2.2 Voorwaarden voor een rechtsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

In dit land zijn meerdere politieke partijen toegestaan

1. Democratie
2. Dictatuur

Er is sprake van censuur

1. Democratie
2. Dictatuur

Een rechter moet lid zijn van de grootste politieke partij

1. Democratie
2. Dictatuur

Je mag de overheid aanklagen als je het niet eens bent met een beslissing

1. Democratie
2. Dictatuur

2.2 Voorwaarden voor een rechtsstaat 
lesboek bladzijdes 36 t/m 39 

Leerdoel

Je kan de voorwaarden voor de rechtsstaat benoemen en uitleggen 

Voorwaarden  

1. Grondwet met grondrechten 

2. Er is een machtsverdeling --> Trias Politica

3. Het legaliteitsbeginsel 

4. Onafhankelijke rechtspraak 

1. Grondwet

• Belangrijkste document 
  
• Grondrechten
• Klassiek en sociaal 

Klassieke grondrechten

Beschermen ons tegen de overheid 

Geven ons rechten tegen een te machtige overheid

Hier mag je voor naar de rechter stappen als je denkt dat hier niet aan voldaan is 

Bijvoorbeeld:

• Artikel 1: Anti-discriminatie 


• Artikel 4: Kiesrecht


• Artikel 7: Vrijheid van meningsuiting


• Artikel 8: Recht op vereniging


• Artikel 9: Recht op vergadering


• Artikel 10: Onaantastbaarheid van de persoonlijke levenssfeer


• Artikel 11: Onaantastbaarheid van het lichaam


• Artikel 13: Briefgeheim

Stel je voor...

Je werkt in een winkel. Om daar te mogen werken, moet je een contract ondertekenen. In dat contract staat dat vrouwen make-up moeten dragen en mannen hoeven dat niet per se. 

1. Wat vind je daarvan? 

2. Wat zegt dit over de botsing van klassieke grondrechten?

nos.nl

Sociale grondrechten

Plichten van de overheid: 

zorgen voor een goed bestaan

Zijn pas later in de Grondwet gekomen

Overheid moet zich ervoor inspannen, maar je kan er niet voor naar de rechter stappen 

bijvoorbeeld:

• Recht op veilig bestaan


• Recht op onderwijs


• Recht op gezondheidszorg


• Recht op woongelegenheid


• Recht op bewoonbaar gebied


• Recht op rechtsbijstand


• Recht op werk

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

https://www.denederlandsegrondwet.nl/

2. Machtenscheiding

• Franse filosoof Montesquieu (1689 - 1755)
• 'De ervaring leert dat iedereen die de macht heeft, geneigd is daar misbruik van te maken'
• Checks and balances 

3. Het legaliteitsbeginsel

Ook de overheid moet zich aan de wet houden - rechtsbescherming 

Bedoeld om machtsmisbruik tegen te gaan.

Heerschappij van de wet gaat hier gelden.

Burgers en overheid weten waar ze aan toe zijn
>> wantrouwen en onzekerheid maken plaats voor vertrouwen en rechtszekerheid.

Komt naar voren in...

1. Strafbaarheid 
2.  Strafmaat
3. Ne bis in idem 

Wat kost de boete voor appen op de fiets?

1. 90 euro
2. 95 euro
3. 140 euro
4. 159 euro

Hoe lang is levenslang?

1. De rest van je leven
2. 30 jaar
3. 25 jaar
4. 20 jaar

Wat is de maximale straf bij een verkrachting?

1. 6 jaar gevangenis
2. 10 jaar gevangenis
3. 12 jaar gevangenis
4. 100 uur taakstraf

Wat is de maximale strafmaat voor doodslag?

1. 5 jaar gevangenis
2. 10 jaar gevangenis
3. 15 jaar gevangenis
4. 25 jaar gevangenis

Leerdoel

Je kan de voorwaarden voor de rechtsstaat benoemen en uitleggen 

Huiswerk 

• Lezen paragraaf 2.2 Voorwaarden voor een rechtsstaat lesboek bladzijdes 36 t/m 39 
  
  
• Maken in je digitale werkboek van paragraaf 2.2 vraag 2, 3, 4, 7,  8 en 9