Parlementaire democratie §1.3 Beslissen we met z'n allen of namens ons allen? 2023

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Vorige week heb je onder andere geleerd welke drie grote ideologieën er zijn. Welke ideologie past het beste bij jou? Licht je antwoord toe

Leerdoelen

Je kunt herkennen in hoeverre het bestuur in een land voldoet aan de formele en informele kenmerken van een democratie.

Je kunt uitleggen hoe de volksvertegenwoordiging in Nederland is georganiseerd op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau.

Je kunt voor- en nadelen van indirecte en directe democratie benoemen en beargumenteren welke vorm van democratie jouw voorkeur heeft

Democratie

definitie

Institutie waarbij burgers politieke invloed kunnen uitoefenen en mee kunnen beslissen, al dan niet via gekozen volksvertegenwoordigers

Winston Churchill, 11 nov 1947

Many forms of Government have been tried, and will be tried in this world of sin and woe. No one pretends that democracy is perfect or all-wise. Indeed it has been said that democracy is the worst form of Government except for all those other forms that have been tried from time to time.…

01:07

Welke van de vier kenmerken van een rechtsstaat wordt hier ondermijnd?

01:30

Hoe noemen we dit ook wel?

1. Legaliteitsbeginsel
2. Zelfcensuur
3. Opportuniteitsbeginsel
4. Censuur

01:59

Welke theorie is hierop het meest van toepassing?

1. Zondeboktheorie
2. Theorie van De Swaan
3. Rationelekeuze-theorie
4. Theorie van collectieve actie

03:23

Vind jij dat er op basis van de informatie uit dit fragment je kunt stellen dat Polen en Hongarije democratieën zijn? Licht je antwoord toe

Directe democratie

referendum/

volkstemming

indirecte democratie

Deze indirecte democratie wordt ook wel parlementaire democratie genoemd

Hoe zouden we er nu voor kunnen zorgen dat

het in Nederland niet zo ver komt?

Een directe democratie: bindende referenda

Een veelgebruikte methode is Zwitserland is het houden van volksvergaderingen waarbij de inwoners op het marktplein via handopsteken hun stem kunnen uitbreiden. Landelijk wordt dit ook gedaan door referanda.

Formele kenmerken van Democratie

vrije en geheime verkiezingen

Rechtstatelijke beginselen

Vrije media

Informele kenmerken

Politieke cultuur & Democratische waarden

Je hebt in de uitleg al een aantal voordelen van bindende referenda gehoord. Noem 2 voordelen en 2 nadelen van bindende referenda

Bestuurs-vormen	Volks vertegen woordiging	Dagelijks bestuur	Belangrijke rol in het bestuur
Landelijk
Provincie
Gemeente

limousine: de bestuurder bestuurt dagelijks: links rechts, snelheid maar de echte baas zit achterin en kan de bestuurder ontslaan: De volksvertegenwoordiging.

Bestuurs-vormen	Volks vertegen woordiging	Dagelijks bestuur	Belangrijke rol in het bestuur
Landelijk	Parlement	Kabinet/ regering	Minister- president
Provincie	Provinciale staten	Gedeputeerde Staten	Commissaris van de Koning
Gemeente	Gemeenteraad	College van B en W	Burgemeester

Eerste en Tweede Kamer

Het aantal leden hangt af van het aantal inwoners van een Provincie. Drenhte heeft 41, Noord-Holland 51

Heeft altijd twee hoofdtaken:

- het controleren van het dagelijs bestuur

- het stemmen over wetsvoorstellen

benoemt door de Koning, voor periode van 6 jaar. 

wethouders worden gekozen door de gemeenteraad. 

de burgemeester wordt aangesteld door de regering (op aanbeveling van de gemeenteraad)

zij worden gekozen door de PS

Het verschil tussen kabinet (ministers en staatsecretarissen) en regering (ministers en Koning) is klein maar wel belangrijk. 

Wie ministers worden hangt af van welke partijen de coalitie vormen

Net als PS wisselt het aantal leden. Hoe meer inwoners, hoe meer leden. 

Volksvertegenwoordiging

Dagelijks bestuur

Gemeenteraad

Provinciale Staten

College van B&W

Gedeputeerde Staten

Regering

Staten Generaal

Parlement

Kabinet

Controlerende taak

volksvertegenwoordiging

wetgevende taak volksvertegenwoordiging

Recht van initiatief

Tweede Kamerleden mogen een wetsvoorstel indienen. Hier wordt vervolgens over gedebatteerd. Als een voorstel aangenomen wordft gaat het naar de Eerste Kamer voor stemming.

Recht van amendement

De Tweede Kamerleden hebben ook het recht van amendement. Dit is het recht om een aanpassing te maken op een wetsvoorstel. De Eerste Kamerleden hebben dit recht niet.

Recht van interpellatie

(minimaal 30 kamerleden) een minister of staatssecr. moet naar de Tweede Kamer komen om verantwoording af te leggen.

Recht van motie

Met een motie van treurnis/afkeuring/wantrouwen kan de Kamer een uitspraak doen over het beleid van een minister en zodoende afdwingen dat beleid of handelen aangepast wordt.

Budgetrecht

het parlement moet de begroting van de regering goedkeuren. De Raad van Stage geeft hierbij advies.

Vragenrecht

Kamerleden mogen schriftelijke of mondelinge vragen stellen aan kabinetsleden.

Recht van enquête

Tijdens een parlementaire enquête kunnen mensen onder ede verhoord worden.

Aan het begin van deze les zagen we een fragment over 'de Frankenstaat'. Denk jij dat dit Nederland ook zou kunnen overkomen? Licht je antwoord toe

Leerdoelen behaald?

Je kunt herkennen in hoeverre het bestuur in een land voldoet aan de formele en informele kenmerken van een democratie.

Je kunt uitleggen hoe de volksvertegenwoordiging in Nederland is georganiseerd op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau.

Je kunt voor- en nadelen van indirecte en directe democratie benoemen en beargumenteren welke vorm van democratie jouw voorkeur heeft

Meesterproef

Deze week kun je nog werken aan challenge 1: politieke identiteit.

Vanaf volgende week start challenge 2: migratie