HAVO-4 2.5 Significantie en hoeveelheid stof (2021)

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Significantie

Vandaag

Significantie en afronden

Herhalen massa van atomen, moleculen en ionen

De hoeveelheid van een stof

• massa <--> volume (via de dichtheid)
• massa <--> chemische hoeveelheid (via de molaire massa)

Afsluiting

Significantie 

• Significantie gaat over het afronden van antwoorden bij berekeningen​


• Hoe nauwkeuriger je antwoord (meer cijfers), hoe significanter je antwoord​


• Belangrijk bij alle berekeningen bij scheikunde en natuurkunde!

Voorbeeld

Stel je hebt 10 liter water en je doet er 5 liter water bij (dit meet je met emmers, dus niet nauwkeurig)​

Het is ‘raar’ om dan te zeggen dat je bij elkaar 15,000 liter water hebt. Je weet dit namelijk niet zo nauwkeurig!​

Hoe nauwkeuriger je eerst meet, hoe nauwkeuriger je hier mee kunt rekenen.​

Meetwaarden en telwaarden

• Meetwaarden zijn waarden die je kunt meten, bijv. hoe lang je bent of hoeveel water er in je bekerglas zit.​


• Telwaarden zijn waarden die je kunt tellen, bijv. het aantal leerlingen in de klas of het aantal bekerglazen op tafel.​


• Telwaarden zijn feiten waarbij iedereen hetzelfde antwoord geeft (als je kan tellen)​


• Over meetwaarden kunnen discussies ontstaan. Antwoorden kunnen per persoon verschillen.

Regels

• Bij berekeningen kijk je naar het aantal significante cijfers van waarden die je krijgt in de opgave (dus niet wat jij zelf opschrijft)​


• Je kijkt hierbij alleen naar meetwaarden.​

Vb: je hebt drie bekerglazen met in elk bekerglas 15,5 mL.​
drie = telwaarde. Dit getal gebruik je dus niet voor afronden.​
15,5 = meetwaarde. Dit getal gebruik je wel voor afronden.

Regels optellen/aftrekken

Je kijkt naar het aantal decimalen (cijfers achter komma) van de waarden in de opgave.​

​

Bij afronden gebruik je het aantal decimalen dat het getal met het minst aantal decimalen heeft.

Voorbeeld optellen/aftrekken

• je hebt 1,3 gram, 2 gram en 6,03 gram.​
• Bij elkaar is dit 1,3+2+6,03=9,33 gram.​
• Het minst aantal decimalen heeft het getal 2 (geen decimalen).​
• Afronden van je antwoord geeft dus 9 gram.​


• Bij scheikunde gebruik je dit eigenlijk alleen bij uitrekenen van molecuulmassa’s.​

Er staan twee weegschalen op tafel. Eén weegschaal is echter nauwkeuriger. Pim weegt 3,355 gram zetmeel af. Joost weegt op de andere weegschaal 3,2 gram zetmeel af. ​​
Hoeveel gram zetmeel hebben ze samen?​

Regels vermenigvuldigen/delen

• Je kijkt naar het aantal significante cijfers van de waarden in de opgave.​
• Significante cijfers zijn alle cijfers van een getal, behalve nullen vooraan (nullen achteraan tellen wel mee)
• Bij afronden gebruik je het aantal significante cijfers dat het getal met het minst aantal significante cijfers heeft.

Hoeveel significante cijfers?
3,15

1. 2
2. 3

Hoeveel signifcante cijfers?
3,10

1. 2
2. 3

Hoeveel significante cijfers?
0,15

1. 2
2. 3

Even oefenen

Je meet 50,00 mL spiritus af. Dit weegt 42,5 g. 

Bereken de dichtheid

42,5/50,00 = 0,85 g/mL

50,00 = 4 significante cijfers, 42,5 = 3 significante cijfers, dus eindantwoord ook in 3:

0,850 g/mL

ρ=​v​​m​​

Wetenschappelijke notatie

• Gebruik bij het afronden van je antwoorden de wetenschappelijke notatie (machten van 10)​

• 13999 afronden op 3 sign. cijfers geeft 1,40*104​


• 0,0045 afronden op 2 sign. cijfers geeft 4,5*10-3​


• Het cijfer voor de komma zit altijd tussen de 1 en 10.​

Even oefenen

Schrijf in je schrift de volgende getallen in de wetenschappelijke notatie met drie significante cijfers.​

​

5223,99​

100000​

0,000150​

Antwoorden

​5223,99​ = 5,22*103​

100000​ = 1,00*105​

0,000150​ = 1,50*10-4

Molecuulmassa berekenen

Noteer de atoommassa + eenheid van chloor

Bereken de molecuulmassa van fosforzuur,

H​3​​PO​4​​

1. 97,994 u
2. 97,99 u
3. 98,00 u
4. 98 u

Noteer de ionmassa (+ eenheid) van een magnesiumion

De hoeveelheid van een stof

Dichtheid (formule)

ρ=​V​​m​​→m=ρV→V=​ρ​​m​​

ρ=dichtheid​​​​​(kg.m​−3​​​​​​​of​​​​​​m​3​​​​kg​​)

m=massa(kg)

V=volume(m​3​​)

Binas 8 t/m 12

Gegeven: koolstof heeft een dichtheid van 3,500 g per cm³ .

Bereken de massa van 2,35 dm³ koolstof.

1. 8225 g
2. 8,23 g
3. 8,225 g
4. 8,23 x 10³ g

Gegeven: koolstof heeft een dichtheid van 3,500 g per cm³.
Bereken het volume van 0,140 mg koolstof

Een nieuwe eenheid: mol

602.300.000.000.000.000.000.000

mol

1 paar schoenen = 2 schoenen

1 dozijn eieren = 12 eieren

1 gros knikkers = 144 knikkers

1 mol moleculen = 6,023 x 10²³ moleculen

Wat heeft de grootste massa: een mol olifanten of een mol muizen?

1. een mol olifanten
2. een mol muizen
3. allebei even zwaar
4. ik weet het niet...

Wat heeft de grootste massa: een mol ijzer of een mol natrium?

1. een mol ijzer
2. een mol natrium
3. allebei even zwaar
4. ik weet het niet...

Handig!

1 molecuul H₂O heeft een massa van 18,02 u

1 mol H₂O moleculen heeft een massa van 18,02 g 

1 molecuul CO₂ heeft een massa van 44,01 u

1 mol CO₂ moleculen heeft een massa van 44,01 g

Van mol naar gram omrekenen

1,2 mol O₂ heeft een massa van .... g?

Uitwerking:

1 molecuul O₂ heeft een massa van 32,00 u

1 mol O₂ heeft een massa van 32,00 g

1,2 mol O₂ heeft een massa van 1,2 x 32,00 = 38,4 g (38 g sign.)

In een verhoudingstabel

mol O 2	1,0	1,2
g O 2	32,00	?

Van gram naar mol omrekenen

Hoeveel mol komt overeen met 4,6 x 10² g N₂?

4,6 x 10² / 28,02 = 16,41684511 mol (16 mol sign.)

mol N 2	1,0	?
g N 2	28,02	4,6 x 10²

Verwerken

Maak in je schrift de volgende opgaven:

76, 78bcd, 79bcd, 80 en 82

(blz. 63 uit je boek)

Op de volgende dia heb je de 

mogelijkheid om ze in te

leveren.

Lever hier de gemaakte opdrachten in.

Afsluiting;
de mol is...

1. een eenheid voor hoeveelheid stof
2. 6,023 x 10 ²³
3. handig om te kunnen rekenen in de scheikunde
4. nu nog een beetje lastig te begrijpen...