Scooterdrama

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Politiek juridisch

Burgerschap

Planning

Gezamenlijk doornemen van een rechtszaak ‘De fatale scooterzaak’ (60 min.)

• Past goed bij de politiek-juridische dimensie én je oefent kritische denkvaardigheden
  
• Let op: geen rechtszitting maar een complete rechtszaak!
  
• Veel ruimte voor vragen en discussie!
  
• Vragen tussendoor waarbij je reactie wordt gevraagd. 

Informatie over de toetsweek en je toets Burgerschap (30 min.) 

• Opdracht voor bonuspunt
• Eventueel efentoets via Forms

Het fatale scooterongeval

Twee jongens op een motorscooter rijden een voetganger dood in het drukke centrum van Nijmegen.

Wie moet hiervoor gestraft worden? Alleen de bestuurder? Of ook de bijrijder?

1. Alleen de bestuurder.
2. Alleen de bijrijder.
3. Allebei.
4. Anders, namelijk ...

Het fatale scooterongeval

Het plan

Op 15 januari 2010 rond 23.00 uur stappen Mohamed El G. (19) en Mohamed A. (18) op een gestolen motorscooter zonder kentekenplaat.

De jongens hebben een plan: ze willen een overval plegen op het Belvoir Hotel in Nijmegen. De een heeft een mes in zijn jaszak, de andere een pistool. Ze dragen donkere kleren en hebben capuchons over hun hoofd.

Als ze bij het hotel aankomen, zien ze twee agenten in een auto. ‘Politie!’, roept de een tegen de ander. En ze scheuren weg, zonder licht.

Het fatale scooterongeval

Op de vlucht voor de politie

Ze rijden eerst over de stoep, daarna de straat op. Bij het verkeersplein met hoge snelheid tegen het verkeer in. Een automobilist kan ze nog nét ontwijken. 

De jongens minderen wat vaart als ze tussen twee rijen auto’s door rijden.

Daarna geven ze weer gas en rijden ze door rood. Een vijftigjarige man steekt op dat moment bij een groen stoplicht het zebrapad over van de St. Canisisussingel.

Het fatale scooterongeval

Dodelijk ongeval

De agenten in de auto hebben de jongens niet achtervolgd, maar zijn wel naar de St. Canisisussingel gereden. 

Als ze daar aankomen, zien ze dat de jongens op de motor een voetganger hebben aangereden. De motor ligt op de grond. 

De voetganger wordt met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Hij overlijdt aan zijn verwondingen.

Mario van der Geijn

Het fatale scooterongeval

Beide jongens moeten ook voor behandeling naar het ziekenhuis

Daar schelden de jongens de agenten uit, bedreigen ziekenhuispersoneel.

Familie en vrienden van de jongens komen ‘verhaal halen’ en veroorzaken onrust bij het ziekenhuis.

Tekst

Mensen die hulpverleners agressief of gewelddadig behandelen, worden anders bestraft. Wat is hiervoor de reden?

Tekst

Het fatale scooterongeval

De aanklacht

De lijst met feiten waarvan de officier van justitie 

de twee jongens verdenkt, is lang:

• Heling van een motor
  
• Voorbereiden van een poging tot gewapende overval
  
• Belediging
  
• Bedreiging
  
• En natuurlijk: het veroorzaken van een dodelijk ongeval
  

Tekst

Wat is de taak van de officier van justitie?

1. Bewijzen dat de verdachte schuldig is.
2. Bepalen of een verdachte schuldig of onschuldig is.
3. Bepaalt de hoogte van de straf die de verdachte krijgt.
4. Bewijzen dat de verdachte onschuldig is.

De officier van justitie is onderdeel van:

1. de wetgevende macht
2. de uitvoerende macht
3. de rechterlijke macht

Het fatale scooterongeval

"Het veroorzaken van een dodelijk ongeval"

Was het een ongeval? 

Of heeft de bestuurder echt iets verkeerds gedaan?

Is de bestuurder schuldig en gaat het om een misdrijf, dan kan de rechter een zware straf opleggen: maximaal 9 jaar gevangenisstraf en 20.250 euro boete. 

Tekst

Het fatale scooterongeval

1. Gaat het om een strafbaar feit?

Art. 16 van de Grondwet: Geen feit is strafbaar dan uit 

kracht van daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling.

Legaliteitsbeginsel.

2. Is de verdachte schuldig?

Bewijs.

Bij twijfel volgt vrijspraak.

3. Is de verdachte strafbaar?

Kun je verantwoordelijk gehouden worden voor je gedrag?

Ontoerekeningsvatbaar.

Tekst

Het fatale scooterongeval

2. Is de verdachte schuldig?

Bewijs.  Bij twijfel volgt vrijspraak.

 

Wie bestuurde de motor? Een belangrijke vraag, want de bestuurder heeft het dodelijk ongeval veroorzaakt en niet degene die achterop zat.

 

Het fatale scooterongeval

Een van beiden sprak de waarheid.

Een van beiden loog. Maar wie?

 

• ‘Ik reed niet’, zei Mohamed A. ‘Ik weet niet eens hoe die motor start.’
  
• ‘Ik reed niet’, zei Mohamed el G. ‘Als ik had gereden, had die meneer nog geleefd.’
  

 

Nu duidelijk is dat één van de verdachten liegt, maar zij beiden de waarheid weten…
Wie moet voor het dodelijk ongeval gestraft worden?

1. Alleen de bestuurder
2. Alleen de bijrijder
3. Allebei
4. Anders, namelijk ...

Het fatale scooterongeval

De rechtbank in Arnhem

Op 17 december 2010 deed de rechtbank in Arnhem uitspraak. De rechters hadden alle feiten en getuigenverklaringen gelezen en concludeerden dat Mohammed el G. de bestuurder was. Hij werd veroordeeld tot acht jaar zelf voor doodslag.

Mohamed A. werd vrijgesproken van doodslag. Wel kreeg hij straf voor het voorbereiden van een gewapende overval: twee jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk.

 

 

Mohamed el G. werd veroordeeld voor doodslag. Wat wordt daarmee bedoeld?

1. Opzettelijk en met voorbedachte rade een ander van het leven beroven
2. Opzettelijk een ander van het leven beroven
3. Dat je schuldig bent aan de dood van een ander

Moord

Doodslag

Dood door schuld

Mohamed A. kreeg twee jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk.
Wat betekent dit concreet?

1. Dat hij twee jaar en acht maanden gevangenisstraf krijgt.
2. Dat hij twee jaar gevangenisstraf krijgt en, als hij nog eens wordt opgepakt, acht maanden extra.
3. Dat hij 1 jaar en vier maanden gevangenisstraf krijgt en, als hij nog eens wordt opgepakt, acht maanden extra.
4. Dat zijn gevangenisstraf van twee jaar over acht maanden ingaat.

Het fatale scooterongeval

In hoger beroep

Mohamed el G. ging in hoger beroep, de officier van justitie ook. El G. bleef volhouden dat A. de motor had bestuurd. Het gerechtshof in Arnhem bestuurde alle feiten opnieuw.

Hun conclusie was: het is niet met zekerheid vast te stellen wie de motor bestuurde. De getuigenverklaringen spreken elkaar op sommige punten tegen, uit het sporenonderzoek kwam geen duidelijkheid.

Op 29 mei veroordeelde het gerechtshof Mohamed el G. tot twee jaar gevangenisstraf voor het voorbereiden van een overval, heling, bedreiging en belediging. A. kreeg ook minder straf: achttien maanden, waarvan drie voorwaardelijk.

Voor de dood van de voetganger werden El G. en A. vrijgesproken.

Het fatale scooterongeval

Vrijspraak voor het doden van de voetganger. Hoe kan dat nou?

Het fatale scooterongeval

Ophef in de samenleving na uitspraak van het gerechtshof

“Het hof realiseert zich dat deze vrijspraken in de samenleving en bij de nabestaanden van het slachtoffer onbegrip en verontwaardiging kunnen oproepen. De vraag wie verantwoordelijk is voor de dood van het slachtoffer wordt immers niet beantwoord en de verantwoordelijke wordt niet bestraft. Dit is een slecht te verteren uitkomt, temeer omdat vaststaat dat een van de twee verdachten de bestuurder is geweest en de beide verdachten weten wie dit is geweest en één van de twee daarover dus liegt.” 

Het Openbaar Ministerie tekent cassatie aan tegen de 'teleurstellende en onbevredigende' straf. De Hoge Raad oordeelt dat de zaak opnieuw moet en stuurt die terug naar het gerechtshof in Den Bosch. Volgens de Hoge Raad kunnen bestuurder en bijrijder allebei medeplichtig zijn aan de dood van Mario van de Geijn.

Het rechtssysteem in Nederland

Het fatale scooterongeval

Hoge Raad vernietigd de uitspraak van het gerechtshof

“Niet zonder meer begrijpelijk”, ofwel: de vrijspraak van medeplegen is onbegrijpelijk.

De zaak moet over bij het gerechtshof ‘s –Hertogenbosch.

En het moest alleen gaan over de vraag wie schuldig was aan de dood van de voetganger, want de andere feiten waren al bewezen.

Het fatale scooterongeval

Het gerechtshof heeft tweeënhalf jaar nodig voor het uitspraak deed

Alle feiten en getuigenverklaringen werden opnieuw bekeken.

Er werd nieuw onderzoek gedaan.

Er vond een reconstructie plaats met de motorscooter die de jongens hadden gebruikt

Het fatale scooterongeval

De uitspraak van het gerechtshof ‘s Hertogenbosch

Wie was de bestuurder?

“Er kan niet met zekerheid worden vastgesteld wie de bestuurder was.”

Was er sprake van doodslag of dood door schuld?

“Opzet is niet bewezen. Wel bewezen was: dood door schuld in het verkeer.”

Was er sprake van medeplegen van dood door schuld?

“De vlucht op de scooter was onderdeel van het plan. Of de bijrijder invloed had op het rijgedrag van de bestuurder, doet er niet toe. Want door mee te doen met de overval, deed de bijrijder ook mee met de vlucht.

Kortom: dood door schuld was ‘wettig en overtuigend’ bewezen.

Het vonnis

• Op 20 juni 2016 werd Mohamed el G. veroordeeld tot drie jaar en tien maanden gevangenisstraf.
  
• Mohamed A. kreeg drie jaar en negen maanden. Hij werd gecompenseerd voor het lange wachten op de uitspraak, onder meer door toedoen van El G.
• Straffen kwamen bovenop de straffen die ze al hadden gekregen (en uitgezeten).
  
• De beide verdachten zijn in cassatie gegaan bij de Hoge Raad.
  

In de scooterzaak loog een van de twee verdachten. Liegen is vaak een reden voor strafverzwaring. Waarom hier niet, denk je?

1. Omdat een van de twee wél de waarheid sprak. Strafverzwaring treft dan ook degene die niet loog.
2. Omdat je als verdachte nooit hoeft mee te werken aan je eigen veroordeling.
3. Omdat ze uiteindelijk al zwaar genoeg gestraft zijn door de media.

Het fatale scooterongeval

Het einde van een juridisch steekspel dat acht jaar duurde

20 februari 2018: De Hoge Raad heeft bepaald dat de veroordelingen van de 2 verdachten in de zogenoemde ‘Nijmeegse scooterzaak’ wegens het medeplegen van dood door schuld in het verkeer in stand blijven.

Beide veroordelingen zijn hiermee definitief geworden. De opgelegde straffen zijn drie jaar en tien maanden, respectievelijk drie jaar en negen maanden.

Het fatale scooterongeval

De partner van de overleden man zei in een interview in de krant dat die jongens van hem helemaal niet de cel in hoefden. Hij zei: “Wie schiet er wat op met vergelding? Wie wordt er beter van opsluiting in een cel?”

Het enige wat hij wil, is een gesprek met de twee verdachten. “Het gaat me om eerlijkheid. Dat ze erkennen wat er is gebeurd.”

Vergelding is een van de doelen van straf. Welke ken je nog meer?

Kijk vanaf minuut 6 tot einde.

Gé Creemers sprak met de man die zijn geliefde doodreed. Wat heeft dit hem opgeleverd?

Wat blijft jou het meest bij van deze zaak? Wat maakte het meeste indruk?

Documentaire

Van het ongeluk in 2010, de vrijspraak in 2013, tot de definitieve veroordeling bij de Hoge Raad in 2018.

Oud rechter Egbert Myjer neemt in de documentaire als verteller de kijker aan de hand mee door de ingewikkelde rechtsgang.

Bekijk online:

Het fatale scooterongeluk - 2Doc.nl (51 min.)

Tip!

De Zweetvoetenman – Annet Huizing

Antwoord op al je vragen:

Mag ik mijn gestolen fiets terug stelen?

Kun je een boete krijgen voor zweetvoeten?

Moet je je altijd aan de regels houden?

Informatie over onze rechtspraak in duidelijke taal

Mooi vormgegeven

Dit boek heb ik als naslagwerk gebruikt voor deze les!

Oefentoets

Scan de code of gebruik de URL hieronder: 

https://forms.office.com/e/zUAsN0BqQa