Herhalingsles B1C

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Herhalingsles 1

BS 1: steeds kleinere groepen

- Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken.

- Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.

- Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk.

Hoofdgroep en rijken

Biologen gebruiken het volgende om organismen te ordenen: 

- kenmerken van cellen 

- kenmerken van het DNA.

Organismen worden eerst in twee hoofdgroepen ingedeeld:

Prokaryoten en Eukaryoten

Hoofdgroepen en rijken

Pro - karyoot= voorafgaand celkern                              eu - karyoot = cel met celkern

Prokaryoten --> organismen met cellen zonder celkern

Eukaryoten --> organismen met cellen met celkern

Celkenmerken

• Celkern: prokaryoten hebben geen celkern, eukaryoten wel.
• Celwand: dieren hebben het niet.
• Bladgroenkorrels: alleen planten.

Eukaryoten

- Eencellig = organisme bestaat, maar uit 1 cel

 

- Meercellig = organisme bestaat uit 2 of meerdere cellen

Steeds kleinere groepen

Op basis van kenmerken worden steeds kleinere groepen gemaakt. 

D = Domein = hoofdgroep

DR, SK of GS

Drama, scheikunde of geschiedenis

Vertakkingsschema

De indeling van organismen in steeds kleinere groepen, kan je weergeven in een vertakkingsschema.

Voorbeeld:

stam

klasse

orde 

Leerdoelen

- Je kunt soorten en rassen onderscheiden

- Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap.

Soort

Organismen behoren tot dezelfde soort

• Als ze nakomelingen kunnen maken
• Als deze nakomelingen vruchtbaar zijn

Afrikaanse olifant

Indische olifant

Ras

Een soort kan uit verschillende rassen bestaan.

Bijvoorbeeld alle hondenrassen behoren tot de soort hond.

Honden

+

=

    Beagle                       Pug                              Puggle

                                                                  (kan voortplanten)

Afrikaanse olifant

Indische olifant

Variatie

Variatie = kleine verschillen tussen organismen binnen een soort.

Selectie

bruine slakken worden vaker opgegeten. groene slakken kunnen dus meer kinderen krijgen. Door selectie komen er minder bruine en meer groene slakken.

Selectie= het proces waarbij niet alle organismen van dezelfde soort hetzelfde aantal nakomelingen krijgen

Selectie

Evolutie

Soorten ontstaan door evolutie

Door variatie en selectie kunnen soorten langzaam veranderen. Evolutie: soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen.

DNA-sequencing

• DNA-sequentie: volgorde van de basen in het DNA    (A, T, C, G)
• DNA-sequencing: volgorde basen in kaart brengen
• Hoe meer overeenkomstig DNA, hoe meer verwant soorten aan elkaar zijn

verwantschap

Hoe korter geleden er een gemeenschappelijke voorouder was, hoe meer overeenkomsten en verwantschap

Oftewel:

Meer verwantschap: meer overeenkomsten in het DNA

Minder verwantschap: minder overeenkomsten in het DNA

Welk soort is het meest verwant aan reptielen? En waarom?

Leerdoelen

- Aan het einde van de les kunnen leerlingen uitleggen wat het begrip ‘symmetrisch’ betekent en de vormen hiervan benoemen.

- Aan het einde van de les kunnen de leerlingen het verschil uitleggen tussen een inwendig en uitwendig skelet.

- Aan het einde van de les kunnen de leerlingen aan de hand van plaatjes en kenmerken dieren indelen in de juiste stam van het dierenrijk.

Het dierenrijk

Belangrijke kenmerken bij indelen van dieren 

zijn:

• symmetrie
• Het skelet

Tweezijdig symmetrisch

Dieren die je, maar op één manier in twee gelijke helften kan verdelen.

Veelzijdig symmetrisch

Dieren die je op meerdere manieren in gelijke helften kan verdelen.

Niet- symmetrisch 

Dieren die je op geen enkele manier in twee gelijke helften kan verdelen.

1

2

3

4

5

6

Dieren - skelet

Skelet= stevige delen die zorgen voor stevigheid en bescherming

       Inwendig skelet                        Uitwendig skelet                            Geen skelet

vragen

VRAGEN?