Tandwielen

• Techniek
• Basisschool
• Groep 4,5

Kerndoel 42

De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en 

natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.

Kerndoel 44

De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving

relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.

Kerndoel 45

De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.

Welkom in de les

- Open op je iPad de lessonup app 

- Log in met de code.

Wat zijn dit?

Dit ga je leren vandaag:

• Je leert wat een tandwiel is.
  
• Je leert hoe een tandwiel werkt.
  
• Je leert waarvoor je een tandwiel gebruikt. 
  

Tandwiel

Tandwielen worden vaak gebruikt. 

Ook door jou! 

Als je fietst bijvoorbeeld. 

Kijk maar eens waar je trappers aan vast zitten. 

Juist... aan een tandwiel!

Tandwielen

Een tandwiel noemen we een tandwiel, omdat het een soort wieltje is dat kan draaien en waar uitsteeksels aan zitten, die we tanden noemen. 

Een tandwiel is dus een wiel met tanden!

Tandwielen

Wanneer je fietst, trap je de trappers van je fiets rond.

Door deze draaiende beweging gaat het tandwiel ook draaien. Maar dit is niet het enige tandwiel van je fiets.

Tandwielen

Aan het achterwiel zit er nog één. 

De ketting tussen deze twee tandwielen draait met het eerste tandwiel mee, doordat de tanden van het tandwiel in de ketting haken.

Tandwielen

Doordat de ketting beweegt, gaat het achterste tandwiel ook draaien. 

Dit tandwiel zorgt ervoor dat je achterwiel gaat draaien. 

Zo kom je vooruit! 

De ketting zorgt er dus voor dat de beweging van de ene plek, naar de andere plek verplaatst wordt.

1. De trappers zitten vast aan een tandwiel. 

2. De tanden van het tandwiel grijpen in de gaatjes van de ketting. 

5. Als de ketting draait, gaat ook het achterwiel draaien.

En draait je achterwiel, dan draait je voorwiel vanzelf mee.

Je fietst!

4. Ook in je achterwiel zit een tandwiel.

Dit tandwiel grijpt ook in de gaatjes van de ketting. 

3. Draai je de trappers rond? 

Dan draaien ook het tandwiel en de ketting. 

Filmpje (1.35 min)

Een tandwiel brengt beweging over. 

Myléne laat zien welke tandwielen er op een fiets zitten en hoe ze gebruikt worden.

Waarom kan Lotte niet fietsen?

Waarom kan Lotte niet fietsen?

Lotte kan niet fietsen omdat haar ketting van de tandwielen af is. 

In elkaar grijpen

Je kunt dingen laten bewegen met tandwielen.

Ook een ander tandwiel.

Twee tandwielen kunnen in elkaar grijpen.

Als de tandwielen even groot zijn, draaien ze even snel. 

Grote en kleine tandwielen

Wanneer tandwielen niet even groot zijn, dan draait het kleine tandwiel sneller rond dan het grote.

Dit komt omdat een kleiner tandwiel minder tanden heeft.

Je kunt dingen sneller of minder snel laten ronddraaien door grotere en kleinere tandwielen te gebruiken.

Zoals de wijzers van de klok. 

Grijpen twee tandwielen in elkaar, dan draaien ze ieder een andere richting op.

Tandwiel 1 draait sneller dan tandwiel 2. 

Tandwielen die even groot zijn, draaien even snel.

1. waar
2. niet waar

Een kleiner tandwiel draait langzamer rond dan een groter tandwiel.

1. waar
2. niet waar

Voorbeelden

Tandwielen worden vaker gebruikt dan je misschien denkt. 

Een paar voorbeelden:

Voorbeelden

In een klok

Grote en kleine tandwielen laten de grote en kleine wijzer draaien.

Allebei met een andere snelheid.

Voorbeelden

In een molen: 

De wieken van de molen laten verschillende tandwielen draaien.

Hierdoor gaan machines in de molen bewegen.

Voorbeelden

In een fietsbel: 

De tandwieltjes in de fietsbel zorgen ervoor dat het belletje gaat rinkelen.

Er zijn nog veel meer voorbeelden!
Weet je zelf nog een voorbeeld waar tandwielen voor gebruikt worden?

Filmpje (1.28 min)

Tandwielen brengen beweging over. 

Maar ze kunnen ook de snelheid van een beweging veranderen. Wat kun je met tandwielen nog meer?

Filmpje (1.35 min)

Als je de heuvel opfietst zet je je fiets in een lagere versnelling. Dat trapt minder zwaar. Dat heeft te maken met de grootte van de tandwielen waar de fietsketting omheen ligt.

Filmpje (1.25 min)

Als de ketting van je fiets eraf ligt kun je niet fietsen. 

Dan ga je naar de fietsenmaker. 

Hij legt de ketting er weer op. 

De fietsenmaker in het filmpje vertelt hoe de ketting op een tandwiel werkt.

Afsluiting van de les

We sluiten de les af door een aantal vragen over de onderwerpen die we de afgelopen weken hebben gehad: 

hefboom, katrol en tandwiel. 

hefboom

katrol

tandwiel

Waar hoort het bij?

tanden

1. hefboom
2. katrol
3. tandwiel

Waar hoort het bij?

arm

1. hefboom
2. katrol
3. tandwiel

Waar hoort het bij?

touw

1. hefboom
2. katrol
3. tandwiel

Waar hoort het bij?

takel

1. hefboom
2. katrol
3. tandwiel

Waar hoort het bij?

draaipunt

1. hefboom
2. katrol
3. tandwiel

Waar hoort het bij?

ketting

1. hefboom
2. katrol
3. tandwiel

Bedankt voor je inzet in de les.

Als de bel gaat: 

• Schuif je stoel aan
  
• Ruim je spullen op en neem ze mee
  
• Verlaat het lokaal rustig