11 Wegen van Navolging - Christendom - hoofdstuk 4

• Godsdienst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Deze les

- lezen pagina's 52 tot en met 57 (hoofdstuk 4)

- maken de opdrachten

Lesdoelen

• Controle: Je kunt het belang van het onderwerp aangeven. 
  
• Controle: Je kunt het leven van Calvijn in grote lijnen weergeven.
  
• Nieuw: Je kunt de theologische ontwikkelingen vóór Calvijn aangeven.

Een 'nieuw' geloof

De Reformatie

Reformatie

waarom juist toen.....

humanisme

Erasmus

boekdrukkunst

Reformatie (2)

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken (ook wel: hervormde- of gereformeerde kerk) naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Galileo Galilei

• De zon draait niet om de wereld, zoals de Kerk en iedereen geloofde ... (geocentrisch)
• ...maar de wereld om de zon (heliocentrisch)
• En de Kerk? Die deed Galilei in de ban.

Welke oorzaken zijn er voor de vervolging van zowel Giordano Bruno als Galileo Galilei?

1. De protestantse reformatie
2. De centralisatiepolitiek
3. De strenge hiërarchie in de katholieke kerk
4. De wetenschappelijke revolutie

Wat was het doel van de Reformatie?

1. om de kerk opnieuw vorm te geven
2. om de hemelvaart van Maria als leer vast te leggen
3. om de kerkmensen te overtuigen van goede leiding van de paus
4. om de 7 sacramenten op een goede manier uit te voeren

Rooms-Katholiek

Protestant

Oosters Orthodox

originele richting Christendom

Paus 

Rome

7 sacramenten

carnaval

Celibataire leiders

sola scriptura

veel pracht en praal

ontstaan in 16e eeuw

Reformatie

Wereldraad van Kerken

2 sacramenten

domineeen kerkenraad

Evangelisch

Baptist

Schisma

Rusland

Griekenland

Icoon

Patriarch

Ontstaan in 1054

Van Luther naar Calvijn

• Johannes Calvijn - tweede reformatorische golf 
• Overeenkomst: geloof in Christus en de Bijbel centraal
• Accentverschil: 

Luther: 'hoe krijg ik een genadig God?' 

Calvijn: 'hoe komt God aan Zijn eer?'

• Invloed Luther: Duitsland - Lutheranisme
• Invloed Calvijn: Zwitserland, daarna NL, GB, VS - Calvinisme

en vanuit Nederland op heel Europa

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland

Wie is wie?

1. Luther, Calvijn, Erasmus
2. Calvijn, Erasmus, Luther
3. Calvijn, Luther, Erasmus
4. Erasmus, Calvijn, Luther

Boekdruk-kunst 

Boeken sneller en goedkoper verspreid

Voordeel voor de Kerk:

.......

Nadeel voor de kerk:

.......

Duitsland

Luther

Wartburg

Calvijn

Genève

Institutie

In welk jaar is de Statenvertaling voor het eerst verschenen?

1. 1637
2. 1548
3. 1792
4. 1600

De Statenvertaling 

1618-1619 De synode van Dordrecht 

1625  officiële opdracht tot vertalen door 

de Staten-Generaal

eerste druk 1637

Jacobus Revius

De Statenvertaling

zes vertalers

vijtien overzieners

van 1626-1633/34

1637 eerste druk

(Hiëronymus de Vulgaat)

de Statenvertaling is een vertaling uit de volgende taal(talen)

1. Latijn en Grieks
2. Grieks
3. Grieks en Hebreeuws
4. Latijn en Hebreeuws

De Heidelbergse Catechismus is geschreven door

1. Guido de Brès
2. Caspar Olevianus en Zacharius Ursinus
3. Bogerman
4. Calvijn

Luther

Calvijn

Katholiek

Protestant

Calvijn

Luther

Bisschoppen

Aflaat

Simonie

Bijbel

De Zielenvisserij - Van der Venne, 1614

Kijken naar...

De zielenvisserij

Adriaen Pietersz. van de Venne

1614

Rijksmuseum, Amsterdam

Wat is de naam van dit schilderij?

1. De opstanding
2. De verdoemenis
3. De Zielenvisserij
4. De bootwerker

85. Leg uit wat de contrareformatie inhoudt.

Hoe heette de kerkelijke rechtbank die ketters opspoorde en vervolgde?

1. Inquisitie
2. Contrareformatie
3. Calvinisme
4. Lutheranisme

Contrareformatie 

- De kerk reageert (contra betekend 'tegen')

1. Opleidingen priesters verbeteren
2. bisdommen worden verkleind

- Toch blijven de meeste traditisch bestaan. Ook gaat de kerk hard optreden tegen protestanten door een kerkelijke rechtbank (Inquistie) op te richten.

Reactie katholieke kerk op reformatie       Contrareformatie

• Concilie van Trente (1545-1563):
  
• 1.  aflaatbrieven bleven bestaan
• 2. celibaat blijft (priester niet trouwen)
• 3. heiligenverering bleef
• 4. priesteropleiding verbeterd
• 5. Vulgaat bleef officiële bijbel
• 6. bisdommen verkleind > controle 
• 7. inquisitie pakt ketters aan

H4 Hofcultuur

inleiding

Paus in Rome

toetsvraag

mogelijke toetsvraag

1500 nieuw zwaartepunt Renaissance

regeert als vorst = macht etaleren

verzet groeit = reformatie

einde 16e eeuw einde renaissance, start Barok

kunst = groots, meeslepend: publiek overdonderen en verleiden

contrareformatie = beweging van K-kerk om verzet te breken. 

1500-1700 (zestiende en zeventiende eeuw)

Barok is verbonden aan de contrareformatie.
Wat is de contrareformatie?

1. Revolutie in de kunst
2. Reactie van de kerk tegen hervormingen
3. Katholieke kerk tegenover protestante kerk
4. Protestantse kunst

Welk woord moet weg?

1. reformatie
2. contrareformatie
3. renaissance
4. protestantisme

Wat is GEEN gevolg van de reformatie?

1. Dat vorsten een grotere rol in het geloof gingen spelen
2. dat er een contrareformatie kwam
3. dat er een inquisitie kwam
4. Dat er hagenpreken werden gehouden

In de Nederlanden - Republiek

Republiek der
Verenigde Nederlanden

https:

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Huiswerk 

Het huiswerk voor de volgende les is het volgende:

- lezen pagina's 27 tot en met 35 (hoofdstuk 2 & 3)

- maken de opdrachten 7 én 1 + 2 + 3 (H3) van het werkboek