Hoofdstuk 5 paragraaf 3 De koude oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Voorkennis: Wie werden de 2 supermachten na de Tweede Wereldoorlog?

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De blokvorming tussen oost en West en de Koude Oorlog.

- Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De blokvorming tussen oost en West en de Koude Oorlog.

- Je kan uitleggen hoe en waardoor de tegenstelling tussen Oost- en West ontstond

- Je kan uitleggen waardoor de tegenstelling groeide.

- Je kan uitleggen hoe tijden van ontspanning en spanning elkaar afwisselden.

- Je kan uitleggen hoe de Koude Oorlog eindigde en welke directe gevolgen dit had.

- Je kan uitleggen wie de leider was van het Oostblok en welke landen daar onderdeel van waren.

- Je kan uitleggen wie de leider was van het Westen en welke landen daar onderdeel van waren.

- Je kan uitleggen waarom de Koude Oorlog, de Koude Oorlog wordt genoemd.

- Je kan uitleggen wat ideologieën zijn.

- Je weet welke 2 ideologieën belangrijk waren tijdens de Koude Oorlog.

- Je weet de kenmerken van de ideologie van Het Westen.

- Je weet de kenmerken van de ideologie van het Oostblok.

- Je weet wat blokvorming is.

- Je kan uitleggen waarom Duitsland een mooi voorbeeld was van de strijd in de Koude Oorlog.

- Je kan uitleggen wat containment is.

- Je kan uitleggen waarom Marshallhulp onderdeel was van containment.

- Je weet de militaire bondgenootschap van Het Westen.

- Je weet de militaire bondgenootschap van het Oostblok.

- Je weet welke wapenwedloop er tijdens de Koude Oorlog werd gevoerd.

- Je kan uitleggen waarom de Cubacrisis ontstond.

- Je kan uitleggen hoe de Koude Oorlog ten einde kwam.

Leg uit waarom de Koude Oorlog zo werd genoemd.

kaart Europa

Noem 4 kenmerken van het Westen

Noem de 4 kenmerken van het Oostblok.

Sovjet-Unie (communisme)	De Verenigde Staten (kapitalisme)
- Dictatuur (bijv. dictator Jozef Stalin) - Planeconomie (de staat bedenkt 5-jaren- plannen die behaald moeten worden) - Bijna geen verschillen tussen rijk en arm - Geen persvrijheid (censuur) en geen vrijheid van meningsuiting - Bedrijven zijn in bezit van de staat die alles bepaald	- Gekozen leider (democratie) - Vrijemarkteconomie (vraag en aanbod) - Grote verschillen (rijk en arm) - Wel persvrijheid (censuur) en geen vrijheid van meningsuiting; - Bedrijven in bezit van eigenaar die het bedrijf zelf het hebben opgebouwd.

Oorzaak ontstaan IJzeren Gordijn en Berlijnse muur: In WOII zijn Sovjetunie en VS nog bondgenoten en hebben samen de vijand nazi-Duitsland verslaan, waarna zij worden gezien als twee supermachten.

Ruzie Maar de twee supermachten krijgen direct na de WOII ruzie.  

Reden? Oneens over hoe landen op de wereld moeten worden bestuurd (verschil van mening in politieke ideologieen). Beide landen willen hun eigen (politieke) systeem verspreiden. 

Volgende dia: kenmerken Koude Oorlog

Leg uit wat Marshallhulp is

Leg uit wat containment politiek was.

Kenmerken Koude Oorlog

- Blokvorming (kapitalistisch Westblok en een communistisch Oostblok dat uitmondt in een koude/ kille relatie van 1945 tot 1991.

- De VS past containmentpolitiek (het indammen van communisme). Onderdeel hiervan is Marshall hulp.

- 1945 tot 1991: periode van grote spanningen en angst (bv 1962 Cuba-crisis --> bijna derde Wereldoorlog), maar ook rustige periodes.

Noem de twee belangrijkste bondgenootschappen tijdens de Koude Oorlog.

- Het westblok (de kapitalistische landen) verenigen zich in de NAVO,
waarop de Sovjetunie reageert door het Warschaupact met alle communistische landen op te richten.

De regel wordt: een aanval van een communistisch land op een kapitalistisch land is een aanval op alle kapitalistische landen (en anders natuurlijk om)

Gevolg: een angstaanjagende wapenwedloop met vooral kernwapens.

Leg uit waarom in Duitsland de tegenstellingen van de Koude Oorlog goed te zien waren.

Tegenstelling tussen Oost en West

Omdat Duitsland de oorlog had verloren. Werd Duitslands verdeeld 2 landen: West en Oost-Duitsland. 

West-Duitsland (BRD) was Democratisch

Oost-Duitsland (DDR) was Communistisch

Berlijn werd ook verdeeld in West en Oost. 

Leg uit wat het IJzeren Gordijn was.

Groeiende tegenstelling

In communistische landen waren de bewoners niet vrij. Daarom vluchtte veel  van deze mensen naar het westen. 

Om dit te voorkomen bouwde Oost-Europese landen een muur tussen Oost en West Europa. 

Deze muur werd zwaar bewaakt. Iedereen die over de muur wilde klimmen mocht gedood worden. Dit wordt ook wel het IJzeren Gordijn genoemd. 

Berlijn werd ook verdeeld in Oost en West. Hier werd de Berlijnse Muur gebouwd. 

De bouw van deze muren stopte de stroom van mensen van Oost naar West Europa. 

Berlijnse Muur

13 augustus 1961

Berlijnse Muur

IJzeren Gordijn

Leg uit waarom de Berlijnse Muur werd gebouwd.

Waarom een muur?

• Inwoners Oost-Duitsland willen weg.
  

• De grens (IJzeren Gordijn) tussen Oost- en West-Duitsland is dicht
  

• De grens tussen Oost- en West-Berlijn is wél open
  

• West-Berlijn is volgens de Sovjet-Unie 'de etalage van het kapitalisme'.

Leg uit hoe de Koude Oorlog eindigde.

Einde Koude Oorlog

In de jaren '80 gaan steeds meer mensen in comunnistische Oostbloklanden protesteren tegen de heersende dictators.

In 1989 valt de Berlijnse muur en worden en Oost- en West-Duitsland na ruim 40 jaar herenigd.

En wat gebeurt er met de Sovjetunie?

- Nieuwe naam: Rusland

- Er gaan veel nieuwe landen onstaan die vroeger bij de Sovjetunie hoorden. 

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De blokvorming tussen oost en West en de Koude Oorlog.

Maken

5.3 Koude Oorlog
Leren leerdoelen 5.3.