Herhaling thema 7

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhaling Thema 7

1 Havo/Atheneum

Deze les

• Herhaling
• Diagnostische toets 
• Herbarium 

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• De onderdelen van een bloem en hun functies benoemen en herkennen 
• Omschrijven wat eenslachtige en tweeslachtige bloemen zijn
• Omschrijven wat eenhuizige en tweehuizige bloemen zijn
• Omschrijven wat zelfbestuiving en kruisbestuiving is
• De kenmerken van windbloemen en insectenbloemen benoemen en herkennen

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Omschrijven hoe bevruchting plaatsvind bij zaadplanten
• Omschrijven wat er in het vruchtbeginsel gebeurt na bevruchting
• Aan de hand van de onderdelen van een plant kunnen afleiden hoe de vruchten en zaden verspreid worden
• Omschrijven hoe ongeslachtelijke voortplanting bij zaadplanten plaatsvind

In het kort

• Bloemen
• Bestuiving
• Bevruchting
• Verspreiding van vruchten en zaden
• Ongeslachtelijke voortplanting

Onderdelen bloem

en functie vragen

Meeldraden

• Geheel = meeldraad
• Stuifmeel = pollen
• Mannelijke geslachtscellen

Dan heb je ook nog de meeldraden van een bloem. 1 zo'n meeldraad bestaat uit 2 delen: namelijk de helmknop en de helmdraad.  Zo'n helmknop bestaat weer uit helmhokjes waar stuifmeelkorrels in  zitten. Stuifmeel kennen jullie wss ook wel als pollen. De stuifmeelkorrels zijn de mannelijke geslachtscellen van een plant. Als je hooikoorts hebt dan ben je allergisch voor het stuifmeel van bepaalde planten. 

Stamper

• Geheel = stamper
• Eicel = vrouwelijke geslachtscel  

Het volgende onderdeel van een bloem is de stamper. De stamper bestaat uit drie delen: Stempel, stijl en vruchtbeginsel. In het vruchtbeginsel bevind zich het zaadbeginsel waarin de vrouwelijke geslachtscel van de plant zit: het eicel. 

Meeldraden en de stamper zijn dus nodig om voort te kunnen planten. 

Eenslachtig of tweeslachtig

• Tweeslachtig = Twee geslachten
• Eenslachtig = Eén geslacht (mannelijk of vrouwelijk)

De bloemen die we net hebben gezien hebben zowel een stamper als meeldraden, zowel mannelijke geslachtscellen als vrouwelijke geslachtscellen. Als één bloem twee soorten geslachtscellen heeft spreken we over een tweeslachtige bloem, hij heeft du twee geslachten. 

Er zijn ook planten die bloemen maken met maar één geslacht per bloem. Op deze manier kunnen ze zelfbestuiving voorkomen. Deze bloemen met maar één geslacht heten ook wel eenslachtige bloemen. Deze kunnen dus of mannelijk zijn of vrouwelijk, afhankelijk of ze een stamper of meeldraden hebben. 

Eenhuizig of tweehuizig

• Eenhuizige planten --> Zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen.
• Tweehuizige planten --> Planten die alléén mannelijke bloemen dragen of alléén  vrouwelijke bloemen

Naast dat er bloemen zijn die maar één soort geslachtscel dragen, zijn er ook plantensoorten die maar één soort bloem groeien, dus een plant met bijvoorbeeld alleen maar mannelijke bloemen. Deze planten worden ook wel tweehuizige planten genoemd. 

Wanneer een plant zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen groeit spreken we over eenhuizige planten. 

Insectenbloemen

• Bestuiving door insecten, soms ook andere diertjes.
• Grote opvallende kroonbladeren.
• Geur en nectar.

Insecten bloemen heten zo omdat ze insecten nodig hebben voor bestuiving.

De stuifmeelkorrels plakken dan aan zo'n insect en als hij een andere bloem bezoekt kan er bestuiving plaatsvinden. 

Insecten bloemen hebbe grote en opvallende kroonbladeren om de insecten te lokken. Ook worden insecten gelokt door de geur en nectar van de bloemen. 

Windbloemen

• Bestuiving door de wind.
• Bloemen zijn klein en onopvallend.
• Vaak groene kroonbladeren. 

Bij windbloemen vind de bestuiving plaats door de wind. De wind blaast en neemt de stuifmeelkorrels mee door de lucht en die komen dan op de stempels terecht van andere planten. 

Als je hooikoorts hebt, dan ben je allergisch voor de stuifmeel die door de lucht zweven. 

Windbloemen zijn vaan klein en onopvallend, want ze hoeven toch geen insecten te lokken. Ook zijn hun kroonbladeren vaak groen van kleur. 

Bestuiving

Naast zelfbestuiving is er ook kruisbestuiving.

Kruisbestuiving is wanneer de stuifmeel van de ene plant op een stempel terecht komt van een andere plant, maar wel van dezelfde plantensoort. 

Bevruchting

Kern van mannelijke 

geslachtscel

Kern van vrouwelijke geslachtscel

+

=

Bevrucht eicel

Er vindt eerst bestuiving plaats. Vervolgens gaat de stuifmeelkorrel een stuifmeelbuis maken. 

Wist je nog dat ik zei dat sommige planten hun eigen stuifmeelkorrels herkennen? Als dat het geval is dan mag/kan de stuifmeelkorrel geen stuifmeelbuis maken. 

De stuifmeelbuis gaat via de stijl richting de vruchtbeginsel naar het zaadbeginsel waar de eicel in zit. 

Wanneer de stuifmeelbuis met de kern van de stuifmeelkorrel bij de eicel zijn, dan barst het uiteinde van de buis open zodat de kernen bij elkaar kunnen komen. Wanneer de kernen samen gesmolten zijn is er pas bevruchting. 

Na de bevruchting

De bevruchte eicel en zaadbeginsel gaan groeien.

• Bevruchte eicel --> Kiem
• Zaadbeginsel --> Zaad

Wat gebeurt er dan na een bevruchting. De bevruchte eicel en zaadbeginsel gaan dan groeien.  Het bevruchte eicel ontwikkeld zich tot een kiem, wat uiteindelijk tot een nieuwe plant kan groeien en de zaadbeginsel groeit dan uit tot zaad waar veel voedingstoffen worden opgeslagen voor de kiem. 

Verspreiding vruchten en zaden

Door de plant zelf --> Schieten of slingeren

Verspreiding vruchten en zaden

Door de wind

Verspreiding vruchten en zaden

Door dieren

Verspreiding vruchten en zaden

• Door de plant zelf --> 

          Springen of slingeren

• Door de wind --> 

           Licht van gewicht

• Door dieren --> 

          Besjes, kleven of haken

Knollen --> onderste deel stengel is verdikt, heeft knoppen

Bollen -->  bolschijf met rokken en daartussen knoppen

Uitloper --> boven de grond

Wortelstok --> onder de grond

Stengel waaraan nieuwe nieuwe plantjes kunnen ontstaan. Wanneer ze van hun ouderplant gescheiden worden kunnen ze zich verder ontwikkelen.

Stekken

Weefselkweek

Vragen?

Bloemen

Bestuiving

Bevruchting

Verspreiding van vruchten en zaden

Ongeslachtelijke voortplanting

Zelfstandig werken

• Wat --> Oefentoetsen in de planner
• Hoe --> Alleen en zonder te overleggen
• Tijd --> 30  minuten
• 
  
•  Klaar? --> Thema 7 leren of rustig werken aan verslag                                        herbarium
  

Vragen?

Bloemen

Bestuiving

Bevruchting

Verspreiding van vruchten en zaden

Ongeslachtelijke voortplanting

Herbarium

• Masker op als je gaat rondlopen!!

• Wat --> Plantjes drogen of werken aan het verslag
• Tijd --> Tot 14:35

Afsluiten

• Wat vinden jullie van de lessen die ik tot nu toe heb gegeven.

• Vraagje -->  Dinsdag ochtend 8:30-9:50 buitenlesje 

Volgende week

Toets thema 7

Fijn weekend!