Les 2. De geboorte van Jezus

• Levensbeschouwing
• Godsdienst
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Instructions

Geboorte.docx

Feuilles de travail

Woordzoeker.docx

Jozef.docx

Les 2.

 Maria, Jozef en de Herders

Let op!

Deze les bevat bijlagen.

Tijdens deze les kun je de leerlingen verder laten werken aan hun geboortekaartje.

Deze les gaat over Lukas 2.

Los de rebus op!

Oplossing: Met kerst vieren we de geboorte van een koning

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wie de belangrijkste figuren zijn in het verhaal van de geboorte van Jezus.
• Je kunt uitleggen wat de boodschap van de engel aan Maria was
• Je kunt uitleggen wat het voor een vrouw in die tijd betekende om ongetrouwd zwanger te zijn.
• Je kunt de rol van Jozef in het verhaal beschrijven en uitleggen waarom zijn beslissing om Maria te steunen belangrijk was in de cultuur van die tijd.
• Je kunt uitleggen wat de rol van de herders in het verhaal is en waarom zij de eersten waren die het nieuws van Jezus' geboorte hoorden.
• Je kunt beschrijven wat de engelen zeggen tegen de herders en waarom hun boodschap belangrijk was.

Niets is zo gewoon als geboren worden. En niets is ook zo bijzonder. Neem de geboorte van Jezus. Zijn moeder, Maria, was al in verwachting toen ze nog verloofd was met Jozef. 

1

Jozef zat daar erg mee: was dit zijn kind of van een ander? Het kon gewoon niet van hem zijn. Hij hield van Maria en Maria kon van hem op aan. 

2

De gedachte dat allerlei mensen kwaad van haar zouden spreken… Hij moest er niet aan denken! 

3

Maria was alles voor hem. ‘Jullie zijn een onvergetelijk stel’, had de familie vaak gezegd. Daarom was hij van plan om in stilte van haar te scheiden. 

4

Dan werd er misschien niet zo over Maria gepraat en deed het allemaal minder zeer. Het kind kon dan ergens in een uithoek van de stad geboren worden. 

5

Overdag liep hij erover te tobben en ‘s nachts sliep hij slecht. In een droom vertelde een engel hem: “Jozef, dit kind is niet zoals jij denkt. 

6

Dit kind is heel bijzonder, dit kind is helemaal een idee van God zelf. Het moet niet ergens op een achterafje geboren worden en onbekend blijven.

7

Daar moet jij voor zorgen. Jij moet met Maria trouwen. Iedereen mag het weten. Maak er een mooi feest van. 

8

En als het kind geboren is, moet jij het als een vader een naam geven. Als ze vragen: “Hoe heet het?” dan zeg je: “Jezus”. Dat betekent: ‘God zal redden’”.  

9

Na die droom moest hij denken aan een tekst die in de synagoge ook gelezen werd. Het waren de woorden van de profeet Jesaja: ‘Een jonge vrouw, ze is zwanger, ze krijgt een kind, een zoon. Hij zal een bijzondere naam krijgen: Immanuël. Dat betekent: ‘God met ons’. 

10

Een jonge vrouw, Maria… God met ons. God heeft nog steeds niet genoeg van de mensen’, dacht Jozef. Hij wist het nu zeker. 

11

In de tijd van Maria en Jozef, ongeveer 2000 jaar geleden in het oude Israël, was het huwelijk en de verloving (ook wel "beloofde" of "bruidstijd") een officieel proces met verschillende belangrijke stappen. Het huwelijk was meer een sociaal en juridisch contract dan een romantische verbintenis zoals we dat vandaag de dag vaak kennen. De verloving was een formeel en serieus engagement, dat vaak als bindend werd beschouwd.

Het Verloofproces in de Tijd van Maria en Jozef:

Verloving (Erusin): In de tijd van Maria en Jozef werd de verloving een officieel contract tussen twee families. Dit werd vaak geregeld door de ouders van de bruidegom en de bruid. Dit was een juridische en religieuze stap, die veel serieuzer werd genomen dan tegenwoordig. Zodra de verloving werd afgesloten, waren de twee personen in de ogen van de wet al als man en vrouw beschouwd, ook al leefden ze nog niet samen. Dit was een bindend contract, en het verbreken ervan zou als een scheiding worden beschouwd.

Tijd van Verloving (tussen Erusin en Nissuin): De verlovingsperiode tussen het contract (Erusin) en het huwelijk zelf (Nissuin) duurde meestal een jaar. In deze periode was het meisje nog bij haar ouders, en het huwelijk werd vaak niet fysiek consummaard. Maria was waarschijnlijk een jonge vrouw, en Jozef was waarschijnlijk een man die een zekere leeftijd had bereikt om in zijn gemeenschap als verantwoordelijk en serieus te worden beschouwd.

Het huwelijk (Nissuin): Na de periode van verloving vond de daadwerkelijke huwelijksceremonie plaats, en het paar begon samen te wonen. De bruid werd overgedragen van haar ouderlijk huis naar het huis van haar man. Dit was het moment waarop het huwelijk volledig werd erkend.

Samengevat was verloving in die tijd een veel serieuzer en formeel proces dan vandaag de dag. Maria en Jozef waren officieel met elkaar verbonden, en het werd als onomkeerbaar beschouwd, hoewel ze nog niet samenwoonden. De situatie van Maria’s zwangerschap was dus een buitengewone gebeurtenis, zowel in hun persoonlijke leven als binnen de religieuze context van hun tijd.

1. Wie zijn de belangrijkste personen in de tekst?
2. Wat was Jozefs plan voordat hij de droom kreeg?

3. Wat vertelde de engel Jozef in zijn droom?

4. Wat betekent de naam "Jezus" volgens de engel?

5.Hoe denk je dat de familie van Jozef en Maria op de situatie zou reageren?

6.Wat kunnen we leren van Jozef?

In de tijd van Maria en Jozef, in de 1e eeuw in het oude Israël, was de samenleving sterk beïnvloed door religieuze wetten en culturele normen die rigide gedrag en morele standaarden bepaalden, vooral op het gebied van huwelijk en seksualiteit. Het was een patriarchale samenleving, waarin de eer en het respect van een vrouw nauw verbonden waren met haar maagdelijkheid en haar gedrag binnen het huwelijk.

Reacties op Vrouwen die Buiten het Huwelijk Zwanger Waren:

Schaamte en Schande: Vrouwen die buiten het huwelijk zwanger werden, zouden aanzienlijke sociale schaamte ervaren. Ze zouden als "ontuchtig" of "onzuiver" worden beschouwd, wat in die tijd een ernstige beschuldiging was. Het gezin van de vrouw zou vaak in verlegenheid worden gebracht, en de vrouw zelf zou mogelijk worden uitgesloten van sociale interacties. Het was een ernstige schending van de normen, en de gemeenschap zou zich distantiëren van het meisje of de vrouw die in dergelijke omstandigheden verkeerde.

De Wet van Mozes en de Straf: De wet die destijds werd gevolgd, was gebaseerd op de Thora (de Joodse wet), waarin ernstige straffen stonden op overspel en ontrouw. In Deuteronomium 22:20-21 wordt bijvoorbeeld gesteld dat een vrouw die "geen maagd blijkt te zijn" op haar huwelijksnacht, moet worden gestenigd. Ook in Leviticus 20:10 wordt overspel bestraft met de dood. Hoewel de feitelijke uitvoering van deze straffen niet altijd gebeurde, was de dreiging van een dergelijke straf wel aanwezig, en vrouwen die zwanger werden buiten het huwelijk konden dus in theorie zwaar gestraft worden.

Verstoting of Scheiding: In sommige gevallen zou een vrouw die zwanger was buiten het huwelijk verstoten kunnen worden door haar verloofde of echtgenoot. In de tijd van Maria, volgens het evangelie van Matteüs, overwoog Jozef, haar verloofde, om haar "stilletjes te verstoten", zodat zij niet openbaar beschuldigd of gestraft zou worden. Dit was een manier om de eer van de vrouw te beschermen, terwijl de samenleving toch haar schande zou kunnen vergeven. Dit duidt op de mogelijkheid van een "stilzwijgende" echtscheiding zonder publieke bestraffing, wat Jozef als een rechtvaardig man zou hebben gekozen.

Stigmatisering: Het stigmatiseren van een vrouw die zwanger was buiten het huwelijk zou vaak verder gaan dan alleen de sociale schaamte. Haar voortbestaan in de gemeenschap zou in gevaar kunnen komen, en ze zou mogelijk een leven van armoede of sociaal isolement tegemoet gaan. Vrouwen hadden vaak weinig sociale mobiliteit zonder een echtgenoot of vader om hen te ondersteunen.

Specifiek in het Geval van Maria:

In het geval van Maria, volgens het Bijbelverhaal in het evangelie van Matteüs, zou de situatie bijzonder lastig zijn geweest. Maria was zwanger, maar ze was nog niet getrouwd met Jozef, en de zwangerschap werd veroorzaakt door de Heilige Geest, zoals het christelijke geloof vertelt. Dit was uiteraard iets dat Jozef in eerste instantie moeilijk kon begrijpen en waarvoor hij haar wilde verstoten. De Bijbel vermeldt dat Jozef, die een rechtvaardig man was, ervoor koos om haar niet publiekelijk te beschuldigen van ontrouw of haar straf te laten ondergaan, maar haar stilletjes weg te sturen.

De reactie op Maria's zwangerschap zou dus in die tijd van haar gemeenschap, tenzij Jozef had ingegrepen, waarschijnlijk heel negatief zijn geweest. Ze zou als een vrouw die overspel had gepleegd worden beschouwd, met alle schaamte en mogelijke straf die daarbij hoorde. Echter, volgens de christelijke traditie wordt Maria’s zwangerschap niet als een daad van overspel gezien, omdat het geloof zegt dat ze zwanger was door de Heilige Geest en dat haar zwangerschap een wonder was.

Kortom, in die tijd zou een vrouw die buiten het huwelijk zwanger was, zwaar sociaal en religieus geconfronteerd worden, en haar leven zou ernstig beïnvloed zijn door stigma en mogelijke straf. De situatie van Maria was uitzonderlijk, zowel door de goddelijke interventie als door de genade van Jozef, die haar in plaats van haar te veroordelen, beschermde.

Wie waren er in die tijd de baas in Israël?

1. De Joden zelf
2. De Grieken
3. De Romeinen
4. De Egyptenaren

00:22

Waarom moesten Jozef en Maria op reis?

00:35

Naar welke plaats reisden Jozef en Maria?

00:56

Waarom konden ze niet in een herberg overnachten? 

01:17

Wat betekent de naam Jezus?

01:23

Herders waren eenvoudige en arme mensen. Hun werk bestond uit het zorgen voor schapen.

1

Ze trokken met hun kuddes rond over velden en heuvels, op zoek naar gras en water. 

2

Het was een zwaar beroep, omdat ze dag en nacht bij de schapen moesten blijven om ze te beschermen tegen wilde dieren, zoals wolven, en tegen dieven.

3

Herders leefden vaak afgezonderd, ver weg van dorpen en steden, omdat ze veel tijd in de natuur doorbrachten.

4

Omdat hun werk vies en ruig was, werden ze soms door andere mensen neergekeken en niet altijd gerespecteerd.

5

Ze hadden ook weinig bezit en verdienden niet veel geld. Ook hadden ze geen opleiding gehad.

6

Toch zijn herders in de Bijbel belangrijk.

7

Zij waren vaak trouw en zorgzaam, en God zag hen als waardevol.

8

Het verhaal vertelt dat juist aan deze eenvoudige herders als eerste het nieuws over de geboorte van Jezus werd verteld.

9

Voor God is geld, opleiding of status dus niet belangrijk. Voor God is elk mens belangrijk.

10

In de tijd van Jezus' geboorte waren herders een bijzondere groep mensen met een belangrijke rol in de samenleving, hoewel hun status vaak laag was. De herders hadden een zwaar beroep dat veel geduld, doorzettingsvermogen en zorgzaamheid vroeg. Ze stonden ver af van het comfort van het stadsleven en voerden hun werk uit in een moeilijke omgeving, wat hun leven uniek en soms zelfs kwetsbaar maakte. Hieronder worden enkele belangrijke kenmerken van herders in die tijd beschreven.

1. Levensstijl en Werkzaamheden

Herders leefden een nomadisch bestaan en trokken met hun kudden schapen rond in open velden en heuvels, steeds op zoek naar verse weidegronden en waterbronnen. Dit leven vroeg om een grote mate van flexibiliteit, omdat de herders afhankelijk waren van de natuur en de seizoenen. Ze waren voortdurend in beweging en bouwden geen vaste huizen of woonplaatsen. Hun leefomgeving was de buitenlucht, vaak ver van dorpen en steden.

Door hun voortdurende verplaatsingen waren herders weinig betrokken bij het dagelijkse leven van andere inwoners en leefden zij vaak afgezonderd. Dit zorgde ervoor dat ze soms als buitenstaanders werden gezien, met weinig of geen stem in de maatschappij. Tegelijkertijd waren ze volledig op zichzelf aangewezen om de kudde te beschermen tegen verschillende gevaren.

2. Dagelijkse Gevaren en Verantwoordelijkheden

Het leven van een herder was niet zonder risico’s. Ze moesten hun kudden beschermen tegen roofdieren zoals wolven en soms ook leeuwen, die destijds nog in het Midden-Oosten voorkwamen. Daarnaast dreigde er gevaar van dieven en rovers, die probeerden schapen te stelen. De herders moesten daarom vaak nachtwaken houden en in ploegendiensten werken om de schapen te bewaken.

Ook waren herders verantwoordelijk voor de gezondheid van de dieren. Ze moesten zorgen voor goede voeding, letten op ziektes en zwakke dieren ondersteunen. Hun taken vereisten toewijding en kennis van de natuur en het gedrag van hun dieren. Dit maakte herders vakmensen met specifieke vaardigheden en kennis.

3. Sociale Status en Waardering

In de tijd van Jezus hadden herders een lage sociale status. Hoewel hun werk cruciaal was voor de samenleving, vooral in een agrarische economie waar schapen belangrijk waren voor vlees, melk, wol en zelfs offers in de tempel, werden herders niet altijd gerespecteerd. Hun levensstijl werd als ruw en onrein beschouwd, en omdat ze vaak in contact stonden met dieren en vuil, werden ze soms zelfs uitgesloten van religieuze ceremonies.

De herders waren vaak arm en hadden weinig persoonlijke bezittingen. Ze werkten vaak voor rijkere landeigenaren, die de kudden bezaten, en ontvingen in ruil daarvoor een karige beloning. Herders hadden daardoor weinig kans om zich sociaal te ontwikkelen of invloed uit te oefenen in de gemeenschap.

4. Religieuze Betekenis en Symboliek

Hoewel herders door de samenleving als minderwaardig werden gezien, speelden zij een belangrijke symbolische rol in de Bijbel en de Joodse traditie. In het Oude Testament wordt God soms beschreven als een herder die zorgt voor zijn volk, zoals in Psalm 23: "De Heer is mijn herder, mij ontbreekt niets." Herders werden gezien als een symbool voor zorg en toewijding, eigenschappen die ook in het werk van een herder terugkwamen.

Het feit dat de engelen aan herders verschenen om de geboorte van Jezus aan te kondigen, onderstreept hun betekenis. Het laat zien dat de boodschap van Jezus’ komst eerst werd gebracht aan eenvoudige, nederige mensen, waarmee God aangaf dat iedereen belangrijk was, ongeacht hun status of beroep. Dit maakt de herders tot een belangrijk symbool voor nederigheid en trouw in het christelijk geloof.

01:57

Welke boodschap hebben de engelen voor de herders?

1. Wees niet bang, ik breng goed nieuws, de redder is geboren
2. Jullie moeten offers brengen in Jeruzalem
3. Jullie moeten naar de stad gaan want er is uitverkoop
4. Jullie zijn de uitverkoren mensen van God

02:19

Hoe reageerden de herders nadat ze het nieuws hadden gehoord?

1. Ze bleven bij hun schapen
2. Ze gingen onmiddellijk naar Bethlehem
3. Ze vertelden het aan niemand
4. Ze gingen naar huis

Wat heb je deze les geleerd? 

Schrijf zoveel mogelijk op in 

60 seconden.

Wat heb je deze les geleerd? 

Schrijf zoveel mogelijk op in 60 seconden.