les 5 1.5 gewone celdeling en 1.6 reductiedeling

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

De kern van een lichaamscel van de mens bevat

1. 43 chromosomen
2. 47 chromosomen
3. 45 chromosomen
4. 46 chromosomen

Is de eigenschap
hiernaast erfelijk of
niet-erfelijk?

1. erfelijk
2. niet erfelijk

Aantal chromosomen

Lichaamscellen     van de mens bevatten:

- 46 chromosomen = 23 chromosomenparen

Elk organisme--> vast aantal chromosomen--> even getal

voorbeelden van lichaamscellen: spiercellen, huidcellen, hersencellen, zenuwcellen.

In lichaamscellen komen chromosomen in paren voor.

Vorming van nieuwe lichaamscellen door middel van gewone celdeling (mitose) schematisch

Celdeling: groei en herstel van dode of kapotte
                    cellen.

De gewone celdeling--> Mitose

1        2       3       4       5

Stap 1: kopiëren van de chromosomen

Stap 2: spiraliseren van de DNA-ketens, chromosomen                  worden korter en dikker (zichtbaar)

Stap 3, 4 en 5: kerndeling 
Stap 5 en 6: Ontstaan celmembraan om elke
                       dochtercel heen.

dochtercel

celdeling

kerndeling

dochtercel

moedercel

Hoeveel dochtercellen ontstaan na de gewone celdeling (mitose) uit
1 moedercel?

1. 2
2. 4
3. 6
4. 8

1.5 Gewone celdeling (mitose)
1.6 Reductiedeling (meiose)

Bladzijde 38 opdracht 1, 2 en 3 

Leerdoelen

1. Aan het einde van deze les kan je...
   
   1.6.1 beschrijven hoe een reductiedeling (meiose) verloopt, wat het doel van de meiose is en wat de kenmerken ervan zijn. 
   

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kan je...

1.6.2  de verschillen in de bouw van zaadcellen en eicellen noemen.

1.6.3  beschrijven hoe geslachtschromosomen het geslacht van een mens bepalen.

Geslachtelijke voortplanting

zaadcel

eicel

geslachtscellen

Aantal chromosomen

lichaamscellen

geslachtscellen

- ontstaan door mitose (gewone celdeling)

- Chromosomen komen voor in paren

- 46 chromosomen 

   (23 chromosomenparen)

- ontstaan door meiose (reductiedeling)

- chromosomen komen
    enkelvoudig voor

- 23 chromosomen

Meiose (reductiedeling)

Het verloop van meiose

1 Cel waaruit de geslachtscellen ontstaan. De chromosomen zijn niet te zien. Alle chromosomen zijn in paren aanwezig.

2 Van elke DNA-keten ontstaat een kopie. De DNA-ketens worden korter en dikker. De chromosomen zijn nu zichtbaar.

3 Het kernmembraan verdwijnt. De chromosomen gaan in het midden van de cel liggen. De chromosomenparen gaan uit elkaar.

4 De cel deelt: in elke dochtercel zit één chromosoom met twee DNA-ketens.

5 De twee DNA-ketens van elk chromosoom gaan uit elkaar.

6 Er zijn vier cellen ontstaan. Per cel komt elk chromosoom slechts één keer (enkelvoudig) voor. (De chromosomen zijn nu niet meer te zien, maar voor de duidelijkheid wel getekend.)

De bevruchting

Aantal chromosomen bij de bevruchting

Geslachtschromosomen

Geslachtschromosomen na meiose

Geslachtschromosomen bij de bevruchting

Geslachtschromosomen bij de bevruchting

Door wie wordt het geslacht bepaald?

Hoeveel dochtercellen ontstaan na mitose uit 1 moedercel?

1. 2
2. 4
3. 6
4. 8

Hoeveel dochtercellen ontstaan na meiose uit 1 moedercel?

1. 2
2. 4
3. 5
4. 8

Wat is het doel van de reductiedeling (meiose)?

Hoeveel chromosomen
komen voor in de kern
van de cellen hiernaast?

1. 46
2. 24
3. 47
4. 23

Met welke twee letters geef je de geslachtschromosomen van een meisje aan?

Met welke twee letters geef je de geslachtschromosomen van een jongen aan?

Begrippen uit deze les

Begrippen uit deze les

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen