een microbiologische kweek van het bloed om micro-organismen aan te tonen die zich via het bloed verspreiden

Indicaties

• stellen van een diagnose
• uitsluiten van  aandoeningen
• volgen van het verloop van een behandeling
• instellen, evalueren, bijstellen van een behandeling
• bloedgroepbepaling

Nierfuncties

Natrium 

Kalium

UREUM

KREATININE

Ureum

Ureum is een afvalproduct bij de eiwitstofwisseling in de lever.

De nieren verwerken het ureum. Deze zorgen voor de terugresorptie (opgenomen in lichaam) en uitscheiding via de nieren.

Een verhoogd of verlaagd ureum zegt wat over hoe goed de nieren functioneren.

Kreatinine

Kreatinine is een afbraakproduct van de spieren in ons lichaam. De stof wordt via de nieren uit ons lichaam verwijderd. De hoeveelheid kreatinine in het bloed is afhankelijk van de nierfunctie, maar ook van de hoeveelheid spieren. 

Bij mannen is het kreatinine dan ook hoger dan bij vrouwen. 

Hematologie

Hemoglobine

Hematocriet

Erytrocyten

Leukocyten

Trombocyten

Hemoglobine

Rode bloedcellen bevatten hemoglobine. 

Hemoglobine is opgebouwd uit diverse eiwit en ijzerstructuren

Hemoglobine zorgt voor de rode kleur in ons bloed.

Belangrijkste functie is transport zuurstof en kooldioxide

Een te laag HB kan duiden op een anemie (bloedarmoede)

Erytrocyt

• Zijn gespecialiseerd in het vervoeren van  zuurstof en kooldioxide.
• Bestaat voor het grootste deel uit hemoglobine (HB)

Hematocriet

 hematocrietwaarde is het volume van het bloed dat door de rode bloedcellen (erytrocyten) wordt ingenomen, weergegeven als een fractie van het totale bloedvolume. 

oftewel:

De hematocrietwaarde drukt uit hoeveel rode bloedcellen er te vinden zijn in een bepaald bloedvolume.

Dehydratie

Dehydratie betekend uitdroging.

De hoeveelheid bloed in het menselijk lichaam is 7% en dit bestaat weer voor 86% uit water. Gemiddeld heeft een volwassen vrouw 4,5 liter bloed en een volwassen man 5,6 liter bloed in het lichaam.

Bij dehydratie heb je minder vocht in je lichaam, maar behoud je wel alle andere zaken zoals erytrocyten. Hematocriet zal dan stijgen omdat er minder water in het lichaam zit, maar nog net zoveel erytrocyten. 

gecentrifugeerd bloed

Net afgenomen labbuis

Andere belangrijke labwaardes

Leverfuncties

Stolling

Cholesterol spectrum

Hormonen oa schildklierfuncties

Diabetes onderzoek

Serologie

Bloedkweken

Geneesmiddel spiegels

Allergie

Materiaal

schroefsysteem

1 systeem

Vlindernaald/ Vleugelnaald

Hieronder staan twee beweringen. Welke bewering is juist of onjuist?
I. Voor het aantrekken van steriele handschoenen hoeven de handen niet gewassen of gedesinfecteerd te worden, omdat de handschoenen al genoeg beschermen.
II. Na het uittrekken van steriele handschoenen hoeven de handen niet gewassen of gedesinfecteerd te worden, omdat de handschoenen al genoeg beschermen.

1. I is juist en II is juist
2. I is onjuist en II is onjuist
3. I is onjuist en II is juist

Kruisinfecties worden het meest veroorzaakt door….

1. Besmette handen
2. Circulerende tijdschriften
3. Verplaatsing van micro-organismen via de lucht

Bij het handen wassen is het van belang om de handen met stevig ronddraaiende
bewegingen te wassen. Wat is de minimale duur van het handen wassen?

1. minimaal 10 seconden
2. minimaal 30 seconden
3. minimaal 1 minuut

Benoem 5 complicaties welke kunnen optreden bij een venapunctie.

Waarom prik je in een vene om bloed af te nemen en niet in de arterie?

Een venapunctie wordt met voorkeur uitgevoerd:

1. op de handrug
2. in de bovenarm
3. in de elleboogplooi

Waarom prik je bij voorkeur niet op de hand bij een venapunctie?

Venapunctie plaatsen

• Binnenkant elleboog
• Onderarm
• Handrug
• Voet (enkel/bovenkant) 
• Prik aan de arm waar geen lopend infuus op loopt.

Aandachtspunten

• Bestudeer protocol
• ALTIJD naam +geb. datum vragen.
• cva/parese, lymfeklierresectie,shunt
• Anticoagulantia gebruik
• Check of je de juiste buizen klaar hebt liggen voor wat je moet afnemen. 

zet de bloedbuizen in de juiste volgorde van afname

Nadat je de labbuis in de houder aan de naald geklikt hebt:

1. Wacht je rustig af totdat de buis volgelopen is
2. Haal je de stuwband los
3. Haal je de stuwband los en zeg je dat de zorgvrager zijn vuist moet loslaten
4. Geef je aan dat de zorgvrager zijn hand open en dicht moet doen zodat het bloed sneller in de buis stroomt.

Wat is stuwing?

stuwing

Stuwing ontstaat doordat je de stuwband (te lang) om doet.

Dit kan leiden tot hemolyse

(hemo=van het bloed, lysis= uit elkaar vallen,losmaken)

hemolyse=afbraak van erytrocyten (rode bloedcellen)

Gevolgen van stuwing tijdens bloedafname

Stuwing

Hemolyse

afwijkende

onbetrouwbare

 bloedwaarde bepaling

Verhoogd

Kalium

Proces uitgelegd

Een vals verhoogd kalium (pseudohyperkaliëmie)

Dit komt veel voor bij een gestuwde bloedafname. Wanneer er te lang gestuwd is mbv een stuwband, kan er geringe hemolyse optreden. Bij hemolyse gaan de bloedcellen kapot en komt er kalium van binnen de cel vrij.

Wat moet je doen wanneer er een hematoom ontstaat tijdens de venapunctie?

Wat komt eerst bij de verzorging van een wond(je) na een prikletsel?

1. desinfecteren met alcohol 70%
2. goed laten doorbloeden
3. eerst melden

Schrijf 3 dingen op die je vandaag hebt geleerd: