8.3 cultuur van het moderne constructivisme

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

8.3 constructivisme

lees pagina 188 189 

10 minuten

kenmerken film Eisenstein

kenmerken toneel Meyerhold

welke tijd?

welke invloeden? 

belangrijke personen.

Begrippen

Constructivisme, attractiemontage, biomechanica

Tijdlijn

1917 - Russische Revolutie

1918 - Einde WO1

1919 - Constructivisme dominant in Rusland

1920 - Meyerhold ontwikkelt biomechanica

1927 - Eisenstein film 'Oktober' 

Historische context

Rusland werd eeuwenlang geregeerd door strenge tsarenregimes.

De meeste mensen leefden onder slechte economische omstandigheden. In 1917 vond de Russische Revolutie plaats. In februari werd tsaar Nicolaas II afgezet, in oktober greep Lenin de macht. De revolutie moest een einde maken aan de overheersing en uitbuiting van het volk door de kapitalisten en aristocratie.

De 'witten' - aanhangers van het oude regime - werden verslagen door de 'roden' en het communisme ontstond. De revolutionairen streefden naar een totale herstructurering van maatschappij en economie. Geïnspireerd door Marx, was het ideaal om een wereldrevolutie tot stand te brengen.

Oktober 1917

*Lenin kwam aan de macht

*Gelijke rechten voor vrouwen werden vastgelegd en homoseksualiteit werd gelegaliseerd. 

*Kunstenaars beleefden korte periode van vrijheid: men wilde de creativiteit bevorderen en deelname aan de cultuur stimuleren 

- er volgde een opleving in de kunst en cultuur. Kunstenaars wilden een nieuwe samenleving helpen creëren die was gebaseerd op de praktische vertaling van het socialisme van Marx

In Rusland werken kunstenaars en ontwerpers mee aan opbouw communistische staat. Uitgangspunt bij ontwerpen is politieke breuk met verleden --> traditionele opvattingen over kunst.

Op afb. Kantoor voor redactie krant Leningrad. Nooit gerealiseerd. Breuk met verleden door gebruik industriële materialen, transparantie

Rode tegen witte

• Communisten (rood) verslaan aanhangers oude regime (witte)
  
• Kunst moesten niet verwijzen naar een object, maar zelf een object zijn
• Abstracte vormen deden denken aan machines en die op een bijna bouwkundige manier in de ruimte werden geplaatst. Het constructivisme rekende dus af met alle traditionele ideeën. --> kenmerkend modernisme

atractie montage

Eisenstein werkte in opdracht van de Sovjet-regering om de revolutie te verheerlijken. Met zijn attractiemontage probeerde hij in ieder afzonderlijk beeld (of combinatie van beelden) in een notendop zijn bedoeling te laten zien, namelijk machtshebbers tegen machtelozen, kerk/staat tegen onderdanen, kapitaal tegen arbeid. Zijn techniek is gebaseerd op de totaalindruk en de associaties ('attracties') van de kijker. Eisenstein probeert je te sturen, zodat je sympathie uitgaat naar de arbeiders. Arbeiders worden realistisch uitgebeeld, bazen als kwaadaardige onpersoonlijke karikaturen.

Trucs' die Eisenstein in zijn montage toepaste zie je bijvoorbeeld in Pantserkruiser Potemkin.

- vergelijking: de massa wordt vermoord door de soldaten; deze beelden worden afgewisseld met beelden van het slachten van een rund.

- tijd rekken: de trappenscène wordt door veel herhalingen langer dan in werkelijkheid zou kunnen (de trage reactie van de moeder).

- suggestieve cameravoering: de symmetrische trappen, uniformen en de soldaten die niet met hun hoofd in beeld komen suggereren koele meedogenloosheid, terwijl de massa wel met angstige gezichten in beeld komt.

Eisenstein toonde de kracht van de montage, iets waar later bijvoorbeeld Hitchcock (de maker van zenuwslopende thrillers) gebruik van maa

Trucs' die Eisenstein in zijn montage toepaste

- vergelijking: de massa wordt vermoord door de soldaten; deze beelden worden afgewisseld met beelden van het slachten van een rund.

- tijd rekken: de trappenscène wordt door veel herhalingen langer dan in werkelijkheid zou kunnen (de trage reactie van de moeder).

- suggestieve cameravoering: de symmetrische trappen, uniformen en de soldaten die niet met hun hoofd in beeld komen suggereren koele meedogenloosheid, terwijl de massa wel met angstige gezichten in beeld komt.

Eisenstein toonde de kracht van de montage, iets waar later bijvoorbeeld Hitchcock (de maker van zenuwslopende thrillers)

attractiemontage

biomechanica

Meyerhold

Eisenstein

arbeiders lopende band

hoog tempo

betekenis door montage

oktober

de bedrogen echtgenoot

Design en architectuur

Lees blz 190 191 10 minuten

Gerrit Rietveld

Bauhaus

Nieuwe bouwen

Kenmerken

invloed

belangrijke personen

Nieuwe bouwen
Wat weet je?

Bauhaus
Wat weet je?

Rietveld
Wat weet je?

Huiswerk

blz 120

vraag 43, 44, 45, 46, 47