H4 par. 4.2 Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Tijd van ontdekkers en hervormers

Nieuw geloof, nieuw land.

par. 4.2 Problemen in de kerk

• Tijdvak: Tijd van ontdekkers en hervormers 
• 1500-1600

• Periode: vroegmoderne tijd
• 1500-1800

Invalshoeken

• Economisch: 
• Wat zijn de middelen van bestaan? 
• Leven mensen van de jacht, landbouw, industrie?
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?
• Geld

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• Bestuur
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
•  Leefomstandigheden van mensen.
•  Sociale lagen. 
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: 
• Gaat vooral over:
• geloof 
• kunst 
• wetenschap

Oorzaak en gevolg

De oorzaak is de reden waarom er iets gebeurt.

Het gevolg is wat er daarna gebeurt; hoe gaat het verder?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de kerk ketters bestreed.
• Je kunt met drie voorbeelden uitleggen welke kritiek Luther rond 1500 op de kerk had.
• Je kunt uitleggen welke twee stromingen in de christelijke kerk ontstonden.
  
• Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.
  

Wat weet je al over
de christelijke kerk?

Christelijke kerk

• In de middeleeuwen was bijna iedereen in West-Europa christen.
  
• In elke plaats stond een kerk.
  

Christelijke kerk

• De paus in Rome bestuurde al die kerken. 
• Hij was ook de baas van alle geestelijken.
  

Christelijke kerk

• Geestelijken waren voor de mensen erg belangrijk: 
• Zij vertelden wat je moest doen om in de hemel te komen: konden als enige lezen en dus vertellen wat er in de bijbel stond.
• Zij konden je zonden vergeven. 

Geef 1 reden waarom de kerk zo belangrijk was voor de mensen in de middeleewen.

Christelijke kerk

• Mensen gaven geld aan de kerk, bijvoorbeeld om:
• een plek in de hemel te kopen.
• zonden af te kopen.
• De kerk werd hierdoor erg rijk!
• Sommige mensen hadden hier kritiek op.
  

Ketters

• De kerk trad hard op tegen mensen met andere ideeen over het geloof. 
• Deze mensen werden door de kerk ketters genoemd.
• Er werd zelfs een rechtbank opgericht door de kerk om ketters op te sporen en te veroordelen: de inquisitie.
  

Ketters

Als je weigerde om je mening over het geloof te veranderen belandde je op de brandstapel.

Mensen met kritiek op de kerk werden ....... genoemd

1. Heidenen
2. Ongelovigen
3. Ketters

Hoe bestreed de kerk ketters?

Kritiek op de kerk

• Tot 1500 bestond er in West-Europa maar één kerk: de christelijke kerk, maar...
  
• In 1517 kwam de Duitse monnik Maarten Luther met kritiek op de kerk.
  

Kritiek op de kerk

• Luther wilde de kerk hervormen: veranderen.
• Hij had 3 belangrijke punten van kritiek:
  

Kritiek op de kerk

• 1. Luther vond het niet goed dat je een 'plekje' in de hemel kon kopen. 
• De kerk was vooral bezig met geld verdienen.
• Alleen God, en dus niet de paus, kon beslissen of iemand naar de hemel ging.
• Volgens Luther kon je alleen een plek in de hemel verdienen door goed te leven en veel te bidden.
  

Kritiek op de kerk

• 2. Mensen moesten zelf de Bijbel kunnen lezen. 
• De Bijbel was in het Latijn geschreven, waardoor alleen geestelijken deze konden lezen. 
• Om ervoor te zorgen dat alle mensen de Bijbel konden lezen vertaalde Luther deze in het Duits.
  

Kritiek op de kerk

• 3. Wat niet in de Bijbel stond, moest worden afgeschaft.
• Bijvoorbeeld de verering van heiligen. 
• Heiligen waren personen die een wonder hadden verricht of iets bijzonders hadden gedaan voor het geloof.
  

Kritiek op de kerk

• De paus was woedend! 
• Luther moest zijn woorden terugnemen.
  
• Dat deed Luther niet. 
• Uiteindelijk ontstond er een nieuwe kerk.
  
• Die gebeurtenis noemen we de hervorming.
• Er ontstonden twee kerken.

Luther had kritiek op de kerk.
Geef van deze kritiek 1 voorbeeld.

Welke twee kerken ontstonden er door de hervorming denk je?

Verschillende kerken

• Door de hervorming ontstonden er twee verschillende kerken:
• De katholieke kerk
• De protestantse kerk
  

Katholieke kerk

• De kerk die op dezelfde manier doorging: 
• met een paus, heiligen, verkopen van aflaten.
• Volgens de katholieke kerk zijn priesters (geestelijken) de tussenpersoon tussen God en de gelovigen. 
• Priesters zijn dus belangrijk voor mensen.
• Kerken met beelden, schilderijen, pracht & praal.
  

Protestantse kerk

• Protestanten zijn christenen die zich aansluiten bij een hervormer, zoals Luther. 
• Johannes Calvijn was ook een bekende hervormer. 
• De hervormers hebben niet allemaal dezelfde ideeën: verschillende protestantse kerken. 
• De Bijbel is de basis: daarin staat hoe je moet leven.
• Sobere kerken.
•  Geen paus of heiligen.
  

Noem een verschil tussen de katholieke kerk en de protestantse kerk

Schrijf 1 ding op wat je geleerd hebt van deze les.

Wat vind je nog lastig?