5 havo Patriotten en Oranjegezinden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

 Patriotten en Oranjegezinden - Context

Havo 5

Chronologie

3) De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden ontstaat.

5) Onder invloed van de Verlichting en de Amerikaanse Revolutie ontstaat de beweging van de Patriotten.

4) Er breekt een burgeroorlog uit tussen Oranjegezinden en Patriotten.

1) Aanhouding van Wilhelmina van Pruisen bij Goejanverwellesluis leidt tot Pruisische invasie en herstel stadhouderlijke macht.

2) Bataafse Revolutie. Willem V vlucht naar Engeland.

Leerdoelen

1) Ik kan uitleggen vanuit welke idealen de Bataafse Revolutie uitbrak.
2) Ik kan benoemen welke vrijheids- en inspraakrechten de eerste Nederlandse grondwet bevatte.

Patriotten en Oranjegezinden

18e eeuw toenemende onvrede in Republiek 

• bestuur stadhouder en regenten
• economische achteruitgang

katalysator: Vierde Engelse Oorlog (1780-1784).

aanleiding: Erkenning van VS door Republiek.

Patriotten en Oranjegezinden

Patriottenbeweging

• Verlichte ideeën
• Amerikaanse Revolutie
• Van der Capellen pamflet 'Aan het volk van Nederland'
• Revolutie van 1787 (eerste democratische revolutie in Europa)
• Optreden Pruisische leger

Patriotten en Oranjegezinden

● Eenheidsstaat

● Grondwet (grondrechten o.a. vrijheid van godsdienst)

● Representatieve democratie

● Sociaal contract

● Volkssoevereiniteit

● Trias Politica: scheiding der machten 

● Passief en actief kiesrecht

Patriotten, Oranjegezinden of beide?

1) De corruptie van de regentenfamilies moet aangepakt worden.

2) Een erfelijk en versterkt stadhouderschap.

3) Grondwet en grondrechten (gebaseerd op natuurrechten).

4) Het volk moet politieke macht krijgen (representatieve democratie en passief en actief kiesrecht).

5) Nederland moet een politieke eenheid worden (eenheidsstaat).

6) Pro-Engeland.

7) Verlichte ideeën: Trias politica, volkssoevereiniteit en sociaal contract.

Leerdoelen

1) Ik kan uitleggen vanuit welke idealen de Bataafse Revolutie uitbrak.
2) Ik kan benoemen welke vrijheids- en inspraakrechten de eerste Nederlandse grondwet bevatte.

Bataafse Revolutie

1795 Terugkeer Patriotten met Franse Revolutionaire leger.

Willem V vlucht naar Engeland.

Eerste verkiezingen

• mannen 20 jaar en ouder (die aan voorwaarden voldeden)
• districtenstelsel
  
• grondvergaderingen

1796-97 Nationale Vergadering

Bataafse Revolutie

Discussies over eerste grondwet:

• algemeen kiesrecht
• eenheidsstaat of federatie

1798 Staatsregeling (1e grondwet)

• eenheidsstaat
• steden verloren stadsrechten
  
• adel verloor privileges
• scheiding der machten
• algemeen kiesrecht (beperkt)
  

Afloop

1799 Napoleon grijpt macht 

1806-10 Koninkrijk Holland

1810-13 Franse inlijving

Grondwet herzien en teruggedraaid.

Erfenis: volkssoevereiniteit en legaal actief burgerschap voor iedereen

Leerdoelen

1) Ik kan uitleggen vanuit welke idealen de Bataafse Revolutie uitbrak.
2) Ik kan benoemen welke vrijheids- en inspraakrechten de eerste Nederlandse grondwet bevatte.

Check de leerdoelen:

1. Je kunt internationale politieke denkers noemen die onze visie op democratie hebben beïnvloed en uitleggen welke ideeën zij hadden over de verhouding tussen burgers en overheid.
   
2. Je kunt uitleggen welke vrijheids- en inspraakrechten belangrijk zijn voor onze democratie.

Fijne dag!