8.3 Voedsel op aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

   §8.3 Voedsel op aarde.

Leerdoelen

•  wat de gevolgen zijn van globalisering voor de voedselproductie.
• waardoor in de toekomst voedseltekorten dreigen.
• welke maatregelen de voedseltekorten kunnen oplossen.
• kenmerken ecologische voetafdruk

Voedselproductie vroeger

In de 19de eeuw hadden Nederlandse boeren een gemengd bedrijf = landbouwbedrijf met akkerbouw én veeteelt

De boeren waren zo goed als zelfvoorzienend. Alles was voor eigen gebruik, wat over was werd verkocht op de lokale of regionale markt.

Voedselkringloop vroeger

Alles speelt zich af in de directe omgeving van de boerderij: weinig spullen van buiten.  Bijvoorbeeld: Bosstrooisel, hooi en plaggen in de stal met schapen, en mest eruit op de akker.

Voedselproductie nu

Nu specialiseren boeren zich: veeteelt of akkerbouw

Want ze willen een hoge opbrengt. Dit kan met schaalvergroting (steeds grotere bedrijven).  

Vroeger een paar varkens, nu 3.000 varkens.
Vroeger productie voor zichzelf, nu productie voor anderen om omzet (en winst) maken

Globalisering

• Voedselproductie is sterk veranderd
• Zo veel mogelijk produceren voor zo weinig mogelijk geld
  
• Dit kan alleen door specialisatie en schaalvergroting

Globalisering in de landbouw

Ons eten komt overal vandaan, sla uit Spanje, boontjes uit Marokko, rundvlees uit Argentinië, en wijn uit Australië. En wij exporteren ook weer veel naar het buitenland

Globalisering is het doorgaande proces van internationale uitwisseling van mensen, goederen,geld en informatie (kennis, cultuur).

Veel producten in Nederland worden in het buitenland verbouwd. Ook ingrediënten voor voedsel voor dieren in Nederland bijvoorbeeld.

Voedselcrisis

Er is genoeg voedsel in de wereld om alle mensen te voeden…en toch dreigt er een voedselcrisis .  Er zijn zijn voedseltekorten en stijgende prijzen. Hoe is dat mogelijk?  Er zijn 4 oorzaken:

Oorzaak 1: de wereldbevolking

groeit dus meer voedsel nodig

Oorzaak 2: Ongelijke voedselverdeling

De voedselafdruk van westerse landen is groter

- westerse landen halen veel eten uit het buitenland, en hebben dus meer eten en drinken

voedselafdruk: het aantal hectares dat nodig is om voedsel te verbouwen per inwoner of per land

Oorzaak 3: stijging welvaart

Door stijging welvaart veranderen eetgewoonten. In China en Brazilië wordt meer vlees en zuivel geconsumeerd. Er is 10 kilo graan nodig voor productie 1 kilo vlees

Dus hoe meer vlees er wordt gegeten hoe meer grond er nodig is. En weten jullie nog voor vlees was ook veel meer water nodig. Dus een veel hogere ecologische voetafdruk door welvaartsstijging

Oorzaak 4:  duurzame energiebronnen

rijke landen schakelen over op duurzame energiebronnen want dat is goed voor milieu, maar niet voor de voedselproductie want veel biobrandstoffen worden gemaakt van eetbare gewassen. Dus nog meer voedsel te korten. Hoe duurzaam is dat dan?

Oplossingen voedselcrisis

1 Hogere opbrengsten in de landbouw door een nieuwe Groene Revolutie. Dus ...betere irrigatietechnieken, zaaizaad, kunstmest, …

2 Intensieve landbouw (= niet duurzaam)

3 Anders consumeren voor een duurzamere voedselvoorziening. Dus minder verspillen, meer producten uit eigen land, en minder vlees eten, … 

Ecologische voetafdruk

• de watervoetafdruk
• de ruimte die nodig is om energiebronnen te verbouwen/ produceren