4.2 - een vrouw

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Planning

• herhaling bs 1
• oefenen bs 1
• leerdoelen
• uitleg bs 2
• zelfstandig werken
• afsluiten

Welkom!

Op je plaats

Pak je spullen

Jongens ontwikkelen later dan meisjes secundaire geslachtskenmerken

1. Waar
2. Niet waar

Zijn de schaamlippen van de vrouw een primaire geslachtskenmerk of een secundaire geslachtskenmerk?

1. Primair geslachtskenmerk
2. Secundair geslachtskenmerk

19. Geslachtskenmerken

Geslachtskenmerken kun je onderverdelen in primaire

geslachtskenmerken en secundaire geslachtskenmerken.

In welke zin staan alleen secundaire geslachtskenmerken?

1. Schaamlippen, borstgroei en borsthaar.
2. Schaamhaar, zwaarder skelet en lagere stem.
3. Balzak, schaamlippen en penis.
4. Balzak, bredere schouders en lagere stem.

Hoort het bij lichamelijke of geestelijke verandering?

Tanden wisselen

1. Lichamelijke ontwikkeling
2. Geestelijke ontwikkeling
3. motorische ontwikkeling

Baardgroei is een primair of secundair geslachtskenmerk.

1. Primair
2. Secundair

Bas kiest zijn eigen kledingstijl. Is dat een lichamelijke of geestelijke verandering?

1. lichamelijk
2. geestelijk

Basisstof 2:

Een vrouw

welke geslachtskenmerken heeft een vrouw?

waar zitten de geslachtsorganen van een vrouw?

uitwendige geslachtsorganen

uitwendige geslachtsorganen

(vulva)

• vagina: erg rekbaar, niet zo gevoelig 
• clitoris: erg gevoelig voor aanraking 
• kleine schaamlippen: produceren slijm 
• grote schaamlippen: vaak kleiner dan de kleine schaamlippen
• urinebuis: mondt niet uit in de vagina!
• Zwellichamen zwellen op bij opwinding

maagdenvlies

hypofyse

In de puberteit produceert de hypofyse hormonen : FSH en LH

hormonen

• oestrogenen, progesteron en testosteron worden geproduceerd in de eierstokken 
• oestrogenen zorgen voor secundaire geslachtskenmerken
• oestrogenen zorgen voor stemmingswisselingen
• progesteron is van belang bij een zwangerschap
• testosteron zorgt voor o.a. een stevige spiermassa.

follikel

• Eicellen zijn al bij de geboorte aanwezig in rust
• Follikels kunnen rijpen in de puberteit 
• Cellen in de wand produceren oestrogenen
  

rijpende follikel

ovulatie/eisprong

ovulatie

• elke 4 weken
• 1 eicel per keer
• om en om uit beide eierstokken
• eicel kan niet bewegen
• eicel leeft maar 12-24 uur

bevruchting

bevruchting

menstruatie cyclus

menstruatie

• 1860: 18 - 52 jaar
• 1950: 14 - 52 jaar 
•  12-52 jaar ( = 480x)
• 3-8 dagen

Ik ben (nog) niet ongesteld.....

nog geen 16?

veel spanning/stress?

erg mager/ afvallen?topsport?

pms

(pre menstrueel syndroom)

chagrijnig

depressief

afwezig

hoofdpijn

rugpijn

pijnlijke borsten

opruimerig

zin in chocola

opgeblazen gevoel

tijdens de menstruatie

buikkrampen

rugpijn 

hoofdpijn

moe

lusteloos

emotioneel

overgang 42-55 jaar

• onregelmatige/geen menstruatie
• opvliegers
• gewichtstoename
• slaapstoornis
• stemmingswisselingen
• geheugenverlies
• vermoeidheid

wat kun je gebruiken?

• maandverband 
  
• tampons
  
• mooncup
  

hygiëne!

• handen wassen 
  
• schaamlippen wassen
• regelmatig vervangen
  
• tamponziekte
  

0

0

Aan de slag!

Wat?	Basisstof 2: maak opdracht 1 t/m 5 en 7
Hulp nodig? Meer hulp nodig?	Lees basisstof 2 Steek je vinger omhoog
Klaar?	Maak een begrippenlijst van basisstof 3

Aan de slag!