1.3 Het Portugese Handelsrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, etui 

Leg op basis van bron 1 uit hoe de term “peperduur” tot stand is gekomen.

Terugblik-opdracht:

Terugblik op Praktische opdracht 1

WAT?

Jullie gaan aan de slag met de Introductieopdracht (bronopdracht)

HOE?

Dit doe je zelfstandig. 

HOELANG?

10 min. 

KLAAR?

Sta je al netjes in de klas in LessonUp, Quizlet, RTTI en Teams? (zie Magister HW)

Soorten bronnen 

1.3 Het Portugese Handelsrijk

Hoe stichtten de Portugezen een winstgevend handelsrijk?

      Leerdoelen

•  Je kent de betekenis van de volgende begrippen: Cariera da India, factorij, handelskapitalisme. (R)
  
•  Je kunt aangeven wie Hendrik de Zeevaarder was en hoe hij aan zijn bijnaam kwam. (T1)
  
•  Je kunt uitleggen welke rol Bartholomeus Diaz en Vasco da Gama in de ontdekkingsreizen van Portugal hadden. (T1)
  
•  Je kunt uitleggen hoe de Portugezen een winstgevend handelsrijk stichtten. (T2)
  

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Waarom gingen de Europeanen op ontdekkingsreis?

Aan de slag

Verspreiding van het geloof

Handel

Monopolie op specerijen

Macht van de koning uitbreiden

Aan de slag

Verspreiding van het geloof

Handel

Monopolie op specerijen

Macht van de koning uitbreiden

Perspectieven op het verleden

Op ontdekkingsreis omdat,..

Politiek: 

Macht van de koning vergroten

Cultureel: 

Christendom verspreiden 

Economisch: 

• handelscontacten 
• goud/zilver
• specerijen 
• luxe goederen

Maar wat was er nodig om op ontdekkingsreis te kunnen gaan?

Uitvindingen

• Navigatie (kompas)
• Astrologie
  
• Het karveel
  
• Cartografie (wereldkaarten)
  

Aan de slag

1. Waarom was een zakje peper een geschikt geschenk voor een koning?
   
2. Waarvoor gebruikt men deze specerijen?
3. Is dit een betrouwbare bron?

1. Peper was erg kostbaar in de Middeleeuwen en daarom was het een geschikt geschenk. Door het gebruiken van peper konden mensen laten zien hoe rijk ze waren.

2. Om een lekker smaakje aan het eten te geven. Om medicijnen en parfum te maken.

Waarom waren de Portugezen opzoek naar een nieuwe handelsroute?

Hendrik de Zeevaarder

Ondanks zijn bijnaam was hendrik de zeevaarder geen zeevaarder

Redenen voor Hendrik de zeevaarder om op ontdekkingsreis te gaan:

1. Islamitische concurrentie uitschakelen

2. Handelswinst

3. Christendom verspreiden

Europese landen willen zelf winst maken

• De Portugezen ontdekken de route naar Azië
  

• Vasco da Gama maakt als eerste Europeaan de zeereis naar India (1498)

• Portugezen houden deze Carreira da India strikt geheim!

Carriera da India

De nieuwe zeeroute naar India was een combinatie van de 3 ontdekkers: 

1. Hendrik de zeevaarder
2. Barthomoloeus Diaz 
3. Vasco da Gama

Portugezen in India

Doelen van de ontdekkingsreizen:

1. Islamitische concurrentie uitschakelen
2. Handelswinst
3. Christendom verspreiden
   

Vasco da Gama dacht in eerste instantie dat het Indiaase volk al christen was; hij vergiste zich door godin Kali (hij dacht dat het een beeld van Maria was)

Aan de slag

a. De Italianen/Venetianen (1 pt) en de Arabieren. (1 pt)

b. De Portugezen hadden zelf een overzeese route naar Azië gevonden en hiermee werd de tot dan toe winstgevende handel over land van de Arabieren en de Venetianen/Italianen een grote slag toegebracht/De Portugezen hoefden de specerijen niet meer van de Italianen en Arabieren te kopen, maar haalden ze zelf en konden daardoor meer verkopen voor lagere prijzen. (1 pt) (3 punten)

Stelling: De ontdekkingsreis van Vasco da Gama was geen succes.

Geen succes:

1. Onderhandelingen met de lokale bevolking liepen uit op geweld.

2. Arabische handelaren gingen de Portugezen tegenwerken.

3. Slechts weinig goederen werden meegenomen.

4. Veel bemanningsleden stierven onderweg.

Slechts twee van de vier schepen arriveerden in Portugal.

Wel een succes:

1. Het doel werd bereikt: naar Indië varen en terug.

2. De meegebrachte goederen brachten veel geld op.

Aan de slag

WAT?

Ontdek de motieven van de Portugese koning in de brief van Portugese ontdekkingsreiziger Pêro Vaz de Caminha. 

HOE?

Zelfstandig aan de hand van een werkblad

HOELANG?

10 min.

KLAAR?

Schrijf het onderdeel "samenvatting" van de Cornell-methode bij paragraaf 1.3

Nederlanders willen dat ook!

• Spionage!

• Jan Huygen van Linschoten reist mee en beschrijft de reis in zijn Itinerario

De Itinerario, of Voyage ofte schipvaert, naer Oost ofte Portugaels Indien (...enz. enz.), was meer dan alleen een routekaart.

Er stonden heel veel tekeningen in van vreemde kusten, dieren, mensen en hun rituelen. De Nederlanders keken hun ogen uit.

Eerste Nederlanders in Azië

• Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederlander in Oost-Indië aan
  

• Opbrengst net voldoende om de kosten eruit te krijgen, vooral door verkeerde ruilmiddelen.

• Toch is het doel bereikt: een route via Kaap de Goede Hoop is bewezen

Columbus

Vasco Da Gama

Willem Barentsz

Begrippen uit deze les

• Cariera da India 
• factorij
• handelskapitalisme

Personen uit deze les

• Hendrik de Zeevaarder
• Barthomoloeus Diaz
  
• Vasco da Gama