5.3 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Paragraaf 5.3 

Programma

wat?	hoe?	tijd?
terugblik	klassikaal	10 min
uitleg 5.3	klassikaal	15 minuten
afsluiten	klassikaal	5 min

Sommige ministeries hebben naast een minister een soort assistent-minister. Hoe noem je iemand met die functie?

1. Onderminister
2. Ambtenaar
3. Staatssecretaris
4. Premier

Het parlement heeft:

1. Alleen uitvoerende macht
2. Alleen rechterlijke macht
3. Alleen wetgevende macht
4. Wetgevende en Uitvoerende macht

In het parlement

1. Zit alleen de Eerste en Tweede Kamer
2. Zit alleen de Tweede Kamer
3. Zitten Ministers en de Tweede Kamer
4. Zitten de Ministers en Staatssecretarisse

Wat zijn de politionele acties?

1. Acties van Nederland om te voorkomen dat Indonesië onafhankelijk werd.
2. Acties van Japan een nieuwe poging te doen om Nederlands-Indië in te nemen.
3. Acties van Indonesiers om te voorkomen dat zij onafhankelijk werden.
4. de strijd tussen Japan, Nederland en Indonesiers om de macht in Nederlands Indie

wat was het doel van de politionele acties

1. de belangrijkste gebieden veroveren
2. om de Indonesische bevolking onder controle te krijgen
3. de rust terug laten keren Nederlands-indie
4. druk zetten op de Indonesische politiek

Van wie was Palestina in 1900?

1. Niet echt van iemand
2. Van het Ottomaanse Rijk
3. Van Groot-Brittannië
4. Van de zionisten

Welke beslissing nam de Volkenbond na de Eerste Wereldoorlog over Palestina?

Palestina zou... (10-1-17)

1. bestuurd worden door de Verenigde Staten.
2. bestuurd worden door Groot-Brittannië.
3. onderdeel worden van een Arabische staat
4. onderdeel worden van een Joodse staat.

Wat had de Britse minister Balfour over Palestina beloofd aan joden en aan Arabische inwoners van Palestina?

1. joden:eigen staat, Arabieren: eigen cultuur
2. joden: bescherming, Arabieren: bescherming
3. joden: eigen cultuur Arabieren: eigen staat
4. joden: eigen staat Arabieren: eigen staat

Wat houdt het zionisme in?

1. Mensen die streven naar vrijheid.
2. Mensen die tegen de holocaust ingaan.
3. Joodse bevolking die onderdrukt raakte door een slechte economie.
4. mensen die streven naar een onafhankelijke Joodse staat.

Wat is de relatie tussen zionisme en nationalisme?

1. Door het groeiende zionisme groeide in Europa het nationalisme. Hierdoor namen de pogroms toe
2. Ook onder Joden ontstond er nationalisme. Joods nationalisme noem je zionisme
3. Door het groeiende nationalisme ontstond er meer antisemitisme. Hierdoor groeide het zionisme
4. Het groeiende nationalisme was een gevolg van het zionisme.

Wat is dekolonisatie

1. Het zelfstandig worden van een kolonie
2. Segregatie van bevolkingsgroep
3. Apartheid
4. Onderdrukking

aan het eind van deze les

• weet je waarom er na WOII twee machtsblokken in Europa ontstonden
• Je kunt verklaren waarom de VS en SU lijnrecht tegenover elkaar kwamen te staan in de Koude Oorlog 
• Je kunt de naam 'Koude Oorlog' verklaren 
•  Je weet op welke manier de VS en SU invloed probeerden uit te oefenen in Europa
• Je kunt uitleggen hoe de Koude Oorlog eindigde 

Einde Tweede Wereldoorlog

• februari 1945: Duitsland verloor bijna WOII > Geallieerden maakten afspraken met elkaar over Europa na WOII
• 30 april: Hitler pleegt zelfmoord > 8 mei Europa bevrijd
• Grote winnaars: Verenigde Staten en Sovjet Unie 

Koude Oorlog

direct na WOII: start Koude Oorlog

Wapens bleven 'koud' : SU en VS nooit direct tegen elkaar gevochten 

Afspraken 

• overwinnaars mochten invloed uitoefenen op bevrijdde landen
• Westen van Europa onder invloed van VS, Oosten van Europa onder invloed van SU > invloedssferen of machtsblokken 
• Angst voor elkaar: VS kapitalistisch, SU communistisch  
• Angst leidde tot een wapenwedloop in kernwapens

Kapitalisme

Een systeem waarbij het draait om:

• Winst maken 
• Privébezit
• Concurrentie
• Vrijheid (maar geen gelijkheid)

Kritiek

op 

Kapitalisme:

klassenmaat-schappij 

Communisme

Kenmerken communisme:

1. Geen kapitalisme
2. Klasseloos = iedereen is gelijk
3. Alles in het land is van iedereen
4. Alle bedrijven zijn van de staat

Duitsland

• Westen van Duitsland bevrijdt door VS, Oosten bevrijdt door SU
• Vijandigheid onderling > gevolg: Duitsland in twee landen verdeeld
• West Duitsland: BDR (Bondsrepubliek Duitsland)
• Oost Duitsland: DDR (Duitse Democratische Republiek)
• Berlijn verdeeld in Oost en West-Berlijn

Vijandigheid

• VS en SU namen verschillende maatregelen om te voorkomen dat een land zou 'overlopen'
• VS: Marshallhulp & Navo
• SU: Ijzeren Gordijn, Berlijnse Muur & Warschaupact 

NAVO

• Militair bondgenootschap tussen VS, Canda en West-Europa

• Noord Atlantische Verdrag Organisatie

• opgericht 1949

• militair ingrijpen als een land communistisch dreigt te worden 

Warschaupact, 1955

• Militair bondgenootschap van de Sovjet-Unie
  

• Tegenhanger van de NAVO
  

• Opgericht als reactie op toetreding van West-Duitsland tot de NAVO
  

• Heeft bestaan tot 1991

MARSHALLHULP

Amerika geeft landen in Europa geld en goederen om hun land weer op te bouwen: Marshallhulp. 

Doelen: communisme indammen en snel herstel van Europa--> handel.

Ijzeren Gordijn

• Stalin wil niet dat inwoners van zijn invloedssfeer in aanraking komen met West-Europa

• er komt een grens dwars door Europa, niet kan meer zomaar naar West-Europa 

Berlijnse Muur

• Berlijn wordt verdeeld in Kapitalistisch en Communistisch deel
• veel mensen vluchtten via Berlijn naar het vrije westen
• 1961 bouwt de SU een Muur dwars door Berlijn
• 30 jaar is er geen contact tussen oost en west! 

De Berlijnse muur

Einde Koude Oorlog

• economische problemen werden groter en groter in SU
• president Gorbatsjov gaf de bevolking hervorming met vrijheid van meningsuiting 
• grote protesten in Oost-Europa > SU greep niet in
• 1989: val van de Berlijnse Muur 
• 1991: einde SU, eenwording Duitsland